FILM
Het vierde deel van La Vie Sexuelle des Belges van onze landgenoot Jan Bucquoy, afkomstig uit Gent, maar sinds jaar en dag werkzaam in het Franstalig gedeelte van het land, komt tot stand na een echtelijk drama ten huize van de regisseur zelf. Toen mijn vrouw me verliet voor mijn minnares, kon ik kiezen tussen een acute aambeienaanval of een nieuwe film maken..., zegt Bucquoy heel openhartig, en hij vervolgt: … en terwijl ik eenzaam was als de pest, begon ik met de casting van de vrouwelijke hoofdrolspeelsters. Misschien was dat mijn belangrijkste beweegreden: een vrouw vinden die met me meegaat, die van me houdt en van wie ik stomweg kan houden. Enfin, zo eenvoudig leek het in het begin...

De casting begint op een dakterras in Brussel. Een aantal actrices van verschillende leeftijd en karakter verschijnt voor Bucquoy's camera. Ze lezen stukken tekst voor uit het loodzware La Société du Spectacle van de Franse auteur Guy Debord, een verhandeling over en een aanklacht tegen onze huidige, exhibitionistische maatschappij. De vrouwen stellen zichzelf voor, maar Jan Bucquoy begint al heel snel persoonlijke vragen te stellen over hun relatie en of ze die hebben, hoe gelukkig ze zich daarin voelen, etc. Het resultaat is dat hij een aantal keren flink op de grond terechtkomt als de vrouwen hem na een poging tot handtastelijkheden van zich afduwen. Toch zijn de toenaderingspogingen niet helemaal vruchteloos: Evelyn Letawe, een blonde twintiger die de dag na de auditie naar Bali vertrekt, ziet er geen graten in dat de regisseur met haar meegaat. De opdringerigheid van Bucquoy werkt de jonge vrouw evenwel gauw op de zenuwen. Vooral zijn expliciete vragen over wanneer ze nu met hem naar bed gaat en of ze misschien frigide is, bederven de stemming. Gail Verhasselt, een jonge Vlaamse die eerder al in Vrijdag Visdag (1999) te zien was, komt Bucquoy toevallig tegen op de luchthaven van Zaventem (Bruxelles National voor de Franstaligen) en nodigt hem uit voor een korte trip naar Parijs. Zij wordt niet boos en zelfs niet zenuwachtig; handig als ze is, pareert ze Bucquoy’s opdringerigheid met een glimlach en ontwapenende oneliners.

Tussendoor zien we Jan Bucquoy een avondlijke lezing houden voor een geïnteresseerd publiek. Zijn stokpaardjes draven door de zaal: de grote revolutie om het perverse kapitalistische systeem omver te werpen, een systeem dat de mensen doet werken in plaats van ze te gunnen wat ze echt gelukkig maakt: zelfontplooiing, reizen, relaties. Tegelijk kondigt de regisseur zijn plan aan om op 21 mei 2005 de definitieve staatsgreep te plegen en daarvoor zoekt hij uiteraard de steun van de bevolking, van zijn publiek. Uiteindelijk blijkt dat ook het thema te zijn van de nieuwe film: de staatsgreep. De cast die ondertussen is geselecteerd komt bijeen op de set om de eerste scènes op te nemen. Er ontstaat grote verslagenheid en onrust bij een deel van de vrouwelijke acteurs als blijkt dat er nog helemaal geen script is. Bucquoy is er evenwel gerust in, want voor hem gaat het hier vooral om de jacht op een vrouwtje.



