SERIE
"Valar Morghulis" (All men must die)

De Lannisters hebben uiteindelijk wraak genomen op de Starks: tijdens de Red Wedding op het einde van seizoen 3 werden Robb en Catelyn samen met het gros van hun manschappen afgeslacht door de Freys. Daarmee komt tenminste één derde van de vloek van de rode priesteres Melisandre (Carice Van Houten) in vervulling. Het wordt echter hoog tijd dat de Lannisters een koekje van eigen deeg krijgen. Terwijl de nietsvermoedende families Lannister en Tyrel zich voorbereiden op het huwelijk van Joffrey (Jack Gleeson) en Marjolij (Natalie Dormer) draaien de spionnen van de diverse adellijke families overuren. Nadat hij nog maar een zijn oom Tyrion (Peter Dinklage) op zijn trouwfeest heeft vernederd, valt Joffrey vergiftigd neer. Zijn moeder Cersei (Lena Headey) wijst onmiddellijk met de beschuldigende vinger naar haar jongste broer, die onmiddellijk in de boeien geslagen wordt. Wat de beschuldiging nog eens aandikt is het feit dat zijn vrouw, Sansa Stark (Sophie Turner) in de loop van de avond van het trouwfeest spoorloos is verdwenen. Sansa wordt door Petyr Baelish (Aidan Gillen) meegevoerd naar het Adelaarsnest, waar ze wordt geacht veilig te zijn bij haar enige bekende overlevende familielid, Lysa Arryn (Kate Dickie). Petyr wil hiermee zelf greep krijgen op de oninneembare vesting van de Arryns en veinst dat hij stapelverliefd op Lysa is. Lysa is echter stikjaloers en meent dat Sansa Petyrs minnares is - met dramatische gevolgen.
 

 

Terwijl Koningslanding zich opmaakt voor een schijnproces waarin Tyrion ter dood veroordeeld moet worden, worden alvast de messen geslepen. De Dornse prins Oberyn Martel (Pedro Pascal) krijgt als "onafhankelijke" zitting in de jury die Tyrion moet berechten, naast Tyrions vader Tywin (Charles Dance) die niets liever wil dan het hoofd van zijn zoon zo snel mogelijk op een staak te zien. Tyrion vraagt een goddelijke tweekamp om over zijn schuld of onschuld te beslissen en krijgt die ook; alleen kiest Cersei niemand minder dan Gregor Clegane, The Mountain (Hafþór Júlíus Björnsson) als kampioen. Hiermee lijkt Tyrions lot bezegeld want niemand durft op leven en dood in het strijdperk te treden tegen de krachtpatser. Zelfs het enige familielid dat nog aan Tyrions zijde staat, zijn broer Jamie (Nikolaj Coster-Waldau) is niet in staat om de reus te bekampen, zeker niet nu hij een hand is kwijtgeraakt en als nieuwe hoofd van de Koningsgarde krampachtig pogingen doet om te verbergen dat hij met zijn rechterhand geen zwaard meer kan hanteren. Toch staat plots uit wel zéér onverwachte hoek een kampioen op die zich wil meten met The Mountain, niet zozeer omdat hij zich veel van Tyrions lot aantrekt maar omdat hij met de Cleganes nog een appeltje te schillen heeft.
 

 

In Essos is Daenerys Targaryen (Emilia Clarke) nog steeds bezig om de éne slavenstad na de andere te bevrijden, alleen maar om tot haar grote frustratie te merken dat de eerste alweer is ingenomen door de slavenmeesters. Het enige wat haar uit deze vicieuze cirkel zou kunnen helpen is de beschikking over een groot staand leger naast haar eigen Onbezoedelden. Hiervoor dient ze een verstandshuwelijk aan te gaan met Hizdahr zo Loraq (Joel Fry), een Meereense edelman. Dit is een enorme streep door de rekening van haar minnaar, Daario Naharis (Michiel Huisman) met wie ze een stomende seksuele relatie onderhoudt. Maar nog veel meer is het een streep door de rekening van haar naaste vertrouweling Jorah Mormont (Iain Glen) die hoe langer hoe meer geobsedeerd raakt door zijn khaleesi en daardoor erg domme dingen gaat doen.
 

