FILM
Dat Quentin Tarantino een controversieel filmmaker is, is een understatement. Hij heeft heel veel bewonderaars, maar misschien nog meer vijanden, want het minste dat je van deze Amerikaan kan zeggen is dat hij de controverse niet schuwt en dat politieke correctheid hoegenaamd niet in zijn woordenboek staat. Dat geldt voor Reservoir Dogs (1992) en voor Pulp Fiction (1994), maar ook voor Kill Bill (2003/2004) en voor Inglourious Bastards (2009), waarin hij brutaliteit, geweld en vuil taalgebruik probleemloos aaneenrijgt als zijn zeer persoonlijke kijk op de donkere kant van het menselijke bestaan. Het zal dan ook niemand verbazen dat Tarantino dezelfde ingrediënten gebruikt voor zijn achtste bioscoopfilm The Hateful Eight, over een premiejager die de voortvluchtige criminele Daisy Domergue (Jennifer Jason Leigh) naar het stadje Red Rock brengt om er te worden opgehangen. John Ruth (Kurt Russel) heeft daarvoor niet het beste seizoen gekozen, want in Wyoming ligt een metershoog sneeuwtapijt en de postkoets die hij heeft gehuurd om z’n opdracht tot een goed einde te brengen, dreigt in een echte sneeuwstorm terecht te komen. Het enige bemanningslid van de postkoets, een zekere O.B. (James Parks), doet er alles aan om tijdig een schuilhut te bereiken, maar hij wordt gedwongen om halt te houden voor een zwarte man die zijn paard is kwijtgeraakt en die bijgevolg niet in staat is om de drie lijken – van evenveel voortvluchtige misdadigers – op een comfortabele manier naar Red Rock te brengen. De nigger zoals Daisy Domerque hem al meteen noemt – we zijn in het 19de-eeuwse Amerika na de burgeroorlog en de slavenhandel is nog maar kortgeleden afgeschaft – blijkt een andere beruchte premiejager te zijn, nl. US-majoor Marquis Warren (Samuel L. Johnson), die beweert in het bezit te zijn van een brief van president Abraham Lincoln met wie hij bevriend raakte tijdens de confrontatie met troepen van de (zuidelijke) Geconfedereerde Staten tijdens de burgeroorlog (1861-1865). Warren is geen onbekende voor John Ruth, maar in een man die zich op zijn eigen terrein begeeft, heeft hij weinig vertrouwen en dus mag de zwarte man meereizen (in de door Ruth betaalde postkoetsrit) op voorwaarde dat hij z’n wapens afgeeft aan O.B. en handboeien omdoet.

Het rit eindigt uiteindelijk aan Minnie’s Haberdashery, een herberg op een bergpas, waar het gezelschap – ondertussen aangegroeid met de zuiderling Chris Mannix, een jonge kerel die eveneens z’n paard in het hondenweer is kwijtgeraakt en die beweert de nieuwe sheriff van Red Rock te zijn – de komende twee dagen noodgedwongen zal moeten verblijven tot de tocht kan worden voortgezet. Tot zijn verrassing stelt US-majoor Warren vast dat Minnie niet thuis is. De Mexicaan die de paarden naar de stal brengt, vertelt hem dat Minnie en haar man op bezoek zijn bij haar familie hogerop in de bergen en dat hij ondertussen voor de zaak zorgt. Warren is niet overtuigt en dat vertelt hij de flink tegen de kou ingepakte Mexicaan ook, maar het lijkt hem geen goed idee om Bob (Demián Bichir) een leugenaar te noemen. Althans voorlopig niet.

