Dragonwyck is het eerste deel van een drie dvd’s tellende reeks rond Joseph L. Mankiewicz, die onder het Green Cow label verschijnt. De andere twee titels zijn A Letter To Three Wives en Five Fingers.

FILM
Toen scenarist-producent Joseph Mankiewicz de bestseller Dragonwyck aangeboden kreeg als mogelijke filmadaptatie, liet hij weten niet geïnteresseerd te zijn. De plot vertoonde naar zijn mening te veel gelijkenissen met Daphne Du Mauriers Rebecca, en dat was enkele jaren voordien al naar het grote scherm gebracht door David Selznick en Alfred Hitchcock. Maar 20th Century Fox sloeg zijn advies in de wind en nam alsnog een optie op het boek. De gerenommeerde regisseur Ernst Lubitsch zou plaats nemen achter de camera. Lubitsch werd echter zwaar ziek vlak voor de productie van start ging – een jaar later was hij dood – en dus ging de studio opnieuw te rade bij Mankiewicz. Ditmaal niet om hem als producent te engageren, maar als regisseur. Waarom hij ditmaal wel toezegde, is niet geweten, maar Dragonwyck betekende het begin van een illustere regiecarrière, die hem twee oscars zou opleveren. Toch blijkt uit zijn debuutfilm dat zijn initiële gevoel overeind blijft: Dragonwyck kan de lange artistieke schaduw van Rebecca niet ontlopen.

De film volgt enkele jaren uit het leven van boerendochter Miranda Wells, in het midden van de negentiende eeuw. Zij wordt uitgenodigd op het landgoed van haar rijke neef Nicholas Van Ryn om diens dochter te onderrichten. Het leven op Dragonwyck bevalt Miranda wel, ondanks het isolement en enkele grimmige spooklegendes die de ronde doen. Ze laat zelfs haar oogje vallen op Van Ryn. Wanneer diens echtgenote plots en onverklaarbaar sterft, verklaart hij Miranda ook de liefde. Een paar maanden later huwen ze, en het duurt niet lang eer Miranda zwanger is. Maar de beknellende sfeer van Dragonwyck laat zijn sporen na. Vele onbeantwoorde vragen spoken dagelijks door haar hoofd. Waarom trekt Nicholas zich zo vaak alleen terug in een mysterieuze torenkamer? Hoe zal hij reageren op een revolte van de boeren aan wie hij land in pacht geeft? En wat is het belang van witte oleander in de dood van zijn eerste vrouw?

De romantisch-gotische sfeer, het isolement, de mysterieuze aristocraat, het schuchtere meisje dat op hem verliefd wordt: Rebecca loert inderdaad voortdurend om de hoek in Dragonwyck. Dat maakt het moeilijk voor de film om op eigen benen te staan, vooral omdat de prent op zowat elk vlak inferieur is aan Hitchcocks oscarwinnaar. Het helpt bijvoorbeeld niet dat de plot nooit weet welke richting uit te gaan. Mankiewicz’s adaptatie bevat heel wat goede ideeën – een boerenrevolte, drugverslaving, moord, een eeuwenoude legende, … – maar ze versmelten niet tot een bevredigend geheel. Sommige elementen worden aangehaald om daarna in de vergetelheid te verdwijnen, anderen dienen als veredelde dei ex machina. Het is ironisch dat Mankiewicz’s eerste film als regisseur juist op vlak van het scenario voorspelbaar en repetitief is, waarbij literaire ambities en filmische visualiteit vaak loodrecht tegenover elkaar staan.



Waar het script tekort schiet in het visueel vertellen van een verhaal, helpt het vakwerk van de technische crew wel om een knappe spookhuissfeer te creëren, die je alsnog de film in sleurt. Van de benauwde setting van een boerenhuisje tot de grootse, architectureale kamers van Dragonwyck straalt het production design een passende gotiek uit. Ook de kostuums profiteren van de geoefende ontwerpers die de Fox studio in dienst had. Het camerawerk is in handen van drievoudig oscarwinnaar Arthur C. Miller, die prachtig speelt met licht en schaduw. Vooral wanneer hij de kans krijgt om een Duits-expressionistische stijl te hanteren, in de climax van de film, excelleert hij. Alfred Newman zet de emotie van de personages bovendien kracht bij met een muzikale score die gecomponeerd lijkt op een duistere onweersnacht. Temidden al dat talent gaat de bijdrage van Mankiewicz eerste regieopdracht deels verloren, maar het siert hem dat hij nergens op een beginnersfoutje te betrappen is.

