DOCUMENTAIRE
Op vier dvd's en verspreid over vier documentaires met een gezamenlijke lengte van 255 minuten doet de Duitse filmmaker Karl Höffkes het verhaal van de Grote Duitse Veldslagen uit de Tweede Wereldoorlog. Het materiaal is uniek in dié zin dat het hoofdzakelijk uit Duits openbaar of particulier bezit komt en de toeschouwer de oorlosvoering van de nazi’s toont op een manier zoals die nog niet eerder getoond is. Van het bekende beeldmateriaal dat we in de afgelopen zestig jaar te zien kregen in oneindig veel Britse en Amerikaanse documentaires is hier met andere woorden geen spoor. Alles wat de kijker in deze vier reportages ziet is nieuw materiaal, zij het dat Höffkes de kleurenopnamen – op zich al zeer uitzonderlijk – gedeeltelijk al in zijn drie eerdere documentaires uit de "Het Duits Archief"-serie gebruikte.

Disk 1: Operatie Barbarossa – De Oorlog In Het Oosten
In juni 1941, net voor het ochtendkrieken, begint de oorlog tegen Rusland. Meer dan drie miljoen soldaten, 3500 tanks en 2700 vliegtuigen trekken het immense land in om het Bolsjewisme in de kiem te smoren. Het Duitse leger rukt tegen een hoog tempo op en de tanks snijden als een mes door zachte boter. De tegenstand is vrij groot aan de grens met Polen, dat eerder al is ingelijfd, maar de Duitse Wehrmacht maakt ook landinwaarts kennis met haarden van verzet. Wegens de grote afstanden die worden overbrugd, heeft de achterhoede de handen vol met de bevoorrading van levensmiddelen, wapens en brandstof. De invasie wordt tot staan gebracht, de soldaten maken er het beste van en wachten op bevelen uit Berlijn. Dag op dag drie jaar na de inval komt een massale een goed georganiseerde Russische tegenaanval op gang met nieuwe en sterkere tanks en hulp van de Amerikanen. De Duitsers worden teruggeslagen en het Russische leger rukt binnen een termijn van vier maanden op tot in Oost-Pruisen.

Disk 2: De Strijd Aan De Poolcirkel
Twee maanden vóór de aanval op de Sovjetunie lanceert Hitler een aanval op Denemarken en Noorwegen. In Denemarken is de weerstand niet echt groot, in Noorwegen hebben de nazi’s af te rekenen met moeilijk terrein en met een sterke troepenmacht van Noren, Britten, Fransen en Polen. De strijd is er lang en bitter, vooral omdat de Britten niet zinnens zijn om Noorwegen in Duitse handen te laten vallen. Noorwegen heeft grote ertsvoorraden en ergens tussen de Fjorden staat een fabriek die zwaar water produceert, een essentiële grondstof voor het maken van atoomwapens. Maar de Duitsers volharden, te meer omdat ze ook de Russische haven Moermansk in handen willen krijgen. Via die ijsvrije haven bevoorraden de Amerikanen het Russische leger en dat is de nazi’s uiteraard een doorn in het oog.

Disk 3: Blitzkrieg In Het Westen
Hitlers meest ambitieuze onderneming is beslist de oorlog tegen Frankrijk. Eerder was zijn oproep aan Engeland om tot een regeling te komen door de Britten beantwoord met een stilzwijgen. De führer besefte dat de Wehrmacht het zeer moeilijk zou krijgen tegen een Frans-Engelse militaire combinatie. Het kwam er dus op aan om een list te verzinnen en de tegenpartij in de val te lokken. Op 10 mei lanceert hij zijn steeds opnieuw uitgestelde offensief in het westen tegen België, Nederland en Luxemburg. De buurlanden snellen ter hulp, maar wat ze voor onmogelijk hielden, gebeurt: via de Ardennen stuurt Hitler in het kader van de operatie Sichelschnitt zijn gevreesde tankeenheden richting Noordzee. Honderdduizenden geallieerde soldaten worden op die manier afgesneden van hun bevoorradingslijnen in het zuiden. Om een nog onverklaarbare reden geeft hij vervolgens zijn tankdivisies het bevel om de opmars voor achtenveertig uur te staken tot de infanterie het gebied heeft bereikt. Specialisten gaan er vanuit dat hij de Britten onder druk wilde zetten om tot afspraken te komen. Die beginnen tegen hoog tempo de ruim 335.000 Britse en Franse soldaten van het strand van Duinkerken weg te halen. De Duitse blitzkrieg richt zich vervolgens op het Franse binnenland, met Parijs als uiteindelijke doel.