 

Ondertussen hebben John Ruth en Daisy Domergue – ze zitten aan elkaar vastgeketend met een ketting en handboeien, want op Daisy’s hoofd staat 10.000 dollar en die wil Ruth niet kwijtraken -  in Minnie’s Harberdashery kennis gemaakt met een drietal dat er eerder z’n toevlucht heeft gezocht: de bejaarde en voormalige Confederale generaal Sandy Smithers (Bruce Dern), de zelfgenoegzame Engelse gentleman Oswaldo Mobray, die beweert de nieuwe hangman van de county te zijn op weg naar Red Rock om er een sinds een paar weken opgesloten crimineel naar het hiernamaals te jagen, en de mysterieuze struikrover Joe Cage (Michael Madsen) die beweert de kerst met z’n moeder te willen doorbrengen op een boerderij in de buurt van Red Rock. John Ruth, die niet aan z’n proefstuk toe is, vertrouwt het zaakje niet en hij verplicht de aanwezigen om hun wapens af te geven, want hij vermoedt dat de familieleden van Daisy een poging zullen doen om haar te bevrijden. Hij sluit een pakt met US-majoor Marquis Warren om de zaak onder controle te houden zodat ze allebei hun buit (Daisy en de drie dode mannen) veilig in Red Rock af kunnen leveren om de premies te incasseren, maar het heeft er uiteraard alle schijn van dat het spannende twee dagen worden in Minnie’s herberg, want sommigen zijn duidelijk niet wie ze beweren te zijn en de spanning tussen racistische zuiderlingen en vastberaden noorderlingen, gecombineerd met de weinig geloofwaardige argumenten van de rest van het gezelschap, zorgen niet meteen voor een relaxte atmosfeer…

 

The Hateful Eight kreeg ter gelegenheid van de première in de States niet meteen goed kritieken. Matt Zollet Seitz, hoofdredacteur van RogerEbert.com en A.O. Scott van de New York Times sabelden de film neer als té gewelddadig, té racistisch en te eenzijdig qua uitwerking. Seitz gaf de film een magere 4/10, maar hij werd tegengesproken door Peter Travers van Rolling Stone die de film weliswaar als overdadig omschreef, maar erop wees dat Tarantino nu eenmaal schrijft als een vlammenwerper en een regisseur is die de zaken meestal groots aanpakt. Hij gaf The Hateful Eight een score van 7/10. De meningen waren dus verdeeld en je mag ervan uitgaan dat ook het publiek in twee kampen uiteenvalt. Overmatig geweld is sowieso niet echt salonfähig meer wegens de nefaste invloed op jongeren, en racisme ligt in Amerika heel gevoelig wegens de voortdurende schandalen over het gedrag van een overwegend blank politiekorps ten opzichte van kleurlingen. Het zou niet kies zijn om te beweren dat de situatie in West-Europa grondig verschilt van de Amerikaanse, maar er zijn op z’n minst nuances aan te brengen als gevolg van een minder uitgesproken vooroordeel ten opzichte van mensen met een andere huidskleur (we zijn voorzichtig qua woordkeuze) en een totaal andere voorgeschiedenis (cowboys, indianen en outlaws zijn uiteindelijk een typisch Amerikaans verschijnsel). Uiteraard komt het geromantiseerde beeld over het Amerikaanse Wilde Westen niet overeen met de realiteit, niet qua heldhaftigheid en beslist ook niet qua geweld, en als je daaraan de overdrijvingen van een regisseur als Quentin Tarantino toevoegt, dan kan je je voorstellen dat het resultaat heel wat mensen tegen de borst stoot. Maar wie Quentin Tarantino een beetje kent, die beseft dat hij een filmmaker is die grossiert in overdrijvingen en manipulaties die niet noodzakelijk gerelateerd zijn aan de werkelijkheid. Wat hij aflevert is spektakel met een zeer apart entertainmentgehalte in een heel apart universum.

 

