FILM
Op een politiepost in Schotland komt een anonieme brief toe waarin de onrustbarende verdwijning wordt gemeld van Rowan, een jonge tiener, op een klein eilandje voor de kust. De plaatselijke verantwoordelijke, sergeant Howie, bekijkt de foto die de brief begeleidt en besluit een onderzoek in te stellen. Met een vliegboot strijkt hij neer in de kleine haven van Summersisle, Waar de oude mannen op de kade beweren van Rowan nog nooit te hebben gehoord. Als hij hun vertelt dat ze de dochter is van de plaatselijke winkelierster gaat hun een lichtje op, ach, ja, natuurlijk... Sergeant Howie zit meteen in de sfeer: een weinig gastvrije bevolking, geveinsd vriendelijkheid en weinig toeschietelijkheid die hem een gevoel geven alsof ze iets te verbergen hebben. Zijn eerste gesprek met Rowans moeder tart alle redelijkheid: zij heeft geen dochter met die naam. Rowans zusje vertelt Howie in een onbewaakt ogenblik dat zij Rowan uiteraard erg goed kent en dat ze helemaal niet verdwenen is. Howie raakt verstrikt in een web van tegenstrijdige signalen, praat met een paar andere mensen op het eiland en ook die ontkennen of ontwijken zijn vragen of liegen, zoals de juf en de schoolkinderen, terwijl Rowans naam wel degelijk in het schoolregister staat. Howie besluit om naar huis terug te keren en een ruimer onderzoeksteam te sturen, maar zijn vliegbootje doet het niet meer en ook de boordradio blijkt stuk. Hij zal de zaak dus zelf moeten uitspitten.



Britain's Best Horror Movie staat er op de Warner-cover van deze UK-release, een citaat uit het blad Empire ter gelegenheid van de première toentertijd. Die tekst dekt niet helemaal de lading, want The Wicker Man is heel lang een uiterst spannende detective story met sergeant Howie als de gedreven en onverbiddelijke lastpost die de waarheid aan het licht probeert te brengen. Het horror-aspect waarvan sprake krijgt de kijker pas in de laatste minuten van de film voorgeschoteld en het veroorzaakt een knaleffect dat nog lang na het verdwijnen van de aftiteling door het hoofd blijft spoken. The Wicker Man geldt ondertussen als een klassieker, volgens sommige bronnen één van de beste honderd Britse films ooit, en dat betekent toch wel wat. Toch hadden de makers anno 1973 de grootste moeite om de film in de zalen te krijgen en de originele versie van ruim 100 minuten (ondertussen tot Director’s Cut gepromoveerd) werd door de betrokken filmmaatschappij zonder meer verworpen. Pas nadat een kwartier materiaal uit het origineel was verwijderd, kon de film schoorvoetend aan zijn internationale carrière beginnen. Een daverend succes werd het niet. In de States kwam The Wicker Man in het Art House-circuit terecht – uiteindelijk toch een soort verdomhoekje voor makers met meer ambitie - en bij de Europese distributeurs was er al evenmin sprake van veel enthousiasme. Zijn cultstatus dankt The Wicker Man puur en alleen aan de fans, de diehards die de productie door dik en dun zijn blijven verdedigen. Ondertussen zijn er meer dan 30 jaar verstreken en blijft deze film een indrukwekkende realisatie, nauwelijks verouderd en ongemeen sterk qua scenario en acteerprestaties.



Het verhaal van The Wicker Man drijft op een ondergrond van tegenstellingen, die tussen het christendom en de weggeveegde oergodsdiensten die hier en daar in de periferie op kleine schaal stand zouden hebben gehouden, en die tussen moderne maatschappijen en natuurvolkeren die de oude gebruiken en rites trouw zijn gebleven, inclusief het aanbidden van natuurgoden en hemellichamen als bezielers van het algemene evenwicht in de samenleving. Sergeant Howie dringt beetje bij beetje door tot het gedachtegoed van de bewoners van Summersisle, een gemeenschap die geleid wordt door Lord Summersisle, een charismatische figuur die de touwtjes stevig in handen schijnt te houden. Zijn voorouders waren het die ooit op Summersisle landden en de verarmde, ondervoede en verloederde bevolking weer op de been hielpen. Hun concept van eerbied, respect en ontzag voor Moeder Natuur als bron van alle leven, ervaart sergeant Howie als heidens en als een bedreiging voor de gevestigde orde en de verdiensten van de westerse cultuur waarin God en Christus een centrale plaats innemen. Vooral het aangekondigde Mei-feest als begin van de lente boezemt hem wantrouwen in. Want stel dat Rowan nog leeft en dat over haar lot op dat heidens ritueel feest wordt beslist? Sergeant Rowie zet er de pas in en doorzoekt alle huizen op het eiland op zoek naar het meisje. Maar de bewoners houden er griezelige en weinig appetijtelijke gebruiken en gewoonten op na die Howie met afschuw vervullen, terwijl ze hem aan de andere kant ook in grote verleiding brengen: jonge stelletjes die ongedwongen copuleren op het gazonnetje voor het plaatselijke café na zonsondergang, aantrekkelijke meisjes die als dodelijke zeemeerminnen de jongelingen naar hun kamer lokken, kinderen die kikkers in de mond nemen als een bezwering tegen ziekten en kwaad, een apotheker die een grote pot voorhuidjes in zijn zaak heeft staan, ongeboren kalfjes op sterk water en op het kerkhof vindt Howie graven, versierd met de navelstreng van de overledenen...



