FILM
Drie parapsychologen die verbonden zijn aan de universiteit van New York, de vrouwenversierder Peter Venkman (Bill Murray), de sullige Ray Stantz (Dan Aykroyd) en egghead Egon Spengler (Harold Ramis), die onderzoek doen naar geestesverschijningen, krijgen hun ontslag omdat hun onderzoek een lachertje is. Niet iedereen gelooft immers dat er spoken bestaan, alhoewel het drietal zopas getuige is geweest van een verschijning in de kelder van de Newyorkse centrale bibliotheek. Op zwart zaad besluiten ze dan maar een bedrijfje op te richten, waarbij ze als een soort van rattenvangers tegen betaling geesten gaan uitdrijven, en als de klant de aardige rekening niet betaalt dan laten ze de spoken terug los. Een golf van paranormale activiteit zorgt dat het orderboekje van de Ghostbusters redelijk vol zit en dat ze zelfs personeel moeten bij aannemen (Ernie Hudson). Eén van hun klanten, Dana Barrett (Sigourney Weaver), op wie Peter stiekem een oogje heeft, beweert dat er een oud-Sumerische godheid in haar ijskast is verschenen. De geest, Zuul, neemt bezit van haar en moet de weg bereiden voor de komst van Gozer (Slavitza Jovan), die een apocalyptische vernietiger achter de hand heeft die de mensheid komt uitroeien. Dat is evenwel zonder de Ghostbusters gerekend, die intussen wel mot hebben met de stedelijke milieudienst over het illegaal stockeren van ectoplasmisch afval.




Het is bijzonder raar te noemen dat een project als dit, waar iedereen met naam en faam zijn handen initieel aftrok omdat het een gigantische flop zou worden, uiteindelijk een dijk van een kaskraker zou worden die ook nog eens door de recensenten het nodige krediet kreeg toebemeten. Het intussen 37 jaar oude Ghostbusters, geschreven door Dan Aykroyd en Harold Ramis zelf, is nogal een invloedrijke film geweest op het comedygenre die intussen een aparte cultstatus heeft verworven, niet in het minst door de catchy herkenningsmelodie van jaren tachtig-icoon Ray Parker jr, die de melodie in een aha-erlebnis bij elkaar pende toen hij de scène zag waarin de Ghostbusters in een amateuristisch reclamefilmpje zichzelf aanprijzen. Parker hapte overigens pas toe nadat Huey Lewis en Lindsey Buckingham bedankten voor de eer.




De eerste film uit de franchise heeft nochtans iets larger than life: het leven zoals het is, rattenverdelging, waarbij je 'ratten' door 'spoken' mag vervangen. De opzet van de film was oorspronkelijk heel futuristisch en sciencefictionachtig, waarin de Ghostbusters hun strijd tegen het paranormale zouden voeren met allerlei modernistische gadgets; wanneer het kostenplaatje echter werd geanalyseerd, bleek al dit moois financieel niet rond te krijgen, en Harold Ramis heeft zich dan op het scenario gestort met de bedoeling de essentie te behouden maar de actie naar een in de jaren '80 eigentijdse (lees: goedkopere) setting te transponeren. De clownekse stunteligheid waarmee de Ghostbusters uitrukken, zoals de opgepimpte lijkwagen met een sirene, de compleet foute overalls met op de rug een omgebouwde hogedrukreiniger en niet te vergeten hun gammele hoofdkwartier dat lijkt op een afgedankt politiekantoor uit een sixtiescrimi, bleek echter min of meer een troef te zijn, en de film slaat juist daarom de goede zelfrelativerende toon aan die nodig is opdat je de opzet van de film niet met meer ernst zou beschouwen dan de film verdient. In plaats van de actie in medias res te laten beginnen besloot regisseur Ivan Reitman om er bovendien een genesisverhaal van te maken, en de film te laten beginnen met de drie gesjeesde onderzoekers die hun sympathiek bedrijfje met een onsympathiek prijskaartje opstarten; achteraf bekeken blijkt ook dit een goeie zet geweest te zijn, want ondanks de inleiding wordt de kaas snel doorgesneden en komt de mengeling van actie, humor en koldereske griezel al snel tot het bubbelende kookpunt.




Ook de casting ging niet zo vlot: ter elfder ure moest John Belushi wegens het doen van een Tom Booneke - en het daaruit resulterende "de pijp uit zijn" - vervangen worden door Bill Murray, die als voorwaarde stelde dat Columbia in ruil zijn eigen pet project, een remake van The Razor's Edge, zou financieren. De studio ging akkoord. Murrays onderkoelde cynisme is precies wat de nuchtere zakelijkheid van Harold Ramis en de kinderlijke naïviteit van Dan Aykroyd in evenwicht houdt. De drie verschillende karakters houden elkaar met andere woorden recht, en zijn bovendien nog eens goed op elkaar ingespeeld, waardoor de oneliners des te raker aankomen. Ook de in die tijd opkomende rijzende ster Eddie Murphy werd als één van de drie Ghostbusters aangezocht: Murphy bedankte voor de eer en deed liever Beverly Hills Cop en co-auteur Harold Ramis nam zijn plaats in. Omwille van politieke correctheid werd later Ernie Hudson aan de cast toegevoegd; dit is overigens de enige plaats waar het scenario een beetje achterop hinkt want de wereldwijze Hudson had even goed vanaf het eerste uur in het team gepast, en zijn late inkwartiering komt nogal ongelukkig en geforceerd over. Wat u vooral van de nevencast moet onthouden is dat u voor de toegangsprijs van deze film naar Sigourney Weaver mag kijken die enkel gekleed is in wat met veel goeie moeite kan worden omschreven als een overgordijn, terwijl ze door de één of andere demon wordt bezeten die blijkbaar de hormonenhuishouding positief beïnvloedt. Vuurwerk gegarandeerd. De romance-verhaallijn tussen Peter en Dana wordt gelukkig niet te zeer naar het voorplan geschoven, en om het hoofd bij het verhaal te houden werd ter elfder ure een soortgelijke liaison tussen Egon en Janine (Annie Potts) de secretaresse naar de prullenbak gesleept. Rick Moranis tenslotte zou met zijn vertolking de oscarnominatie voor Lul van het Jaar mogen winnen; zijn interpretatie van Louis, de babbelzieke buurman van Dana (die oorspronkelijk door John Candy zou gespeeld worden), is grotendeels bij elkaar geïmproviseerd.