 

Aan de Muur is Jon Sneeuw (Kit Harington) teruggekeerd naar de Wachters nadat hij wekenlang heeft doorgebracht bij de Wildlingtroepen van Mans Roover, en daar zowat alle geloften heeft gebroken die hij ooit heeft gezworen; vooral die van kuisheid heeft hij bij herhaling geschonden met de Wildlingenvrouw Ygritte (Rose Leslie). De andere Wachters weten niet goed of ze Jon moeten onthalen als een held omwille van de waardevolle informatie die hij hen heeft gebracht of hem moeten terechtstellen wegens hoogverraad. Eén en ander moet wachten op dringendere ontwikkelingen: een kleine voorhoede Wildlingen is de Muur overgestoken en belegert onder meer het stadje Molstee, ten zuiden van de Muur. Samwel Tarling (John Bradley) heeft bovendien de stommiteit gedaan om zijn protégé, Gilly (Hannah Murray), de bastaarddochter van Craster en haar baby, daar onder te brengen. Het ware gevaar komt echter van het gebied ten noorden van de Wildlingen, waar de White Walkers zich voorbereiden op een offensief, en blijkbaar hebben ze het op de baby gemunt.
 

 

Arya Stark (Maisie Williams) is ternauwernood aan de Red Wedding ontsnapt: Sandor "The Hound" Clegane (Rory McCann) wilde haar terug bij haar moeder brengen in ruil voor een aanvaardbaar losgeld, maar met de dood van Catelyn is ze monster zonder waarde geworden. De man gooit het daarom over een andere boeg en reist met haar af naar het Adelaarsnest, in de hoop dat tante Lysa nog een centje voor haar nichtje veil heeft. Een reeks ontmoetingen zorgen dat deze tocht niet zonder slag of stoot verloopt; dan kruist hun pad dat van Briënne van Tarth (Gwendoline Christie), die als eed gezworen heeft om Sansa te zoeken en te bevrijden, maar zelf nooit had gedacht plots oog in oog te komen staan met de andere overlevende Starkzus. Bran (Isaac Hempstead-Wright) is intussen nog steeds samen met Hodor (Kristian Nairn), Jojen (Thomas Brodie-Sangster) en Mira Riet (Ellie Kendrick) op weg naar het Noorden, waar bij een oude weirboom de oplossing zou kunnen liggen inzake de dromen van een drie-ogige raaf waar Bran voortdurend van droomt. Ook zij ontsnappen echter ternauwernood aan enkele confrontaties, waarvan één hen op een zuchtje van Jon brengt. Theon Grauwvreugd (Alfie Allen) is intussen enkele vitale lichaamsdelen kwijtgespeeld na zijn marteling door Rammert Sneeuw (Iwan Rheon), die hem zodanig psychologisch heeft gekraakt dat hij alleen nog maar als een bang hondje tegen de benen van zijn meester aanschurkt. Rammert heeft grootste plannen met het Noorden en met wat er van Winterfel is overgebleven, en Theon is daarbij een essentieel hulpmiddel. Maar zelfs voor een uitbraakpoging door zijn zus Yara (Gemma Whelan) is de arme Theon te ver weg. Het leger van Stannis (Stephen Dillane) is door de Lannisters teruggeslagen naar Stormeinde, waar de man zijn wonden likt. De vete tussen Melisandre en Stannis' vertrouweling Davos (Liam Cunningham) heeft hem ook intern verzwakt. De man broedt op een nieuw plan, maar heeft daar handenvol geld voor nodig, geld dat hij uiteraard niet heeft. Een laatste redmiddel zou echter kunnen zijn dat hij bij de IJzerbank van Braavos een lening afsluit. Stannis' bestemming ligt echter ergens helemaal anders...

 

De reputatie die Game Of Thrones heeft verkregen als een drama doorspekt met extreem geweld, verraad en hopen stomende seks wordt in dit vierde seizoen opnieuw alle eer aangedaan. Met het vijfde seizoen in aantocht zitten we echter op de cruciale nexus waarop de serie de boeken aanhaalt, en auteur George Martin, wiens tijd meer lijkt opgesoupeerd doordat hij acte de présence moet geven op allerlei conventies verhindert nog steeds het verschijnen van The Winds Of Winter, het zesde deel, wat bovendien nog steeds het laatste niet behoort te zijn. De duizenden personages en het ingewikkelde kluwen van intriges bemoeilijkt uiteraard hoe langer hoe meer het schrijfproces, waardoor we stilaan aan de lakmoesproef arriveren. Het vierde seizoen van Game Of Thrones laat zich kenmerken door het feit dat de diverse verhaallijnen nog wel de boeken volgen, maar niet noodzakelijk in dezelfde volgorde. Zo zit de verhaallijn over Bran al op het einde van boek 5, A Dance With Dragons, terwijl voor de Arya-verhaallijn boek 4, A Feast For Crows, nog moet beginnen. De dichterlijke vrijheden die de makers van de reeks nemen worden dan ook steeds groter; in de laatste aflevering van seizoen 4 sterft er bijvoorbeeld een - weliswaar minder belangrijk - personage dat in de boeken vooralsnog nog leeft, en als we Martin mogen geloven is dit nog maar een voorproefje van wat ons in het vijfde seizoen te wachten staat.

