FILM
Deze film maakt deel uit van de Rainer Werner Fassbinder Vol. 1-box waartoe ook Liebe Ist Kälter Als Der Tod, Katzelmacher, Warnung Vor Einer Heiligen Nutte, Die Bitteren Tränen Der Petra Von Kant, Martha en Angst Essen Seele Auf toe behoren.

"I'd like to be for cinema what Shakespeare was for theatre, Marx for politics and Freud for psychology: someone after whom nothing is as it used to be." (Rainer Werner Fassbinder)

Waren de eerdere films van Fassbinder geslaagde, maar toch eerder experimentele vingeroefeningen, dan maken we in 1972 via Händler Der Vier Jahreszeiten voor het eerst kennis met datgene waar Rainer Werner Fassbinder zo goed in was: cinema verité maar dan vanuit een Duits standpunt waarbij de tragische naweeën van de Tweede Wereldoorlog nog flink doorwegen. De film ging in première op 10 februari 1972 en werd een maand later al via ZDF op de televisie uitgezonden. Dit maar om te zeggen dat deze arthouseklassieker destijds niet echt een bioscoopcarrière had, laat staan dat het een succes was.

De film speelt zich af tijdens de economische hoogconjunctuur op het einde van de jaren vijftig. Hans Epp (Hans Hirschmüller) is een loser eerste klas waar de familie zich diep voor schaamt. Samen met zijn vrouw Irmgard (Irm Hermann) probeert hij de eindjes aan elkaar te knopen door in de straat met een kar fruit te gaan leuren. Een man van twaalf stielen en dertien ongelukken. Zijn droom was om monteur te worden omdat je volgens hem nooit bang mag zijn om je handen vies te maken, maar zijn moeder denkt daar anders over en zendt hem daarom naar de middelbare school. De jonge kerel heeft er niet de minste zin in en trekt naar het Vreemdelingenlegioen. Als hij terugkomt, wordt hij door zijn moeder de deur gewezen en probeert hij nadien om iets te worden bij de politie, maar ook daar loopt het mis als hij tijdens een verhoor door zijn meerdere op heterdaad betrapt wordt met een prostituée die via haar manier een straf wil ontlopen. Ook de grote liefde van zijn leven wil niet met hem trouwen omdat hij maar een fruithandelaar is, en uiteindelijk stapt hij tegen zijn zin in het huwelijksbootje met de huissloor Irmgard met wie hij een dochtertje heeft. Het huwelijk is gedoemd om te mislukken. Er is geen greintje liefde en Epp zit aan de fles.

Fassbinder wilde naar eigen zeggen met deze film een "eenvoudig melodrama zonder capriolen" maken. Een man die ten onder gaat door de vrouwen en de inspiratie hiervoor vond hij bij zijn eigen oom die als handelsreiziger werkte, geliefd was bij de klanten, maar door en door gehaat werd door zijn familie en vernederd werd. Een ideaal model voor Fassbinder, die zich in zijn familie zelf als een verschoppeling voelde. Bij Fassbinder zit er altijd wel een persoonlijk tintje in zijn films. Zo werd in deze film de stem van van Kurt Raab nagesynchroniseerd door camera-assistent Peter Gauhe omdat die enorm leek op die van Fassbinders stiefvader Wolff Eder. Oorspronkelijk zou de film The Fruit Trader gaan heten, maar Daniel Schmid die was aangesloten bij Fassbinders entourage kwam met het veel betere Händler Der Vier Jahreszeiten voor de dag.

Zoals zo vaak bij Fassbinder waren de opnames een plezant boeltje, en dat zou regieassistent Harry Baer aan de lijve ondervinden. De meeste binnenopnames werden gefilmd in zijn appartement dat hij huurde, en de buren waren het tumult zo beu dat ze de eigenaar hadden ingelicht, en kort nadien werd Baer uit zijn woonst gezet. Ook de spanning tussen Ingrid Caven en Irm Hermann was te snijden. Ingrid Caven, die al een tijdje in de kliek van Fassbinder zat en de productiemanager van Händler Der Vier Jahreszeiten was, liet zich door iedereen aanspreken als Frau Fassbinder (later zou ze haar naam zelfs veranderen in Ingrid Fassbinder), ook al hadden de twee geen relatie. Dat zorgde voor grote woede bij Hanna Schygulla, en zelfs Fassbinder kon er niet mee lachen, maar het zat vooral Irm Hermann niet lekker die later toegaf dat ze verliefd was op de regisseur. Volgens de geruchten zou er op de set tussen Irm en Inge een aardig robbertje gevochten zijn.

Als filmmaker ging Fassbinder een heel andere kant op en Händler Der Vier Jahreszeiten wordt vaak gezien als een belangrijk keerpunt in zijn stijl. Zijn vorige negen films waren duidelijk gemaakt voor een nichepubliek en het lag er vingerdik op dat hij als regisseur iets wilde worden als de Duitse Godard, maar door (of misschien wel dankzij) zijn liefde voor de films van Douglas Sirk koos Fassbinder vrij vlug voor films die een breder publiek konden aanspreken, maar dan wel zonder zichzelf te verraden.

Händler Der Vier Jahreszeiten, dat voor 178.000 Duitse mark gemaakt werd, is grootse cinema, en vooral is het een film die over mensen gaat. Mensen waarin we onszelf herkennen, ook al zocht Fasbinder hier de losers op. Voor sommigen voelt dit allemaal misschien net iets te veel als een toneelstuk aan, maar laat dit beklijvende cinema zijn die de basis vormt voor wat anderen later (de veel te afstandelijke en vooral veel te elitaire term) arthouse zijn gaan noemen.

BEELD EN GELUID
Men behield de originele aspect ratio (gelukkig maar) en deze kleurenfilm is niet alleen op en top verzorgd, maar de kleuren zijn prachtig retro, het soort kleurenpalet dat je alleen maar in de '70's kon zien. De details zijn meer dan bevredigend en er is geen beschadiging. De geluidsband is een Duitse Dolby Surround 2.0 met Franse ondertitels (de dialogen zijn klaar en duidelijk) en met zo waar een titelsong van Rocco Granata. Fassbinder wist dan ook wat stijl was!

EXTRA'S
Deze Blu-ray maakt deel uit van de Rainer Werner Fassbinder Vol. 1-box. Op de Blu-ray staan er geen extra’s, maar in de box vind je een dvd met daarop de extra’s Michael Ballhaus À propos De Martha, een interview met Fassbinder uit 1977 en de 90 minuten durende documentaire Life, Love & Celluloid van Juliane Lorenz uit 1998 die we bespreken in het artikel van de Blu-ray box zelf.

CONCLUSIE
Händler Der Vier Jahreszeiten is de eerste Fassbinder-film waarin we zijn typische stijl zouden herkennen: verhalen over alledaagse mensen, maar verteld door een meester. In deze film uit 1972 zien we een fruithandelaar die van de regen in de drop terecht komt, maar vooral aan de fles zit.