Inhoudelijk is Ghostbusters na 37 jaar nog altijd best te pruimen. Het enige wat de tand des tijds minder heeft doorstaan zijn de speciale effecten; vooral de hellehonden verraden te veel hun stop-motion- en animatronische aard, alhoewel het niet zo erg is als pakweg de Muppetshow die in The Neverending Story te zien is. Het maakt echter onlosmakelijk deel uit van het nostalgische aspect dat bij de film hoort. De Ghostbusters waren hun tijd ver vooruit.




BEELD EN GELUID
Eerder kwam er al een UHD-schijf van Ghostbusters uit, maar voor de disk die in deze Ultimate Collection te vinden is, is de boel helemaal geremasterd, wat redelijk gelukt is binnen de beperkingen van deze iets oudere film, waarvan vooral de speciale effecten de tand des tijds niet helemaal hebben doorstaan. In closeup-shots zie je mooie texturen in gelaatsuitdrukkingen en natuurlijk in de strakke uniformen van de Ghostbusters, en de stadslandschappen van New York zien er nostalgisch en pittoresk uit, en er zijn mooi zwarte en diepe niveaus van zwart te bespeuren. Artefacts zijn compleet afwezig, wat mooi meegenomen is, en de enige plek waar de transfer wel wat faalt, is in bepaalde speciale effecten, zoals Dana en Louis die in een hellehond veranderen, waarbij de stopmotion iets te nadrukkelijk is. Audiofielen kunnen hun hartje ophalen met een keuze tussen een nieuwe Dolby TrueHD Atmos 7.1.4-mix, een oudere en duidelijk minder dynamische DTS-HD MA 5.1-track en voor de puristen een DTS-HD MA 2.0-track die de originele stereotrack zo goed mogelijk benadert. De Atmos-mix bevat enkele zeer geslaagde aanwendingen van richting, zoals de scène waarin Dan Aykroyd voor de eerste keer probeert Slimer een protonenstraal in zijn kont te rammen, en de daaropvolgende vernieling van de netjes gedekte feestzaal waar de Ghostbuster voor het eerst een spook in een ghost trap proberen te duwen. Ook de clown car - is het nu al dan niet een omgebouwde lijkwagen? - van de Ghostbusters giert met veel gevoel voor richting door de straten van New York. Voorwaar een mooie transfer. De bijhorende Blu-ray bevat geen Nederlandse ondertitels.




EXTRA'S
Alle extra's zijn op deze losse release verdwenen, maar in de Ultimate Collection-box zijn maar liefst twee bonusdisks volledig gewijd aan extra materiaal. De 4K UHD bevat daarenboven geen bonusmateriaal, maar er is een Blu-ray toegevoegd, die echter geen Nederlandse ondertiteling heeft, waarop wat lekkers te vinden is. Er zijn twee audiocommentaren. Eerst is er de historische track die we al op de dvd van 1999 terugvonden, ingesproken door Ivan Reitman, Harold Ramis en associate producer Joe Medjuck, een mooie opeenvolging van weetjes en feiten die de fans die de films van achteren naar voren kunnen opdreunen. De locaties, de speciale effecten, de casting en het script komen aan bod in een luchtige babbel zonder dode momenten. In de tweede audiocommentaartrack komen de fans aan het woord: podcasters Troy Benjamin, Chris Steward, Ashley Victoria Robinson, de Ghostbusters prop replica expert Sean Bishop onder leiding van moderator Ghost Corps' Eric Reich krijgen de eer om in deze track met een hoog geek-gehalte hun favoriete film te mogen becommentariëren, wat het geheel meteen wat kritiekloos en zoutloos maakt, maar desalniettemin aanstekelijk werkt. Er is een visuele Picture in Picture-commentaartrack in zogenaamde "Slimer mode" die onder meer trivia, conceptuele schetsen en interviewfragmenten, sommige van redelijk recente makelij bevat, en die ook al op een eerdere versie terug te vallen is. Tot slot is er een tekstcommentaar "Tricks and Trivia" uit 1999.

CONCLUSIE
Ghostbusters is uitgegroeid tot een klassieker die één van de eerste films is die een tweede 4K-transfer meekrijgt. Beeld-en geluidskwaliteit zijn top, bonusmateriaal is schaars, maar de - helaas uitverkochte - giftset bevat nog genoeg bonusdisks om uren mee zoet te zijn.