FILM
Noem me alsjeblieft geen romanticus, zegt Billy Wilder op een van de vele extra's bij deze Criteriondisk: ik ben een cynicus. Afgaande op Ace In The Hole zal niemand er moeite mee hebben de filmmaker die eretitel te geven. De film is namelijk een van de meest zwartgallige verhalen die Hollywood ooit verteld heeft. Gehaaide journalist Chuck Tatum verkommert al een jaar bij een derderangskrant in Albuquerque en zoekt een ontsnappingsroute uit wat hij een 'zondoordrenkt Siberië' noemt. De perfecte uitweg valt hem in de schoot wanneer hij hoort over een man die vastzit in een ingestorte grot onder een massieve rots. Tatum blaast het verhaal op tot gigantische proporties en het duurt niet lang vooraleer de nationale pers en duizenden ramptoeristen toestromen. Om zijn toekomst financieel veilig te stellen hoeft de journalist maar één ding te voorkomen: dat de arme, ingesloten man te snel gered wordt. Goed nieuws verkoopt immers geen kranten.

Je zou denken dat Billy Wilder na de duistere kronkels van zijn meest succesvolle film Sunset Blvd. een lichter verhaal wilde vertellen. Niets is minder waar. Ace In The Hole is cynischer dan Sunset Blvd., The Lost Weekend en Double Indemnity gecombineerd en dat zijn toch niet bepaald vrolijke films. De prent haalt in één zwiepende haal de ethiek van de media onderuit. Persmuskiet is nog een eufemisme voor Chuck Tatum, een intelligente man met vakkennis maar een inhalig instinct. Voortreffelijk vertolkt door Kirk Douglas – altijd op zijn best wanneer hij een venijnig karakter mag spelen – maakt de journalist geen onderscheid tussen waarheid en leugen. Hij heeft slechts één doel voor ogen: zijn eigen carrière veilig stellen. Wat het lot is van de ingesloten ongelukkige, zijn uitgebluste echtgenote of zijn doodongeruste ouders zal hem worst wezen. Naarmate de climax dichterbij komt, lijkt Tatum tot inkeer te komen, maar dat is slechts schijn. Het knagende schuldgevoel is eerder te wijten aan ontgoocheling over het eigen falen dan oprechte bezorgdheid over de tragische ontknoping van zijn ‘scoop van het jaar’.



Wilder spaart de roede niet in zijn kritiek op het krantenvak. Het scenario dat hij in tandem met Lesser Samuels en Walter Newman schreef, hamert er de ene cynische spijker na de andere in. Critici in de jaren vijftig vonden het script té zwart en daardoor minder geloofwaardig. Als de voorbije halve media-eeuw ons echter iets geleerd heeft, is het dat Wilder juist profetisch was, misschien zelfs mild. Naast de rake observaties is het scenario ook een van de meest citaatwaardige uit de carrière van de filmmaker. In onnavolgbare volzinnen kafferen de personages elkaar uit, halen ze hun gelijk, drukken ze hun afkeer voor elkaar uit. Niemand in het echte leven spreekt zo, maar Wilder heeft de gave de dialogen natuurlijker dan de gewoonste goedendag te doen overkomen.

De verdienste daarvoor ligt uiteraard ook bij de cast. Kirk Douglas was zelden beter als Chuck Tatum. Het (on)heilige vuur dat in het personage brandt, straalt in de priemende ogen van de acteur. Zijn trotse houding verraadt dat hij ‘neen’ niet als antwoord aanvaardt en zelfs wanneer zijn plan verkruimelt tot stof houdt hij de schijn op. Douglas – die een reputatie had zijn ego boven de vertolking te zetten – wordt zo één met het karakter dat zelfs zijn typische kinkuiltje niet meer opvalt. Zijn voornaamste tegenspeler in de prent is Jan Sterling, de echtgenote van de ondergrondse gevangene. Zij is even onsympathiek als Tatum, want het profijt dat haar baanrestaurant ondervindt is haar meer waard dan het voortbestaan van haar huwelijk. Toch kan je begrip voor haar opbrengen, hoe egocentrisch sommige van haar daden ook zijn. Richard Benedict vertolkt voortreffelijk de wanhoop van de ‘ace in the hole’ in zijn handvol verschijningen. Andere acteurs zijn één voor één perfect gecast in grote en kleine rollen.