La Vie Sexuelle Des Belges N° 4 – La Juissance Des Hystériques speelt zich af op de grens tussen realiteit en fictie. De toeschouwer krijgt op geen enkel moment greep op de kuiperijen, de grappen en de gespeelde onschuld van Jan Bucquoy, evenmin als op de bloedserieuze en/of gefakete verontwaardiging, hysterie en boosheid van z'n actrices. Maar er is een plan, er is een scenario, zij het in het hoofd van de regisseur, die het laatste deel van zijn film op Godard-achtige manier afwikkelt: de regisseur als provocateur, niet alleen ten opzichte van de maatschappij en het publiek, maar ook in zijn houding tot zijn cast en crew. Hij voedt het ongemak en de onzekerheid van de actrices, zet ze tegen elkaar op, vernedert ze door ze te vertellen dat hij geen erectie bij ze kan krijgen, laat ze zelf scènes bedenken om dan als een potentaat te gieren en te brullen als blijkt dat ze in samenspraak met de camera- en geluidsman zelf regisseurtje spelen. Dat wil zeggen: zo legt Bucquoy hun initiatief uit, waarbij hij regelrecht ingaat tegen datgene wat hij op andere avonden een publiek in een zaal op de mouw probeert te spelden over vrijheid, de totale anarchie en over doen waar men zin in heeft. De regisseur als tegenbeeld van zichzelf, hij die anarchie predikt, legt op de set de dictatuur op, want hij is er de baas en iedereen behoort te doen wat hij wil, want hij kent het script, het is zijn film, het is zijn productie, hij weet waar elk fragment past…

Bucquoy speelt het hard, zowel vóór de zaal als op de filmset. Als geen ander weet hij een publiek te bespelen met zijn anarchistische praatjes en zijn revolutionaire stokerij. Dat de revolutie niet voor morgen is of voor 21 mei 2005 merkt hij als na zijn oproep om de staatsgreep te steunen de zaal leegloopt en op de filmset de acteurs en actrices – na een gelijkaardige toespraak – verveeld afdruipen. Maar wie weet... misschien lukt het in La Vie Sexuelle des Belges N° 5?



BEELD EN GELUID
Jan Bucquoy heeft de filmcamera inmiddels definitief bij het huisvuil gezet en draait nog uitsluitend op video. Dat is goedkoper, directer en minder omslachtig. Bovendien verhoogt video het documentaire karakter aanzienlijk en dat komt zijn producties – die steeds meer autobiografische trekjes krijgen – ten goede. Anderzijds is er het verlies aan beeldkwaliteit: soms lijkt het alsof we naar rushes kijken, want de camera zwiept heen en weer en van boven naar onder zonder dat er rekening is gehouden met de veranderende lichtintensiteit; kadrering is niet echt belangrijk meer, noch het vermijden van troebele en gewoonweg slechte beelden. Vorm en opmaak zijn opgeofferd aan een inhoud die hier en daar overigens met ogen en haken aan elkaar hangt.
Het geluid krijgt dezelfde opmerking: er is geluid.

EXTRA'S
Bij de extra's zitten de vier Trailers van de La Vie Sexuelle Des Belges-reeks en een tweedelige film Kroniek Van Een Aangekondigde Staatsgreep, beginnend met de Voorbereiding (32 minuten) waarin Bucquoy pers en publiek haarfijn uitlegt hoe de staatsgreep zal worden georganiseerd. In deel 2, de Uitvoering op 21 mei 2005, is door RTL-TVI uitvoerig in beeld gebracht (21 minuten), waarbij de politiediensten van ons aller Hoofdstedelijk Gewest zich voor de zoveelste keer belachelijk maken en zich door de spelletjes van Jan Bucquoy laten provoceren en tot geweld overgaan. Stel u voor: een flinke groep politiemannen die uitrukt om een kaal en grijzend mannetje met een Wilfried-Martens-brilletje op z'n neus en een Belgische vlag in de hand in elkaar te slaan: oh, zielig vaderland... of met andere woorden: grand cru Jan Bucquoy, al is er sprake van een zeker déjà vu-effect.

CONCLUSIE
Beste lezer, let vooral niet op de negatieve opmerkingen over beeld en geluid, want één ding is zeker: dit is de grappigste en beste Bucquoy-film uit de La Vie Sexuelle Des Belges-reeks van dvd-releaser Filmfreak, ook al is er duidelijk sprake van minder aandacht voor vormelijke kwaliteit en een coherent script. Qua sarcasme, absurdisme, cynisme en galgenhumor slaat La Vie Sexuelle Des Belges N° 4 – La Juissance Des Hystériques namelijk alles wat we van Bucquoy tot nog toe gezien hebben. Is het allemaal gespeeld? Is het allemaal werkelijkheid? Houdt 's lands grootste anarchist de buitenwereld voor de zoveelste keer voor de gek zoals alleen hij dat kan? Beslis zelf. Wie van dit soort films en humor houdt, komt gegarandeerd aan zijn trekken.