FILM
We volgen in deze film het wel en wee van twee families die naast elkaar wonen in de Antwerpse volkswijk Kassablanka - zo genoemd omwille van de vele Marokkanen die er wonen - en dit één week voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2000, waarbij het Vlaams Blok meer dan 30 procent van de stemmen haalde. De families Van Loock en Fawzi zijn op zijn zachtst gezegd elkaars tegenpolen. Rudolf Van Loock (Rudolph Segers) steekt zijn voorliefde voor het Vlaams Blok niet onder stoelen of banken, en heeft zelfs een Germaans runeteken op zijn schouder laten tatoeëren. Hij is zijn job bij de Antwerpse vuilnisophaaldienst kwijtgeraakt nadat hij een Marokkaan in het gezicht heeft geslagen, en draagt zijn stigma koppig als een kruis rond. Hij dweept met rechtse retoriek, en er hangt zelfs een foto van August Borms in zijn appartement. Moeder Marina (Tanja Cnaepkens) probeert de lieve vrede te bewaren, maar haar wereld beperkt zich tot de ruimte achter de strijkplank. Zus Zonhilde (Patricia Chenut) - wie verzint die namen? - is een ongelofelijk lomp blondje dat coke snuift aan de lopende meter, en het ene na het andere vriendje uitzuipt. Haar nieuwste aanwinst, ene Nico Fazzi (Alain Van Goethem) is eigenlijk Rachid Fawzi, de zoon van de buren, die zijn naam heeft "verwesterd" om aan een job te geraken. Rachid ligt omwille van zijn homoseksuele geaardheid al helemaal niet in de bovenste schuif, en komt eigenlijk niet meer thuis. Hij scharrelt Zonhilde op om haar voor hem coke te laten dealen in onderaanneming, en zij laat zich maar al te gewillig manipuleren. Zo lang ze tenminste niet weet dat haar Italiaanse loverboy eigenlijk een Marokkaanse loverboy is.

Het buitenbeentje van de familie Van Loock is Berwout (Roy Aernouts); om stoer te doen, én omdat zijn vader het op prijs stelt, loopt hij wel in een VNJ-vest rond die hij van zijn neef Kevin (Pieter Genard), een notoire skinhead, heeft gekregen, maar hij heeft het niet zo op de politieke voorkeuren van zijn familie begrepen. En wat hem in zijn ogen al helemaal tot een "volksverrader" zou maken, is dat hij meer dan een serieuze boon heeft voor het Marokkaanse meisje van de buren, Leilah (Babett Manalo). Er bloeit echt iets heel moois tussen die twee, maar Leilah vreest dat, als ze ook maar één keer zonder hoofddoek zou betrapt worden, ze door de conservatieve tak van de familie Fawzi, met de Saoedische oom Nourredine (Amid Chakir) op kop, op het eerste vliegtuig terug naar Marokko wordt gezet. De andere zoon van de familie Fawzi, Achmed (Kadèr Zhanoun) heeft zijn zus wel met de buurjongen bezig gezien, maar bewaart de afstand uit schrik voor Kevin en zijn vaste knokploeg. Achmed probeert zich ook moedig door het leven te slaan, maar wordt omwille van zijn etnische afkomst overal de deur gewezen: hij heeft geen werk, en wordt aan de deur van de dancing de toegang geweigerd. Bovendien haalt hij zich een hoop onheil over het hoofd door een op zich stomme weddenschap aan te gaan met twee van zijn vrienden, die ontaardt in een etnisch geïnspireerde knokpartij. Opa Josse (Fred Van Kuyk) aan de éne kant en vader Mostafa (Mo Barich) en zijn dochter Samia (Souad Hamdaoui) moeten lijdzaam toekijken hoe hun families elkaar in escalerende mate terroriseren, terwijl ze tóch meer gemeen hebben dan ze zelf willen toegeven.

KaSSablanka (met de SS geschreven zoals, inderdaad, de SS) veroorzaakte de nodige deining in de Belgische bioscopen, wat ons eigenlijk verbaast, aangezien het toch een pleidooi is voor een beetje verdraagzaamheid en wederzijds begrip; het is daarom juist dat de hoofdrolspelers die ten tonele worden gevoerd, stuk voor stuk voorbeelden zijn van hoe het niet moet. De personages zijn natuurlijk synthesefiguren die zowat alles meemaken en alle voordelen jegens elkaar koesteren die je je in een dergelijke situatie maar kan indenken, en regisseur Thys gaat niet echt subtiel te werk om zijn personages in te kleuren. Toch weet hij de beide vechtende partijen als gelijkwaardig aan elkaar te schetsen wanneer het op bekrompenheid aankomt; ook zit er in beide families tenminste nog één persoon met gezond verstand (Berwout bij de Van Loocks en Leilah bij de Fawzi's), en is het niet toevallig dat uitgerekend zij toenadering tot elkaar zoeken. Het klimaat, zowel bij de autochtonen als bij de allochtonen, is er niet naar om hun liefde een kans geven om open te bloeien, en het is pas nadat ze zelf de confrontatie aangaan met hun respectievelijke families, daarin gesteund door een bevriend - eveneens gemengd - koppel, dat ze eindelijk kunnen vechten voor de ademruimte waar ze zo'n nood aan hebben. KaSSablanka schopt inderdaad tegen heel wat heilige huisjes en zere schenen, zowel aan Marokkaanse als aan Vlaamse zijde. In elk van de twee kampen zitten er een paar heethoofden die van achter de schermen hun familie manipuleren, maar zelf merkwaardig genoeg op de achtergrond blijven wanneer er klappen worden uitgedeeld. Bij de Fawzi's is dat oom Nourredine, die constant loopt te kankeren over de teloorgang van de morele waarden bij de jeugd, daarbij op uiterst subtiele wijze muziek, film(!), Madonna en James Brown over dezelfde kam scherend, en nog liefst in een soort apartheidssysteem zou leven, zoals de Antwerpse joden. In de familie Van Loock wordt rol van het zwarte schaap (excuseer de woordspeling) ongetwijfeld ingevuld door neef Kevin: die is werkelijk een kwaadaardige evil spirit in plaats van een meeloper, hij amuseert zich met in het Stadspark homo's in elkaar te rammen - alhoewel er meer dan eens in de film wordt gesuggereerd dat hij op zijn minst in de knoop zit met zijn eigen gevoelens - en door zijn charisma sleurt hij een groepje niet al te snuggere jongeren mee in zijn val neerwaarts. Alleen Berwout heeft zijn neef op de duur door...