Regisseur Robin Hardy en scenarist Anthony Shaffer boren voor hun film oude mythes en sterke verhalen aan, bijgeloof en oeroude legenden. Op een vrij ongekunstelde en soepele manier stellen ze voor The Wicker Man een eenvoudig menu samen, direct en voor iedereen toegankelijk, zonder moeilijke verhaallijnen of ingewikkelde gedachtesprongen. De spanning schuiven ze van bij het prille begin als bindmiddel onder de scènes, sterk contrasterend met de eenvoud van de introverte bevolking die zich ’s avonds in de enige herberg op het eiland onledig houdt met folkloristische en weemoedige deuntjes bij pot en pint. Door de kieren toont Hardy ons hun onderlinge verbondenheid, het vreemde onzichtbare mechanisme dat hun stuurt als willoze marionetten terwijl er ook sprake is van een sterke gemeenschappelijke wil en overtuiging, een geloof in iets wat sergeant Howie niet ziet en niet weet en waarvoor hij wellicht ook nauwelijks begrip kan opbrengen. De beklemmende sfeer die wordt opgeroepen, stuwt de film vooruit, geeft hem een onwaarschijnlijke vaart in de richting van het crescendo dat u met ongeloof zal doen terugdeinzen. Bizar, onvoorstelbaar en buitengewoon.



BEELD EN GELUID
Het beeld van The Wicker Man is niet perfect. Dertig jaar stof en de tand des tijds hebben hun tol geëist. Toch heeft Warner zijn best gedaan om een acceptabele master te maken met aanvaardbaar gerestaureerde kleuren. Van echte storingen, ongerechtigheden en vuil is er geen sprake, wel is het beeld lichtjes wazig door alle digitale verbeteringen die zijn aangebracht. Maar, beste lezer, laat u daardoor vooral niet afschrikken. Zoals hoger aangegeven betreft het hier een UK-release, dus geen Nederlandse ondertitels, want deze film is om onverklaarbare redenen bij ons nog niet uit op dvd. U vindt hem in de importvakken van FNAC voor een habbekrats, ondanks het feit dat het hier gaat om een dubbele dvd. Het geluid is acceptabel met nogal wat ruis. Over de DD 5.1-score die voor deze release is gemaakt hoeft u zich niet veel illusies te maken, maar het geluid is effectief ietsjes beter dan in de Director’s Cut die op disc 2 staat in de originele mono-versie.

EXTRA'S
Aardig wat extra's op deze dvd. Disc 1 bevat The Wicker Man Enigma, een documentaire van 35 minuten met de makers van de film over de problemen tijdens en na de opnamen in november 1972: een must voor alle fans. Voorts een lang Interview with Christopher Lee (Lord Summersisle) uit 2001 over zijn medewerking, de impact van de film en zijn gage (25 minuten). De op de hoes aangekondigde Theatrical Trailer, TV & Radio Spots, Talent Biographies, CD-ROM Special Feature en de Original Theatrical Press Brochure staan niet op disc 1.

Disc 2 bevat The Wicker Man – Director's Cut, de originele versie van de film, teruggevonden bij een Amerikaanse distributeur die de rechten uiteindelijk aan zijn neus zag voorbijgaan ten voordele van een Major. Hij had het kleinood nog ergens in een kluis liggen. Een klein godswonder plus. De Director’s Cut is vijftien minuten langer dan de finale bioscoopversie. De verhaallijn is dezelfde, uiteraard, en ook de montage is onveranderd, zij het dat de schaar voor de bioscoopversie in een aantal leuke scènes werd gezet waarin de bevolking van Summersisle heel precies en met de nodige humor wordt getypeerd, in de summiere copulatiescènes vóór het café en vooral in de gezongen muziekfragmenten die de voortgang van het verhaal (inderdaad) onnodig ophouden. Liefhebbers kunnen de Director's Cut bekijken met of zonder het Commentaar van Robin Hardy, Christopher Lee, Edward Woodward en moderator Mark Kermode.



CONCLUSIE
The Wicker Man van regisseur Robin Hardy is een klassieker en een cultfilm tegelijk. Vooral met dit laatste soort is het oppassen geblazen, want vaak gaat het om verpakte lucht. Niet wat The Wicker Man betreft: een detective story die uitmondt in een horror-movie maar met net dat ietsje meer diepgang dat het verschil maakt tussen pulp en kunst. The Wicker Man blijft ook na meer dan 30 jaar een fantastische film met bizarre aspecten.