Dé grote ster van Ace In The Hole blijft echter Billy Wilder, niet enkel omwille van zijn gouden schrijftalent, maar ook om zijn efficiënte regie. Nooit krijg je het gevoel dat je gemanipuleerd wordt door camerabewegingen of ingenieuze shots, terwijl de cineast die toch voortreffelijk gebruikt. Of Ace In The Hole zijn beste prent is, is een kwestie van persoonlijke smaak, maar de film hoort zeker thuis in het rijtje klassiekers dat het Weense genie ooit draaide. De invloed van de film liet zich de voorbije halve eeuw overigens voelen. Sidney Lumet maakt exact 25 jaar na Wilders film het al even briljante Network, ditmaal met een setting in het tv-milieu. En nog eens een kwarteeuw later zaten we al volop in een realitytijdperk, waarin Chuck Tatums manipulerende plannen nauwelijks nog zouden opvallen. Cynisme is in 2008 dan ook net zo op zijn plaats als in 1951, want goed nieuws verkoopt nog steeds geen kranten.



BEELD EN GELUID
Criterion doet zijn reputatie alle eer aan met een verbluffende beeldtransfer. Occasioneel is er een printbeschadiging te zien en ook de filmgrain is regelmatig zichtbaar, maar voor het overige is dit een perfecte transfer. Het contrast is constant en van een hoog niveau. Het beeld oogt scherper dan je van een prent uit 1951 verwacht en de helderheid scoort hoog, ook in de claustrofobische donkere scènes. De soundtrack kreeg eveneens een grondige schoonmaakbeurt: de knetterende dialogen klinken helderder dan ooit en het monospoor heeft een verrassende dynamiek. De muziek is af en toe wat schril, maar dat stoort nooit.

EXTRA'S
De eerste schijf bevat naast een Trailer (2 min.) slechts één extra: een Audiocommentaar van Neil Sinyard. De filmprofessor schreef een boek over de carrière van Billy Wilder en weet dus waarover hij praat. Hij vuurt de weetjes af in een droge, essay-achtige stijl, maar compenseert dat met de hoge graad van inzichtelijkheid. Op de tweede disk vinden we in de eerste plaats Portrait of a 60 % Perfect Man (58 min.) terug. De documentaire volgt Wilder gedurende enkele dagen. Criticus Michel Ciment is geregeld té beleefd en respectvol in zijn vraagstelling om veel diepgang te genereren. Gelukkig is de Weense cineast een rasverteller. Dat blijkt ook uit fragmenten van een vraag- en antwoordsessie in 1986 in het American Film Institute (23 min.). Kirk Douglas geeft zijn visie op Ace in the Hole tijdens een ander Interview (15 min.) uit de jaren tachtig, terwijl co-scenarist Walter Newman zijn zegje doet in een Audiofragment. Spike Lee, een groot bewonderaar van de film, reveleert o.a. hoe hij in Malcolm X hommage bracht aan het laatste shot van Ace In The Hole in een Video Afterword (6 min.). Een Fotogalerij rondt de bonussectie af. Zoals de gewoonte is bij Criterion zijn er ook twee essays over de prent bijgevoegd. Die hebben ditmaal toepasselijk de vorm van krantenknipsels.

CONCLUSIE
Ace In The Hole is een bijtende satire op de media, een zwartgallig relaas van de teloorgang van Amerikaanse waarden en normen, en vooral een van de beste prenten die Billy Wilder in zijn leven draaide. Een citaatvriendelijk scenario, prima vertolkingen en een uitstekende regie helpen Ace in the Hole aan de status van klassieker. Criterion presenteert bovendien een schitterende beeldkwaliteit, een heerlijk dynamische soundtrack en een uitgelezen selectie extra's op de dvd.