Als degene die de fractieleden onder controle houdt en tegelijk de eerste minister adviseert over belangrijke aspecten van diens relatie tot de fractie én tot de pers, heeft Francis Urquhart een perfect overzicht op de gang van zaken in de Conservatieve Partij en dat resulteert in een uitzonderlijke machtspositie waarvan de eigen partijleden én de oppositie zich duidelijk bewust zijn. Voor de buitenwereld is Francis Urquhart de perfecte gentleman, de trouwe steun en toeverlaat, de man zonder wie de partij als een kaartenhuisje ineen zou klappen. Dat men hem op een hoge positie in de nieuwe regering terugverwachtte, het streelt z’n ijdelheid en uiteraard wijst hij die mogelijkheid in alle talen af, maar tegelijk kijkt hij neer op de provincialen, de nietsnutten, de alcoholisten, de imbecielen en de hoerenlopers die het schoon weer maken in de partij en die ook altijd met de eer gaan strijken, maar die zonder zijn bescherming en voorspraak in de goot zouden liggen. Het probleem is dat er in dat geval geen Conservatieve Partij zou overblijven en dat de functie van Chief Whip overbodig was, en dus is voorzichtigheid geboden, ook al is Francis Urquhart ervan overtuigd dat hij de enige goeie kandidaat is voor het premierschap. Trouwens, voor de kijker stopt hij z’n ambities niet onder stoelen of banken. Meer nog: hij vertelt de kijker haarfijn hoe hij te werk wil gaan om de eerste minister van z’n troon te stoten en z’n rivalen te liquideren. Hij vertelt het op een samenzwerende en soms lichtjes cynische toon, altijd met een spottend lachte om z’n lippen, want van de kijker is Francis Urquhart niet bang. Z’n geheim is dat hij voor niemand bang is…
Sinds de toevloed van uitstekende Amerikaanse tv-series als gevolg van de explosie van Cable television in de Verenigde Staten, heeft de kwalitatief uitstekende output van de BBC terrein verloren. House Of Cards herinnert ons eraan dat de Britten ooit tot de top behoorden of misschien zelfs de top waren en dat zonder hun voortrekkersrol het landschap er wellicht heel anders uit zou zien. Ter gelegenheid van de remake van de Britse serie door de Amerikaanse kabelzender Netflix, heeft de BBC z’n ruim 20 jaar oude versie van stal gehaald en digitaal opgefrist. Voor het Nederlands JustBridge is dat een mooie gelegenheid om de drie delen van House Of Cards (samen goed voor 12 afleveringen) te bundelen in één box mét Nederlandse en Franse ondertitels. In de jaren 90 was de serie een groot succes, ook bij ons in de Benelux, het was dus bang afwachten of het effect nog hetzelfde zou zijn én of de technische kwaliteit de serie niet definitief de das om zou doen.
Maar wat de inhoud betreft heeft House Of Cards nauwelijks van z’n zeggingskracht verloren en dat komt helemaal op het conto van Ian Richardson die van Francis Urquhart een ijzersterk personage maakt dat de vergelijking met Dexter Morgan uitstekend doorstaat. Urquhart is uiteraard geen seriemoordenaar, dat wil zeggen: hij schakelt z’n tegenstrevers niet per se fysiek uit (de kans bestaat dus wél!), maar hij vermoordt ze als publieke figuren door hun vuile was uit te hangen of ze op de een of andere manier stuk voor stuk in diskrediet te brengen. De politiek mag dan een monster zijn, Francis Urquhart is ons monster, en net zoals Dexter Morgan kan hij op onze sympathie rekenen, terwijl niemand van ons hem ooit tegen het lijf zou willen lopen. Wat Francis Urquhart zo apart maakt is z’n hoge status en vooral z’n uitstraling, en omdat hij de zaken perfect aanpakt beseft ook niemand dat hij de grote intrigant is die de Londense politieke wereld op z’n kop zet, een regeringscrisis uitlokt, de premier tot aftreden dwingt en vervolgens diens mogelijke opvolgers een na een met een perverse zelfgenoegzaamheid aan de kant manoeuvreert. Oh ja, behalve dan die jonge journaliste van The Cronicle, Mattie Storin, scherpzinnig, intelligent en bloedmooi, die schijnbaar tot over haar oren verliefd op hem wordt (hij zou haar vader kunnen zijn), maar die altijd een cassetterecordertje op zak heeft om al hun zakelijke én amoureuze gesprekken op tape vast te leggen. Want Francis Urquhart geeft haar niet alleen een plaatsje in z’n vuile plannetjes, hij geeft haar ook een plaatsje in z’n bed mét medeweten van z’n echtgenote Elizabeth, de spreekwoordelijke sterke vrouw op de achtergrond voor wie alles toelaatbaar is in functie van het gestelde doel. En dat doel is uiteraard het premierschap, dat manlief tegen het einde van aflevering 4 voor zichzelf veilig stelt.