De cast van Dragonwyck leest indrukwekkend op papier: Gene Tierney, Vincent Price, Walter Huston, Jessica Tandy. En elk van hen levert inderdaad een goede vertolking, op de voornaamste naam in de rolverdeling na. Gene Tierney is immers nooit geloofwaardig als boerenmeisje dat opklimt tot rijke echtgenote. Zij is zo doordrongen van Hollywoodglamour, dat de term miscast zeker op zijn plaats is, hoe zeer ze ook haar best doet om in de huid van een empathisch personage te kruipen. Vincent Price – met wie ze twee jaar eerder het sublieme Laura draaide – is heel wat beter als Nicholas Van Ryn. Hij vindt de juiste balans tussen de statige, mysterieuze patroon en de knappe, vrijgevochten echtgenoot, en zet al de toon voor de rollen die hij later in Roger Cormans films zou spelen. Walter Huston is uitstekend als altijd als Tierney’s vurige, gelovige vader, ondanks een beperkte screentime. En een jonge Jessica Tandy zet een memorabel kreupel dienstmeisje neer in een kleine maar pivotale rol.

Dragonwyck is dus een atmosferische prent met goede vertolkingen, die echter te laat uit de startblokken schiet en waarvan de structuur te schatplichtig is aan zijn literaire origine. Voor liefhebbers van ouderwetse Hollywoodfilms met een zwart randje is de prent zeer aan te raden. Maar wie het genoegen heeft gehad eerst kennis te maken met Rebecca, kan niet anders dan dit als een verwaterde versie van die klassieker te zien. En net zoals de schaduw van Dragonwyck altijd over Miranda Wells zal hangen, zal Dragonwyck voor altijd in de schaduw van Rebecca staan.



BEELD EN GELUID
Het beeld lijkt een grondige kuisbeurt te hebben gehad, want vuiltjes en grain zijn slechts in geringe mate aanwezig. De scherpte is echter niet in iedere scène even efficiënt en vooral in de donkere sequenties valt op dat het contrast er met de jaren ook niet op vooruit is gegaan. Niettemin blijft dit een verrassend goede print voor zo’n oude, obscure prent. Het geluid klinkt goed in het originele mono, met heldere dialogen en een behoorlijke weergave van Alfred Newmans muziek. Storende factoren zijn niet aanwezig op de soundtrack.

EXTRA’S
Deze dvd neemt haar extra’s over van een Franse dvd-collectie gewijd aan drie Mankiewiczfilms. Dat verklaart dat de aanwezige featurettes Franse filmkenners aan het woord laten. In De Geboorte van een Auteur (12 min.) wordt dieper ingegaan op thema’s uit Dragonwyck die ook in het latere oeuvre van de regisseur zouden opduiken, terwijl Dragonwyck: Overdadige Fantasie (12 min.) de decorkeuze onder de loep neemt. Gene Tierney: Een Bewogen Leven (8 min.) geeft een erg kort overzicht van de carrière van de actrice, en drie sequenties worden op vlak van production design becommentarieerd in Scène-Analyses (10 min.). Het is fijn dat zoveel moeite werd gestoken in het verzamelen van extra’s voor zo’n obscure film, maar de personen die monologisch het woord nemen, komen helaas over als betweterige saaie vakidioten. Ook het ontbreken van een uurlang interview met Mankiewicz – dat wel op de Franse dvd staat – is spijtig. Afrondend bevat de dvd nog een Postergalerij en Trailers voor A Letter To Three Wives, Five Fingers en The Haunted Palace.

CONCLUSIE
Dragonwyck vertelt het verhaal van een schuchter meisje dat trouwt met een sinistere aristocraat en intrekt in een akelig, gotisch huis. De parallellen met Rebecca zijn overduidelijk en spelen de prent dan ook parten, maar een goede sfeer en dito vertolkingen maken dit toch tot meer dan een flauw doorslagje van Hitchcocks film. Beeld en geluid zijn verrassend goed gezien de leeftijd van de prent en de extra’s zijn goed gekozen maar iets te saai.