FILM
Gotham staat aan de vooravond van verkiezingen, waarin zittend burgemeester Don Mitchell jr. (Rupert Penry-Jones) het opneemt tegen zijn uitdaagster Bella Reál (Jayme Lawson). Mitchell beroept zich op het feit dat dankzij hem de drugdealende Maroni-clan een flinke slag heeft mogen incasseren. De burgemeester wordt echter op gruwelijke wijze vermoord, en de dader laat een briefje na voor de Batman (Robert Pattinson), die al twee jaar tevergeefs probeert de straten van Gotham op te kuisen. Maar het blijkt dweilen met de kraan open. Politieinspecteur James Gordon (Jeffrey Wright) neemt de hulp van de gemaskerde vleermuisman met beide handen aan, alhoewel hem dat niet populair maakt bij zijn collega's. De dader die zichzelf in een boodschap de Riddler (Paul Dano) noemt, laat een spoor van raadsels achter, en maakt zijn plan bekend dat hij nog meer van de 'beau monde' van Gotham zoekt uit te moorden, een elite die, zo blijkt, op een zeldzame uitzondering als Gordon na, door en door corrupt is, en nauwe banden onderhoudt met de onderwereld.




Batman vindt een foto waarop de burgemeester met een oostblokhoertje Annika (Hana Hrzic) te zien is. Tijdens zijn onderzoek kruist hij het pad van Selina Kyle (Zoë Kravitz), de kamergenote van Annika, die ongerust is geworden dat haar vriendin na de moord op de burgemeester van de aardbol schijnt verdwenen te zijn. Kyle is een niet onaardige inbreekster, en Batman stelt voor om samen te werken om de banden tussen politie en justitie enerzijds en de onderwereld waar Carmine Falcone (John Turturro) de plak zwaait, in kaart te brengen. Niemand blijkt intussen veilig voor de moordpartijen van de Riddler, en zelfs Bruce Wayne's onmiddellijke omgeving blijkt niet immuun voor de kanker van corruptie.

Na de films van Christopher Nolan kroop Ben Affleck in het pak van de vleermuisman om de rol in te vullen in Zack Snyder's Superman/Justice League-trilogie, en in eerste instantie werd dan ook gedacht dat Affleck een solofilm zou gegund worden, zoals het ook Wonder Woman en Aquaman was vergaan. Bovendien zou Affleck niet alleen in het vleermuiskostuum kruipen, maar ook op de regisseursstoel. Het scenario van Affleck viel echter niet in goede aarde bij de studiobonzen, en toen uiteindelijk Matt Reeves als regisseur werd aangezocht, hoefde het voor Affleck allemaal niet meer. Er werd dan maar besloten om een losstaande Batmanfilm te draaien die niet verbonden is met het DC-Universum, en het uiteindelijke resultaat is een film die meer weg heeft van Se7en dan van een superheldenfilm pur sang. Veel campy pret zoals in Gotham valt in deze adaptatie dan ook niet te beleven: deze Batman is rauw en goor, waarbij er al eens een rat aan een gezicht mag knagen.




Een origin story werd alvast overboord gegooid, en we vatten deze film midden in de actie aan, op een moment dat Batman al twee jaar de rol van de gemaskerde wreker van Gotham vervult. Ook nieuw is dat Batman daarbij intens samenwerkt met de politie, en dan in het bijzonder met James Gordon, en alhoewel dat in bepaalde kringen gemor oplevert, stelt niemand de positie van de gemaskerde vigilante, van wie de identiteit zelfs niet bij de politie gekend is, in vraag. Ondanks het ontbreken van een origin story is de film lang. Iets te lang zelfs; een goede editor had hier makkelijk een half uur uit kunnen knippen zonder aan de essentie van de film te raken, en coole scènes zoals de achtervolging van de Penguin (een onherkenbare Colin Farrell) worden afgewisseld met donkere, gesterende scènes waarin Batman zijn eigen duistere psyche verkent, die helaas wat te lang duren. Ook lopen de schurken elkaar wat voor de voeten: naast kleine garnalen als de Penguin en Falcone is er de dreiging van de Riddler, vertolkt door Paul Dano, die daarmee het grootste lichtpunt vormt, net omdat hij een duidelijk afgelijnde maniak is en daarmee de voornaamste antagonist vormt. Om nu te zeggen dat hij even briljant acteert als Heath Ledger in The Dark Knight of Bane in The Dark Knight Rises is ettelijke bruggen te ver, maar zijn Riddler is tenminste een waardige tegenstander waar Batman zijn tanden eens lekker kan op stukbijten.




