FILM
1916. Bij de slag aan de Somme probeert de jonge John Ronald Reuel Tolkien (Nicholas Hoult) wanhopig op zoek te gaan naar zijn vriend Anthony Smith (Anthony Boyle), maar alle moeite is tevergeefs. Smith wordt als één van zovelen opgeofferd als kanonnenvlees in de loopgraven. Terwijl de bommen en het gifgas rond zijn oren vliegen, hallucineert Tolkien over zijn jeugd. Na de dood van zijn vader emigreert zijn moeder (Laura Donnelly) uit Bloemfontein naar Birmingham, maar aangezien ze zelf snel sterft, komen de jonge Tolkien (Harry Gilby) en zijn broer Hilary (Guillermo Bedward) onder de voogdij van de katholieke priester Francis (Colm Meaney). Die plaatst hen in het huis van Mrs. Faulkner (Pam Ferris), waar Tolkien zijn latere vrouw Edith (Lily Collins) leert kennen.

Samen met zijn drie kunstzinnige vrienden Anthony, Robert Gilson (Patrick Gibson) en Christopher Wiseman (Tom Glynn-Carney) richt hij in een prestatiegericht college een clubje op van studenten die het meer begrepen hebben op het kunstzinnige. De éne schildert, de andere dicht, en Tolkien bedenkt in zijn vrije tijd nieuwe talen. Het ingangsexamen voor Oxford moet hij echter meerdere keren overdoen, en het lijkt erop dat zijn studies in de klassieken dreigen uit te lopen op een flop. Totdat hij de aandacht trekt van filologieprofessor Wright (Derek Jacobi), die hem Tolkien hoort raaskallen in een zelfbedachte taal terwijl hij zich zat heeft gezopen omdat hij net vernomen heeft dat Edith zich verloofd heeft met een ander. En dan breekt de oorlog uit, en Tolkien en zijn drie vrienden gaan onder de wapens. Slechts twee van hen zullen terugkeren.

Tolkien is een zeer onvolledige en geromantiseerde biografie van het leven van de fantasyauteur die met The Lord Of The Rings waarschijnlijk het bekendste naoorlogse fictiewerk op zijn naam heeft staan. De film eindigt wanneer John Tolkien de eerste woorden van The Hobbit op schrift stelt; het boek verscheen in 1937 en over de periode daarna, waarin Tolkien onder meer oorlogscorrespondent voor de BBC was in de Tweede Wereldoorlog, en hoe de sequel op The Hobbit door invloed van de gruwelen van de oorlog een veel lijviger en dieper werk werd, krijgen we in de film niets meer te zien. Ook het oprichten van de Inklinks, het literaire genootschap waar ook C.S. Lewis toe behoorde, de manier waarop de man na het succes van zijn magnum opus geen seconde rust meer vond door opdringerige fans of het maar niet kunnen afwerken van The Silmarillion wordt met geen woord gerept.

Na de film blijven we daarom ook behoorlijk op onze honger zitten. De periode uit het leven van Tolkien die er wordt uitgelicht is wellicht niet de interessantste, en de romantische verhaallijn rondom John en Edith had kunnen gesponnen worden rond elk fictief of niet-fictief koppel. Als je de naam Tolkien uit de vergelijking schrapt, hou je zelfs een redelijk magere plot over. Er wordt nochtans stijlvol geacteerd, en de historische mise-en-scène is accuraat, maar toch krijg je de hele tijd het gevoel dat je iets mist en maar een halve film hebt gezien. Ik vermoed dat het er de Finse regisseur Dome Karukoski niet om te doen is om hier óók een trilogie van te maken. Talenten zoals Pam Ferris en Derek Jacobi worden bovendien onderbenut. Tolkien is dan ook een film voor een nichepubliek dat álles vreet waar de naam Tolkien op staat.

BEELD EN GELUID
20th Century Fox heeft een zeer mooie Blu-ray op de markt gebracht, waarvan we de Duitse versie in huis hebben gehaald omdat die veel eerder op de markt kwam. Het beeld is afgewerkt in 2.39:1, en wat dadelijk opvalt is de overmaat aan geel en bruin die in het kleurpalet wordt geweven. Deze artistieke keuze van regisseur Karukoski laat Tolkien zien als een soort van vergeelde postkaart uit vervlogen tijden. De textuur is goed, en toont onder meer het Oxford van weleer op een manier die u wellicht kent uit Inspector Morse, zij het dan zonder Jaguar Mark II. Detaillering is rijk, onder meer in de scène waarin John en Edith in de coulissen van de opera binnendringen om toch maar een voorstelling van de Ring Des Nibelungen van Wagner te kunnen bijwonen. De DTS-HD MA 5.1 geluidstrack wordt vooral opengetrokken op het slagveld van de slag bij de Somme, waarin explosis en het gesis van gasflessen alomtegenwoordig zijn en de kijker onderdompelen in een soundscape alsof je er zelf bij was.

EXTRA'S
Tolkien bevat een redelijk stereotiepe audiocommentaartrack door Dome Karukoski, een handjevol verwijderde scènes (12:37) met optioneel commentaar van de regisseur, en een promotiestukje in de reeks First Look (12:59) met Nicholas Hoult en Lily Collins als gastheer en -vrouw. Dan is er nog een galerij (1:30) met foto's

CONCLUSIE
Theoretisch is er niets verkeerds met Tolkien, maar dit is alleszins niet dé grote biografie waar u op zit te wachten. U gaat er The Lord Of The Rings alleszins niét mee door een andere bril bekijken. Fox heeft echter de technische kant van de schijf met de nodige égards behandeld, zij het dat het bonusmateriaal minimaal is.