In het begin van Seizoen 2 (To Play The King) zit Francis Urquhart stevig in het zadel als Britse premier. Jammer genoeg krijgt hij af te rekenen met een nieuwe koning (Michael Kitchen) die de dingen anders ziet dan z’n conservatieve premier. De onverschrokken Francis Urquhart, gelegitimeerd door de kiezer, waarschuwt de vorst dat hij zich aan de regels van de parlementaire democratie behoort te houden om problemen te voorkomen, maar het sociaalvoelende staatshoofd trekt ten strijde tegen de verpaupering in de grote steden, de armoede van de werkende klasse en de hoge werkloosheid onder de jongeren en hij schrikt er niet voor terug om z’n mening in het openbaar en via de televisie te ventileren. Urquhart besluit om nieuwe verkiezingen uit te schrijven om z’n gelijk te halen, maar een maand vóór de feiten ligt z’n partij meer dan 13 procent achter op Labour, want die partij treedt de koning bij in z’n strijd tegen de hardheid van het gevoerde beleid. Onder invloed van zijn echtgenote Elizabeth besluit Francis Urquhart om ferm terug te slaan en de vorst desnoods tot aftreden te dwingen. Opnieuw grijpt hij naar malicieuze middelen in de hoop z’n doel te bereiken.
In het begin van serie 3 (The Final Cut) staat Francis Urquhart er nog steeds en op de troon zit een nieuwe, piepjonge vorst die hem geen strobreed in de weg zal leggen, want daarover heeft hij sluitende afspraken gemaakt met diens van de afgetreden koning gescheiden moeder. De conservatieve premier zit dus op rozen? Niet echt, want de opiniepeilingen zijn niet alleen teleurstellend, ze zijn zelfs heel slecht voor de Urquhart-clan en in de schoot van de regering wordt gemord, terwijl de oppositie in het parlement zich vrolijk maakt over de haperende slagkracht van Francis Urquhart. Die heeft uiteraard nog altijd grote plannen voor wat hij graag het British Empire noemt, maar als hij zijn interesse uitbreidt tot de Europese Unie, komt hij in conflict met z’n minister van buitenlandse zaken, die niet langer wil toekijken hoe hij de kooltjes uit het vuur haalt en Urquhart elke keer met eer gaat strijken. Het komt tot een open conflict met Tom Makepeace en de uitkomst van die confrontatie is onzeker. Bovendien is er heel wat te doen over Cyprus, want een Engelse rechter is aangeduid om te bemiddelen in het al 25 jaar aanslepende conflict tussen de Griekse en de Turkse gemeenschap op het eiland, en uitgerekend Elizabeth Urquhart heeft zich in het hoofd gehaald om de onderhandelingen over de zeegrenzen in het voordeel van de Turkse minderheid te manipuleren, want een Turkse zakenman heeft haar een flinke bijdrage aan het Urquhart Trust Fund beloofd, dat in de ogen van Elizabeth eerder een pensioenbonus wordt voor haar echtgenoot dan een liefdadigheidsfonds voor minderbedeelden.
House of Cards dankt z’n succes grotendeels aan Ian Richardson (Tinker Tailor Soldier Spy, 1979; The Plot To Kill Hitler, 1990; Becoming Jane, 2007; ) die Francis Urquhart portretteert als een machiavellistische machtswellusteling en een gevaarlijke intrigant met criminele trekken in de huid van een typische Engelse gentleman. Tegelijk slaagt hij erin om Urquhart te karakteriseren als beminnelijk (met z’n vrouw), begrijpend (met z’n medewerkers) en medevoelend (met z’n maîtresses), maar uiteraard is dat grotendeels schijn, want vanbinnen is Urquhart verdorven en corrupt (karaktertrekken die Elizabeth overigens voortdurend aanscherpt en stimuleert), terwijl hij toch op de sympathie van de kijker mag rekenen. We maakten eerder de vergelijking met Dexter Morgan en die gaat voor 100 procent op, want accepteert de kijker de liquidatie van een aantal directe medewerkers en twee van Urquharts minnaressen niet als een noodzakelijke voorwaarde opdat het hoofdpersonage tot elke prijs zou overleven? Ian Richardson speelt op een perfecte manier in op het primitieve overlevingsinstinct van de kijker en hij kan zich dan ook probleemloos overgeven aan een hoge mate van overacting, die trouwens een hoogtepunt bereikt telkens Urquhart, vaak in aanwezigheid van z’n medewerkers of concurrenten, z’n blik naar de camera wendt om de kijker deelgenoot te maken van zijn snode plannen. Het effect wordt versterkt door de samenzwerende manipulaties van zijn echtgenote Elizabeth, een rol voor Diane Fletcher, die Urquharts dubieus en misdadig gedrag als het ware legitimeert. Sterke rollen zijn er ook voor Sussannah Harker (Mattie Storin) en Rowena King (Chloe Carmichael), de beide maîtresses die een hoge prijs betalen voor hun overspelig relatie met Francis Urquhart, voor Colin Jeavons (Bleakhouse, 1985) als Tim Stamper, de leider van de Conservatieve Partij, die evolueert van slippendrager tot regelrechte concurrent en gevaarlijke tegenspeler en die dus op de liquidatielijst van Francis Urquhart terechtkomt, en voor een sublieme Michael Kitchen (The Bunker, 1981; Freud, 1984; Mrs. Dalloway, 1997) in de rol van de Engelse koning.