 

De makers van de televisiereeks hebben volgens mij in dit vierde seizoen nochtans één kapitale fout gemaakt en dat was het casten van Michiel Huisman. In seizoen 3 werd de rol van Daario Naharis, de gladde charmeur die zich in de gunst tracht te werken van Daenerys, nog vertolkt door acteur Ed Skrein. Het is uiteraard niet de fout van de makers dat Skrein het voor bekeken hield, en ook rollen zoals Tommen Baratheon en Gregor Clegane zijn in de reeks al gerecast geweest - aan stereotiepe pruilkindjes respectievelijk krachtpatsers is er doorgaans geen gebrek. Huisman lijkt echter fysiek compleet niet op Ed Skrein; die laatste is een gladgeschoren paling terwijl Huisman er uitziet als een bebaarde bosmens, zeker een figuur dat compleet haaks staat op de manier waarop je je de inwoners van Essos voorstelt. Ik beweer hier zeker niet dat Huisman niet kan acteren, maar hij is overduidelijk fysiek niet overtuigend als Daario Naharis; op zijn minst zou hij eens langs het scheerapparaat moeten gepasseerd zijn. Het element stoort me zo zwaar dat ik dit in de inhoudelijke score met een half punt sanctioneer. Nèh!

Daarnaast rijden producenten Daniel Benioff en D.B. Weiss opnieuw een foutloos parcours. Alhoewel de chronologie volledig door elkaar is gegooid klopt de wereld van George R.R. Martin volledig met wat je zou verwachten na het lezen van de boeken. De reeks is zelf één van de voornaamste verantwoordelijken voor het heropleven van het fantasygenre op het kleine scherm, en naarmate de populariteit toeneemt schijnt er ook geen maat te staan op het budget; niet alleen worden de draken van Daenerys Targaryen stilaan volwassen, de actie breidt zich ook uit naar mythische steden zoals Meereen en Braavos, steden die opgesierd worden door torenhoge standbeelden en gouden paleizen die naadloos uit de computer getoverd worden, want uiteraard voldoet geen enkele locatie ter wereld aan alle voorwaarden om zonder computertrucage deel te kunnen uitmaken van Westeros en Essos. De lijst van landen waar er wél gefilmd wordt is indrukwekkend: Marokko dient als decor voor Astapor, de IJslandse gletsjers fungeren als de gebieden van de Wildlingen, voor de diverse steden wordt er al eens gefilmd in Split, Kroatië - het paleis van Diocletianus komt enkele keren prominent in beeld in de scènes in Meereen - en nu ook Dorne een belangrijkere rol begint te spelen, wordt ook Spanje de nieuwe trekpleister voor zij die alle locaties uit de reeks eens in real life willen bezichtigen. De ingewikkeldste shots zijn echter die op de Muur, waarvoor uiteraard geen enkele locatie op de wereld in aanmerking komt, die derhalve noodgedwongen in een filmstudio wordt gecreëerd.

De stapel lijken in dit seizoen is naar goeie gewoonte weer niet te overzien; wie dacht dat met de moord op het hoofdpersonage Ned Stark in seizoen 1 de reeks voortijdig een einde zou kennen, is intussen al lang bedrogen uitgekomen. Veel van de uit de vorige seizoenen aanslepende conflicten, of vetes die hun oorsprong vonden vòòr de aanvang van de reeks, worden beslecht, er worden kiemen gezaaid voor nieuwe conflicten. Geliefden vermoorden elkaar, offeren zich voor elkaar op, doden hun rivalen. Voor nogal wat acteurs betekent seizoen 4 dan ook het definitieve (of...?) afscheid van de reeks. De klassieke Ewwww-aflevering is ditmaal niet de voorlaatste maar voor de verandering de derde laatste, waarin twee personages elkaar op een wel zéér bloedige manier van kant maken.

