FILM
Professor Grady Tripp (Michael Douglas) vult zijn dagen met zijn studenten te onderrichten in literatuur, en hij beweegt zich tussendoor in de meer artistieke milieu's van Pittsburgh. Ooit was hij een gevierd schrijver, die met zijn debuutroman, The arsonist's daughter, een belangrijke prijs heeft gewonnen, maar zes jaar verder is het lang verwachte vervolg er nog steeds niet, en Tripps uitgever Terry Crabtree (Robert Downey jr.) wordt met de dag ongeduldiger, nu ook hij al lang geen succesroman meer op zijn publicatielijst heeft staan. Er alhoewel het uitschijnt dat Tripps vervolg er nooit zal komen, heeft hij wel degelijk een manuscript achter de hand, maar het is duizenden en duizenden pagina's dik, en Tripp kan het niet over zijn hart krijgen om ook maar één passage te schrappen. Ongeveer dezelfde situatie doet zich bij hem in zijn privé-leven voor: zijn vrouw is er net vandoor, en hijzelf heeft Sara Gaskell (Frances MacDormand), de echtgenote van de departementsvoorzitter, zwanger gemaakt. Zijn hart zegt hem om alles tegen zijn baas Walter op te biechten, maar hij stelt het zo lang uit dat Sara al half heeft besloten een abortus te ondergaan. Sara is namelijk niet de enige vrouw in Tripps leven: naast zijn echtgenote die hem heeft laten stikken, woont er nog een studente mee bij hem in huis, de jonge Hannah Green (Katie Holmes) die in blinde adoratie voor haar mentor staat. Ook in zijn privé-leven is het voor Tripp moeilijk om keuzes te maken, te meer omdat hij - en met hem het ganse schrijverswereldje van Pittsburgh - alleen maar in staat is om iets te presteren als hij iets heeft gedronken, gespoten, gesnoven of gerookt. Tripp heeft echter in zijn klas een briljante student zitten, James Leer (Tobey Maguire), die net ook een manuscript af heeft. Tripp herkent wat van zichzelf in de jonge Leer, maar diens misbruik van roes- en andere middelen dreigt bij de melancholische puber uit de hand te lopen. Op een feestje ter gelegenheid van een literaire driedaagse schiet Leer ten huize Gaskell de hond neer, en gaat met een peperduur jasje lopen dat nog van Marilyn Monroe is geweest, ter ere van wie Walter Gaskell een schrijn in huis heeft. Natuurlijk zit binnen de kortste keren de politie op James' hielen, en proberen Tripp en zijn uitgever Crabtree, die zich aangetrokken voelt tot de jonge knaap, hem uit dat lastig parket te halen.

Wonder Boys is een redelijk cynische en ondoordringbare film, met een redelijk ingewikkeld kluwen van bij elkaar komende verhaallijnen. Centraal thema in de film is hoe het maken van keuzes je levensloop en je omgeving kunnen veranderen, en de metafoor die daarvoor gebruikt wordt - Tripps boek dat maar niet af geraakt - is daarbij vaak een leidraad. De film bevat een redelijke dosis aan seksuele spanningen, gitzwarte humor en vooral een méér dan behoorlijke dosis aan allerlei verboden substantieën. De gigantische hoeveelheden drugs die worden verbruikt (in één scène pillen én alcohol én gekruide sigaretten tegelijk) doen je soms de indruk krijgen dat er in het schrijversmilieu van Pittsburgh op één avond meer afzet is dan in bepaalde Antwerpse discotheken, en dit neigt naar het overdrevene en van tijd tot tijd zelfs naar het absurde. Soms krijg je de indruk dat regisseur Curtis Hanson te veel ineens heeft willen vertellen, en vooral in het midden van de film rommelt - zeker na de blitse en meeslepende start - het scenario bij momenten maar wat aan. Toch wordt op het einde het geheel weer mooi afgerond. Een belangrijke troef van de film is het goede acteerwerk. Michael Douglas zet een prachtig exemplaar van het archetype van de verstrooide professor neer, zonder in een stripkarikatuur zoals professor Gobelijn of Barabas te vervallen, maar toch nog net wereldvreemd genoeg om in de kamerjas van zijn vrouw en op zijn pantoffels naar de universiteit te rijden. Tobey Maguire bewijst met zijn rol als zwartgallige fantast na The Cider House Rules ééns te meer dat hij alles meeheeft om de komende jaren een groot karakteracteur te worden - vandaar is misschien de keuze voor de titelrol in het komende Spiderman een beetje een rare keuze. Robert Downey jr. speelt - nog maar eens - een onsympathieke opportunist. Frances MacDormand en Katie Holmes zijn zonder meer okee, maar hebben slechts een kleinere rol zonder al te veel diepgang. Wonder Boys is alleszins een film die je meer dan eens moet bekijken voor je alles mee hebt, maar dat "alles" is uiteindelijk toch ook weer niet zoveel.