Robert Pattinson, aan wie toch altijd nog de smet van Twilight kleeft, was in de running voor de titelrol, samen met Nicholas Hoult, en zijn screentest was een beetje een gevoelig onderwerp. Pattinson stond op dat moment namelijk op de set van Tenet van Christopher Nolan, en Pattinson was ervoor beducht dat Nolan het misschien niet zo heel leuk zou vinden dat hij de hoofdrol zou gaan vertolken in de franchise die Nolan groot had gemaakt, maar niet meer voortzette. Nolan toonde zich echter sportief. Of zijn emo-Batman een goeie incarnatie is, is een andere vraag. Als vechtmachine Batman komt Pattinson goed uit de verf, maar zijn Bruce Wayne ziet er eerder uit als een vervelend ettertje. Andere castleden van de vorige Batman-incarnaties bedankten voor de eer. Eerst zou Jeremy Irons zijn rol van Alfred Pennyworth willen hernemen, maar zijn lot was verbonden met dat van Affleck, en uiteindelijk werd voor Andy Serkis gekozen om de trouwe butler van de familie Wayne gestalte te geven. De man kon echter wat meer schermtijd gebruiken. Om het geheel helemaal een wat Britse aankleding te geven, werd onder meer gefilmd in Liverpool en Glasgow, alhoewel het centrale plein van Gotham City erg lijkt op Times Square.




The Batman is een duistere film; dat merk je niet alleen aan de visuals, maar ook het scenario is bij momenten zeer incoherent, ook al omdat je de personages in het halfdonker maar moeilijk kan onderscheiden, en een zekere voorkennis over het Batverse niet overbodig is. Wel moet je Matt Reeves aangeven dat hij een andere aanpak verkiest dan zijn voorgangers. Batman wordt in zijn sophomore year gedropt, net om niet nóg eens het verhaal van zijn origine te moeten vertellen, zodat al snel kan overgegaan worden tot de orde van de dag. Al vroeg zien we hoe Batman in de metro een jong slachtoffer verdedigt tegen een zestal relschoppers met clown-makeup, waar in Batman Begins Zijne Gevleugeldheid het eerste uur niet in actie te zien is. Levert dit een betere Batmanfilm op? Ik zou het zo niet durven zeggen; het levert vooral een andere Batmanfilm op, meer een detective die aanleunt bij het film noir-genre, en dat noir mag u gerust letterlijk nemen. Buiten Batman en Gordon is gewoon iedereen in deze film corrupt, en ruimte voor humor of luchtigheid is er totaal niet.




The Batman is in zijn totaliteit geen slechte film, maar wellicht bent u na Burton, Schumacher en Nolan eenvoudigweg wat anders gewoon. Als de kassa het niet laat afweten, krijgt u waarschijnlijk eerlang nog wel een sequel.

BEELD EN GELUID
Zoals aangegeven is The Batman donker. Zeer donker. De beeldkwaliteit is op zich niet slecht, maar het bronmateriaal is niet van die aard dat je veel andere variaties moet verwachten in kleurschakering dan zwart, zwarter en zwartst. Er wordt zeer spaarzaam omgesprongen met licht, en wanneer dat licht dan een primordiale rol krijgt, zoals bij de welgekende projector waarmee Gordon het Bat-teken tegen de wolken projecteert, dan ziet dat er vaal en bleek uit. Er zit wel voldoende detail in het beeld, onder meer bij de ornamenten van de kathedraal van Gotham City, maar qua kleurpalet moet u ongeveer aan het diametraal tegenovergestelde denken als bij Birds Of Prey, om het bij het DC-universum te houden. De schijf is voorzien van een beenharde Dolby TrueHD Atmos-track die enorm goed de balans weet te behouden tussen dialogen en effecten, en vooral zeer ruimtelijke spreiding biedt. De achtervolgingsscène tussen Penguin en Batman mag gerust als referentiemateriaal aangestipt worden. Ook de pompende techno in de Iceberg Lounge-club van Penguin klinkt allesomvattend, waarbij de subwoofer een deftige workout krijgt. De film wordt voorzien van een redelijk minimalistische score van Michael Giacchino, die gewoonlijk meer bombastisch werk aflevert.