Disk 4: De Geschiedenis Van Het Duitse Afrika-korps
In 1911-1912 valt Italië al een keer Libië aan. De tegenstand van het Libisch verzet is groter dan verwacht en alleen een wapenstilstand biedt een uitweg. Wanneer de Italiaanse fascisten van Mussolini aan de macht komen in 1922 krijgen de plannen om het Noord-Afrikaanse land te annexeren opnieuw zuurstof toegediend. Het land wordt onder controle gebracht en overspoeld door Italiaanse kolonisten. De inheemse bevolking moet zich tevreden stellen met een weinig benijdenswaardige ondergeschikte rol. De partizanen grijpen opnieuw naar de wapens en bevechten de Italiaanse troepen vanuit het zuiden. Mussolini heeft ook plannen voor Egypte, waardoor hij zich de vijandschap van de Britten op de hals haalt. Na de Duitse blitzkrieg tegen Frankrijk en de snelle capitulatie van Parijs, verklaart Mussolini Frankrijk en Engeland de oorlog. Een zeer moedige daad, zonder twijfel. De oorlog in Libië verloopt jammer genoeg niet volgens de plannen van Il Duce en hij is verplicht om zijn fascistische buurman om hulp te vragen. Duitsland stuurt het zgn. Afrika-korps. Erwin Rommel krijgt de leiding, maar ondanks Hitlers uitdrukkelijke bevel om zich te beperken tot ondersteunende activiteiten, voert hij een zeer offensief beleid: hij lanceert een grootschalige aanval tegen de Britten. Die zijn aanvankelijk verrast, maar een gebrekkige logistiek gecombineerd met de onbekendheid van het terrein brengt de Duitse opmars in problemen: het materiaal raakt defect als gevolg van zandstormen, de troepen zijn niet voorbereid op temperaturen tot vijftig graden Celsius en de soldaten sneuvelen bij bosjes door malaria, slangen- en schorpioenbeten.

Karl Höffkes brengt het verhaal van de vier grote Duitse veldslagen vanaf de voorbereiding in Berlijn en Berchtesgaden tot en met de desastreuze finale. In Operatie Barbarossa – De Oorlog In Het Oosten kan hij gebruik maken van filmpjes die door de soldaten zelf zijn gemaakt, vaak in kleur, over alledaagse dingen die de officiële partijkanalen niet gebruikten in hun propaganda. In Rusland bijv. ontvangt de bevolking de Duitse soldaten tot hun grote verbazing vaak op gejuich. Het doet ze twijfelen aan de duivelse gezindheid van de Bolsjewieken. Het zal op termijn hun vertrouwen in de führer ondermijnen en hun weerbaarheid aantasten. In de bittere oorlogswinter in Leningrad proberen Russische burgers en Duitse soldaten vaak samen de ontberingen het hoofd te bieden. In unieke en dramatische opnamen toont Höffkes de bittere strijd om te overleven, de verzwakte en uitgedunde Duitse divisies in hun zinloze strijd tegen het niet te stuiten oprukkende Rode leger. In Strijd Aan De Poolcirkel zien we beelden van de gevechtshandelingen in Noorwegen, van de SS-eenheden in actie tegen de bevolking, over het soldatenleven in de toendra van Finland en Lapland, de opmars naar Karelië, de slag om Moermansk, de acties van stoottroepen tegen de Russen en de uiteindelijke Duitse aftocht. De Duitse opmars door de Benelux behoort tot de hoogtepunten van de documentaire Blitzkrieg In Het Westen. We zien hoe Hitlers geslaagde list op het terrein voor een geallieerde catastrofe dreigt te zorgen en hoe alleen zijn korte aarzeling voor honderdduizenden soldaten het verschil maakt tussen leven en dood. De intocht in Parijs op 14 juli is uiteraard z'n grootste triomf. Er wordt nauwelijks een schot gelost. Voor De Geschiedenis Van Het Duitse Afrika-korps doet Höffkes een beroep op mensen die erbij waren en die getuigen van de harde confrontaties en de onmenselijke ontberingen in de Libische woestijn. De documentaire sluit af met hedendaagse beelden van de toenmalige slagvelden. In de woestijn bezoekt de maker het verlaten hoofdkwartier van Erwin Rommel en de pas voor kort ontdekte geheime wapenmagazijnen van zijn Afrika-korps.

BEELD EN GELUID
Het beeldmateriaal is in zwart-wit en af en toe in kleur. De kwaliteit is bijzonder goed, beter zelfs dan dat van de vorige drie documentaires, want Karl Höffkes heeft duidelijk de beste stukken overgehouden om het verhaal van de veldslagen te vertellen. Er is uiteraard sprake van vlekken en krassen, van ontbrekende fragmenten, van ruis en vergrijzing van de zwart-witbeelden, maar de kleuropnamen maken veel goed en zorgen voor een grote herkenbaarheid. Het geluid is in hoofdzaak beperkt tot het commentaar. Hier en daar is geluid toegevoegd, maar meestal gaat het om stille beelden zonder meer.

EXTRA'S
Geen

CONCLUSIE
De vierdubbele dvd-set Het Duitse Archief: Grote Duitse Veldslagen presenteert de Duitse oorlogshandelingen vanuit een nieuw perspectief, nl. filmmateriaal uit Duits openbaar of privébezit dat nooit eerder het daglicht zag. Het materiaal is in vrij goede staat en vooral de kleurenopnamen spreken tot de verbeelding. Kleurenopnamen van Adolf Hitler in Berchtesgaden zijn vroeger al getoond, dat soortgelijk materiaal ook is gemaakt tijdens de veldtocht naar Rusland, Noorwegen, Noord-Afrika en West-Europa, is veel minder bekend. Bovendien heeft Karl Höffkes er in vele gevallen voor het eerst de hand op kunnen leggen voor zijn prestigieuze Het Duitse Archief-serie.