Een film die zich afspeelt op twee niet zo indrukwekkende locaties (het eerste halfuur in de sneeuw in een kaal landschap, de volgende twee uur bijna helemaal in de donkere en eerder primitief ingerichte herberg) kan je wellicht moeilijk in verband brengen met grootschalig en adembenemend spektakel en nog veel minder met hapklaar en zeer toegankelijk entertainment, maar naast het serveren van vuil taalgebruik, buitensporig geweld en vervolgens een tsunami van bloed, is Quentin Tarantino ook heel erg goed in het opzetten van korte intimistische dialoogscènes waarin de confrontatie tussen twee of meer personages op een heel ander niveau wordt gevoerd zonder dat de spanning daaronder lijdt, getuige de intelligente manier waarop hij de acht (negen als je de eerder afwezige O.B. meetelt) hoofdpersonages in The Hateful Eight tegen elkaar uitspeelt vooraleer hij het geweld laat losbarsten. En dát komt er uiteindelijk zonder dat de kijker op de hoogte is van de ware omstandigheden in Minnie’s herberg én op het moment dat John Ruth en Marquis Warren de situatie helemaal onder controle lijken te hebben. Voor je het goed en wel beseft is het allemaal voorbij en dan, in een laatste hoofdstuk en zonder aankondiging, keert Tarantino terug naar de situatie in Minnie’s herberg vóór de aankomst van John Ruth en Daisy Domergue en de beide onderweg opgepikte medereizigers. Wat er dan gebeurt is zo mogelijk nog schokkender dan wat we al te zien kregen, maar uiteraard willen we de pret niet bederven. Laten we het erbij houden dat Tarintino probleemloos nog een tweede keer met een stevige portie geweld uitpakt en niet alleen het uithoudingsvermogen maar ook het empatisch incasseringsvermogen van de kijker probeert te testen. Zondermeer meesterlijk...

 

Tijdens de speciale 70mm-voorstellingen in een beperkt aantal bioscopen in Amerika, werden de toeschouwers getrakteerd op een entr’acte zoals die in de jaren 60 gebruikelijk was en daarvoor last Tarantino een flashbackscène in die niet iedereen zal kunnen appreciëren, want het is een met beeldmateriaal geïllustreerd fragment waarin US-majoor Marquis Warren z’n voormalige vijand en Confederale generaal Sandy Smithers vertelt hoe hij diens zoons heeft vermoord nadat die werd gedwongen om zijn zwarte en dikke geslachtsdeel een orale beurt te geven. Smakeloos? ja! Overdreven? Uiteraard! Rascistisch? Nou wat dacht je! Maar 100 procent Tarantino. Matt Zollet Seitz en A.O. Scott hadden er destijds geen goed woord voor over...

 

Niet alle acteurs krijgen dezelfde screentijd. Kurt Russel (John Ruth) en Samuel L. Jackson (Majoor Marquis Warren) zijn duidelijk de belangrijkste personages, maar het is Jackson die de meeste indruk maakt in een rol die we tot zijn beste prestaties ooit willen rekenen. Hij is gewoon topklasse. Voor de rest maakt ook Tim Roth een uitstekende indruk als het Engelse buitenbeentje en is Bruce Dern een zeer geloofwaardige gepensioneerde zuidelijke generaal die met gepast cynische zijn racisme etaleert, daarin bijgetreden door de toekomstige sheriff van Red Rock, de jonge Chris Mannix, die uit hetzelfde hout is gesneden. Jennifer Jason Leigh is vaak in beeld, maar haar dialogen kunnen op een A4’tje, wat volgens John Ruth nog te veel is want af en toe verkoopt hij haar een pijnlijke mep. Leigh slaagt er desondanks in om een uitstekende indruk te maken, die enigszins teniet wordt gedaan door de manier waarop Tarantino haar personage in de eindscène gestalte geeft en waarin ze meer op een heks dan op een wraakengel lijkt.

 

 

Voor de muziek is een beroep gedaan op Ennio Morricone, die ondertussen naar z’n negentigste verjaardag opschuift, maar dat is niet te merken aan z’n sublieme soundtrack (die Tarantino af en toe heeft verknipt of bewerkt om het gewenste effect te bereiken).

Politiek beslist niet-correct, gewelddadig met flinke geuten bloed, heel veel praatscènes en weinig variatie qua decor, maar door de manier waarop de productie is gefilmd en de slimme omgang met het tijdsverloop, een film die spannend is van begin tot einde. Geen echte western en zelfs geen echte misdaadfilm, maar een boeiende mengeling waarin uitstekende keuzes zijn gemaakt. Minder verwachten we niet van Quentin Tarantino!