We waren eerlijk gezegd nieuwsgierig geworden door de gigantische reeks censuur-pictogrammen op de hoes van deze dvd: geweld, seks, druggebruik, grof taalgebruik en - uiteraard - discriminatie. Alhoewel er al eens een blote tiet of een beaver shot de revue passeert - wij Europeanen zijn daar een stuk nuchterder in dan de preutse Amerikanen - is het Thys' bedoeling niet geweest om alleen maar te shockeren. De sfeer die in de film wordt opgeroepen is een levensechte portrettering van bepaalde aan de zelfkant van de maatschappij gedrongen bevolkingsgroepen, die in plaats van een beetje samen te werken elkaar liever de haren uit elkaars kop trekken, en wier ambitie niet verder reikt dan nét met de schouders boven de buren uit te komen, zelfs al moeten ze de buren daarvoor in de modderpoel duwen. Voor mensen uit het Antwerpse is de film natuurlijk dubbel zo lollig omdat het grootste deel van de dialoog in het platst denkbare accent wordt uitgevoerd. Wat ons meteen bij een minpuntje brengt: de disc is van Nederlandse makelij en er is Nederlandse ondertiteling aanwezig waarmee de Arabisch en Frans gesproken stukken ondertiteld worden, maar in dat geval wordt ineens heel de film ondertiteld, ook het Aantwaareps. Maar ja, misschien is dat weer een noodzakelijke feature voor onze Volksgenossen in Limburg en West-Vlaanderen. Door toevoeging van Engelse en Franse ondertiteling mikt de film bovendien zowaar nog wat op een internationale carrière, wat nog min of meer gelukt is ook, want de film zat onder meer in officiële selecties van festivals in Québec, Montreal, Washington, New York, Parijs, Sorrento, Valladolid en zelfs Mons! We zijn echter vooral te spreken door het goede acteerwerk van de cast; Kadèr Zhanoun weet echt wel sympathie voor zijn personage op te wekken, en de dialogen tussen Roy Aernouts en Babett Manalo zijn erg scherpzinnig.

BEELD EN GELUID
KaSSablanka wordt nota bene door een Nederlandse distributeur (De Filmfreak) verdeeld, wat nog maar eens aantoont dat men bij het op dvd uitbrengen van het Vlaamse filmpatrimonium toch nog niet is waar men wezen moet; er wordt heus wel wat anders in Vlaanderen gedraaid dan boerenfilms als De Vlaschaard en burleske komedies als Hector. Het feit dat de film met een erg laag budget is geschoten, is goed te merken. Aan een spetterende 5.1-remix of een DTS-track moet U zich uiteraard niet verwachten, maar dat is in dit geval niet echt nodig. Het beeld ziet er vaak uit alsof het met goedkope camera's is gedraaid, wat misschien wel intentioneel was, maar onder meer de kleuren zien er niet echt natuurlijk uit, en ook compressie en ruis zijn twee problemen die ons soms danig stoorden. Toch heeft men bij De Filmfreak de moeite gedaan om hier een degelijke anamorfische transfer - in het juiste beeldformaat, alsjeblieft! - te realiseren, en voor een arthouse-film is de technische kwaliteit dus voldoende.

EXTRA'S
We worden zelfs nog getrakteerd op een kleine maar degelijke selectie aan extra's. Eerst is er een fotogallerij, die vergezeld wordt door een radio-interview op Radio 1. Buiten 11 minuten behind the scenes-materiaal, krijgen we nog twee kortfilms uit het oeuvre van regisseur Thys te zien: De Tuinkabouter en Rauw, goed voor 9 respectivelijk 14 minuten extra's-plezier.

CONCLUSIE
KaSSablanka is zeker geen film die iedereen zal aanspreken, maar wie voldoende vertrouwd is met de Antwerpse politieke situatie zal het politiek incorrecte toontje van de film behoorlijk weten te smaken. Bovendien probeert Thys toch de film af te sluiten met een positieve boodschap van hoop.