 

 
 

 

EXTRA'S
In de menu's vinden we zoals vanouds de In-episode guide terug, en voor elke aflevering een preview. De eerste disk bevat natuurlijk ook een documentaire The politics of power: A look back at season 3 (25:02) waarin de gebeurtenissen van seizoen 3 nog eens kort worden samengevat. De tien afleveringen worden voorzien van elf audiocommentaartracks, waarin nu weer eens de cast, dan weer eens een paar leden van de crew aan bod komen die in de aflevering in kwestie een belangrijke rol spelen, en in de pivotale aflevering The Lion And The Rose krijgen tortelduifjes Jack Gleeson en Natalie Dormer het gezelschap van niemand minder dan George Martin zelf. Aflevering 3, Breaker Of Chains krijgt géén commentaar, de laatste twee afleveringen, The Watchers On The Wall en The Children elk twee. De tracks zijn echter zonder Nederlandse ondertiteling soms redelijk moeilijk te volgen, zeker als iedereen door elkaar begint te praten. Nog op de eerste disk vinden we de documentaire Bastards of Westeros (7:16) terug, waarin showrunners David Benioff en D.B. Weiss en auteur George R.R. Martin ons de maatschappelijke positie van bastaardkinderen in de wereld van Westeros, geënt op die van de middeleeuwse hoven, duidelijk maken, en ze illustreren dat aan de hand van de voornaamste bastaarden die in Westeros rondlopen: Gendry Baratheon, Jon Sneeuw en Rammert Sneeuw. Disk 1 sluit af me New Characters & Locations (7:39) waarin we alvast een glimp krijgen te zien van enkele nieuwe personages, zoals Oberyn Martel, en locaties, zoals Mereen, uit dit vierde seizoen.

 

Het overige bonusmateriaal staat op de laatste disk, en dat begint met de documentaire Behind The Battle For The Wall (37:11), logistiek veruit de ingewikkeldste aflevering van de reeks. Naast de digitale creatie van onder meer reuzen en mammoets die het Wildlingenleger inzet tegen de Muur is dit zoals gezegd een atypische aflevering omdat, in tegenstelling tot de andere afleveringen, er maar op één groep mensen wordt gefocust, waar in reguliere afleveringen alle uithoeken van Westeros om beurten vijf minuten in beeld komen. Alle afleveringen van een dergelijke uitgebreide making of-documentaire voorzien zou wellicht wat overdreven zijn, maar terugblikkend op de vorige seizoenen weten de makers toch telkens er wel één markante aflevering uit te lichten, zoals ze bij seizoen 2 ook deden bij de slag van de Zwartwaterbaai. In The Fallen: A Roundtable (29:37) krijgen we een reünie te zien van zeven belangrijke personages die in seizoen 4 zijn gesneuveld - feitelijk maar het topje van de ijsberg, waarbij sommigen al vanaf de eerste reeks meedraaiden en anderen in seizoen 4 nog niet goed en wel zijn geïntroduceerd of het alweer kunnen schudden. De in-episode guides bevatten 16 minidocumentaires Histories & Lore (52:34), waarin personages uit de reeks in-character commentaar geven bij een soort van animatiefilmpje dat de geschiedenis, de huizen of de gewoonten van Westeros. Komen aan het woord: Oberyn Martel, Pinkje, Grootmeester Pycelle, Ellaria Zand, Tycho Nestoris, Bronn, Samwel Tarling, Tormund Reuzendoder, Jaime Lannister, Meester Qyburn, Varys de Eunuch en Jorah Mormont. De laatste disk nbevat nog twee verwijderde scènes (3:05), waarvan één Dany and Missandei) redelijk overbodig is maar de andere (Bronn and Shae) redelijk cruciaal. Dan is er nog een blooper reel (2:02), waarvan een fragmentje - Tyrion en Jaime die voor de rechtbank een dansje doen - eerder al op internet opdook bij wijze van promo.

 

Wie de set bovendien koopt bij Engelands resp. Nederlands bekendste webwinkel krijgt er nog een bonusdisk met drie extra documentaires bij. Silk, leather & chain mail (19:14) geeft ons nog een extra bijdrage over de somptueuze kostuums in dit vierde seizoen, Planning a royal wedding (22:50) gaat over de voorbereidingen van het huwelijk van Joffrey en Marjolij, die in de boeken van Martin worden gepresenteerd als zelfs naar Westerose normen decadent over de hele lijn - de art directors wisten met andere woorden dat dit geen makkelijke klus zou worden. Shock & awe: the visual effects of season 4 (24:36) behandelt tenslotte de visuele effecten uit seizoen 4, die seizoen na seizoen ingewikkelder lijken te worden

 

CONCLUSIE
Met het vierde seizoen van Game Of Thrones zijn grosso modo vier van de vijf boeken van Martin verfilmd, alhoewel het voor het vijfde seizoen resterend materiaal niet voor de volle honderd procent het laatste boek afdekt. Zo lang de reeks dergelijke hoge toppen blijft scheren zullen de kronieken van Westeros en Essos nog wel even worden voortgezet, en kan Warner jaar na jaar zijn best doen om sets van een gelijkwaardige kwaliteit uit te brengen. En als u mij nu even wil excuseren. Ik moet mijn draken gaan voeren. Vanavond zijn het Lannisters met pruimen.