Nog één detail: de makers van de film hebben bij de release ten opzichte van de bioscooprelease één audiosubstitutie moeten maken. Er is namelijk een scène waarin Tobey Maguire (ongeveer in de 17e minuut) zich ontpopt als een wandelende filmencyclopedie en een hele ris filmsterren opnoemt die door zelfmoord om het leven zijn gekomen. De familie van ene Alan Ladd heeft hier na de bioscooprelease nogal redelijk manifest bezwaar tegen gemaakt, omdat die volgens hen géén zelfmoord had gepleegd, en die naam is door audiosubstitutie door een andere (William Inge) vervangen. Opmerkelijk is dat die substitutie wel is doorgevoerd in de Engelse ondertiteling, maar niet in de Nederlandse, waar nog steeds de naam Alan Ladd prijkt. We zijn principieel tegen elke vorm van preventieve censuur (zie ook de fameuze "cunt" in Bridget Jones's Diary) - elke verandering ten opzichte van het origineel is een aanslag op de artistieke integriteit van een werk, zelfs als het om een futiel detail als dit gaat, want we hadden van Alan Ladd nog nooit gehoord. Maar we begrijpen dat de makers de nabestaanden van de familie Ladd niet voor het hoofd wilden stoten, en waarschijnlijk een rechtzaak wilden vermijden. Desondanks kost deze ingreep in de kwotering van de film 1 punt - wij hebben namelijk óók onze principes!

BEELD EN GELUID
De 5.1-track van deze Warner-release is maar gewoontjes afgewerkt, zonder veel ruimtelijke effecten, want er wordt in de film een flinke hoop afgekletst en er is nauwelijks actie, buiten een neergeschoten hond. Daartegenover staat dat er geen noemenswaardige fouten in terug te vinden zijn. Het beeld is scherp en gedetailleerd maar de kleuren zijn altijd op zijn zachtst gezegd zeer somber. Soms is er in de besneeuwde landschappen wat aliasing te merken, en hier en daar zit er zelfs nog een klein krasje op de beeldband, voer voor muggenzifters maar het zou normaal gezien niet mogen zijn.

EXTRA'S
Afgaand op de hoes zou deze release veel extra's moeten bevatten, maar dat valt in de praktijk eerder tegen. Om te beginnen zijn de menu's zeer statisch, en dit op de hoes omschrijven als "interactieve menu's" en "directe scènetoegang" is de waarheid een beetje verdoezelen. De eerste extra is een twaalf minuten durend filmpje "Wonder Boys: A look between the pages" waarin onder meer de acteurs en de regisseur Curtis Hanson worden geïnterviewd. Op een "interactieve kaart" van Pittsburgh worden een paar zeer korte beknopte details gegeven over de lokaties waar er gefilmd werd. In de sectie "singers/songwriters of Wonder Boys" wordt er een korte toelichting verstrekt over welke muziek er in de film wordt gebruikt (o.a. John Lennon, Neil Young en Van Morrisson) en waarom, kan je desbetreffende scènes apart selecteren, voorzien van commentaar van de regisseur, alsook een speciale sectie over Bob Dylan en de clip van "Things Have Changed". De muzieksectie wordt afgesloten met een schaamteloze plug voor de soundtrack. En als allerlaatste is er dan nog een trailer voorzien. Al bij al toch een zeer magere selectie aan extra's, het gros daarvan enkel met medewerking van regisseur Curtis Hanson, en niet in het Nederlands (maar wel in het Engels) ondertiteld.

CONCLUSIE
Wonder Boys is geen meesterwerk, maar zeker geen slechte film. Desondanks zal dit eerder een prent zijn voor de meerwaardezoeker en niet voor het doorsnee bioscooppubliek, wat blijkt uit de hoge verhouding prijzen versus bioscoopbezoekers bij de release in de zalen eertijds. De tekst op de hoes die de extra's aanprijst is langer dan de extra's zelf.