Merk overigens op dat Warner een productiefout heeft gemaakt bij de dvd: deze is niet voorzien van Nederlandse ondertitels. De Blu-ray en de 4K hebben dat euvel niet. Op het moment van schrijven worden de disks herperst. Pluim overigens voor de ondertitelaars, want sommige van de woordraadseltjes van Riddler zijn moeilijk te vertalen.

EXTRA'S
Deze set bevat drie schijven: de 4K en de Blu-ray bevatten elk al de film van drie uur met de nodige geluidstracks, dus het is maar niet meer dan normaal (en gelukkig ook wenselijk) dat al het bonusmateriaal naar een aparte schijf is verkast. We kunnen de featurettes opdelen in negen korte vignettes en één langere. Waarom men er dan niet één lange documentaire van heeft gemaakt, is ons een raadsel, want dit is een beetje vis noch vlees. Over de inhoud zijn we anders wel tevreden. We vangen aan met Looking for Vengeance (4:57), een featurette waarin stuntchoreograaf Rob Alonzo samen met regisseur Matt Reeves en acteur Robert Pattinson de vechtstijl en de nodige trainingen daarvoor voor de Batman bespreekt. In The Batman: Genesis (6:09) vertelt regisseur Matt Reeves waarom hij voor een jongere Batman heeft geopteerd, en hoe de casting in zijn werk is gegaan. Hij wordt hierbij opnieuw vervoegd door Pattinson, en het duo wordt aangevuld tot een trio in Vengeance Meets Justice" (8:04), waarin ook Paul Dano wordt betrokken, en hier gaat het over de rivaliteit tussen Batman en Riddler. In Becoming Catwoman (8:36) is het dan de beurt aan Zoë Kravitz, en het valt op dat de naam Catwoman nergens valt in de film; even refereert ze naar zichzelf en haar tegenspeler als The Bat and The Cat in de film, maar de kijkers worden geacht dat ze Selina Kyle al kennen. The Batmobile (10:51) in kwestie is een stuk minder impressionant dan de Tumbler uit de Nolanfilms, maar een hoop speciale effects-techneuten doen in deze featurette er desondanks graag hun zegje over, gaande van het design tot de uitvoering. Dezelfde deelnemers doen ook mee aan Anatomy of a Car Chase (6:08), de scène waarin Batman de Penguin achtervolgt, en in Anatomy of the Wing Suit Jump (6:29) krijgen we iets analoogs voor het paragliding-kostuum van Batman, en hier leren we dat de speciale effecten vooral met drones werden bewerkstelligd.




De grote documentaire waar we op zaten te wachten is echter Vengeance in the Making (53:41), waarin we een mooi totaaloverzicht van de productie krijgen, met bijdragen over het scenario, de casting, de locaties, het design en nog veel meer. Promotioneel? Een beetje, maar deze featurette trekt de score voor extra's gevoelig de hoogte in. Unpacking the Icons (5:47) gaat dan weer over het design van de kostuums, en er is ook nog een bijdrage A Transformation: The Penguin (7:59) over de fantastische make-up waarin een haast onherkenbare Colin Farrell wordt gehesen. Het verhaal doet overigens de ronde dat Farrell voor de gein in zijn Penguin-kostuum een hamburgerrestaurant bezocht om te zien of de mensen hem nog zouden herkennen. Resultaat: nul keer herkend. Voor Hollywoodsterren die al eens graag in de anonimiteit een uitstapje maken is dit alvast een aanrader. Afsluiten doen we met 2 verwijderde scènes (7:46) waarin onder meer de liefhebbers van Joker nog wat in de watten worden gelegd.

CONCLUSIE
Ik zou liegen als ik zou zeggen dat The Batman de beste Batmanverfilming ooit is. Ik zou echter even hard liegen als ik zou zeggen dat The Batman een slechte film is. Iets te lang, dat wel, maar ondanks de lengte levert Warner een prima presentatie af.