In Roots: The Next Generations vertelt de Amerikaanse journalist en schrijver Alex Haley het verhaal over zijn familie vanaf de Amerikaanse burgeroorlog tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw. De meer dan 10 uur durende tv-serie is het consequente vervolg op Roots (1977), waarmee de auteur een paar jaar eerder een wereldsucces scoorde. Dié tv-reeks begint in 1750 in Gambia, waar de jonge Mandingo-krijger Kunte Kinte in de handen valt van slavenhandelaars die hem in Annapolis (Maryland, USA) aan de planter John Waller verkopen. Voor de jonge Afrikaan breken moeilijke tijden aan: als telg van een vooraanstaand West-Afrikaans geslacht verzet hij zich tegen zijn nieuwe levensvoorwaarden. Maar eigenaar John Waller zal zijn wil met de zweep breken en hem Toby noemen. Toby, alias Kunte Kinte, heeft vanaf dat moment nog maar één doel: zijn nakomelingen vertellen over zijn vaderland en er voor zorgen dat ze nooit of te nimmer vergeten waar hun voorouders vandaan komen. Toby’s dochter Kizzy sluit vriendschap met Missy, de dochter van John Waller, die haar leert lezen en schrijven. Na een pijnlijke confrontatie wordt ze verkocht aan Tom Lea, een planter uit North-Carolina, die haar misbruikt. Kizzy houdt de herinneringen aan haar Afrikaanse afkomst levendig en geeft ze door aan haar enige zoon George Harvey - hij wordt later Chicken George genoemd wegens zijn kwaliteiten als hanenmelker – die zijn familie na de afschaffing van de slavenhandel (na de Amerikaanse burgeroorlog van 1850) naar Tennessee brengt in de hoop er als vrije burger een bestaan op te kunnen bouwen.

 

 

 

Roots: The Next Generations begint met het levensverhaal van Tom Harvey (George Stanford Brown), de achterkleinzoon van Kunte Kinte in Henning Tennessee in de tweede helft van de 19^de eeuw. Tom, Chicken George’s oudste van acht kinderen, is dorpssmid geworden. Als spreekbuis van zijn gemeenschap, wordt hij gerespecteerd en onderhoudt hij goede contacten met de blanken, meer bepaald met Colonel Frederick Warner (Henry Fonda), de plaatselijke leider van de Democratische Partij, die bij de recente verkiezingen op de stemmen van de zwarte bevolking mocht rekenen. Carrie Barden (Fay Hauser), de nieuwe lerares van het zwarte schooltje, aangeworven door de blanke gemeenteraad op voorspraak van Tom Harvey, zorgt voor onrust in Henning wanneer Frederick Warners zoon Jim (Richard Thomas) meer dan gewone belangstelling voor de jonge vrouw blijkt te hebben. Hun relatie zal uiteindelijk uitmonden in een gemengd huwelijk, maar de spanningen binnen de Henningse gemeenschap en tussen de voormalige blanke en zwarte gesprekspartners lopen hoop op. Frederick Warners oudste zoon Andy (arc Singer) maakt van de gelegenheid gebruik om zelf op te komen tijdens de verkiezingen op een racistisch programma dat de bewegingsvrijheid en de democratische rechten van de zwarten drastisch inkrimpt.

 

In de volgende afleveringen leidt Alex Haley ons langs het leven van zijn grootouders Will en Cynthia Palmer die in Hennings een houthandel overnemen en er een florissante zaak van maken. Hun dochter Bertha gaat naar de universiteit en trouwt met Simon Haley (Dorian Harewood) die het tot universiteitsprofessor zal schoppen en die voor zijn drie zoons een vergelijkbare toekomst uitstippelt. Als zwarten in Amerika vooruit willen op de sociale ladder dan zullen ze aan hun maatschappelijke emancipatie moeten werken, is Haley’s overtuiging. Maar zijn oudste zoon Alex ziet een academische studie helemaal niet zitten. Hij kiest voor een carrière bij de Kustwacht en wordt later journalist bij Playboy en Reader’s Digest. Hij maakt naam met de omstreden autobiografie van de zwarte activist Malcolm X en gaat op zoek naar zijn Afrikaanse roots.

 

 

 

Voor de vervolgreeks op Roots stonden bekende Amerikaanse acteurs in een lange rij, soms omdat ze aangegrepen waren door de inhoud van de tv-serie, soms om een graantje mee te pikken van het gigantische succes van Alex Haley’s project. Henry Fonda, Olivia de Havilland, Marlon Brando, Richard Thomas (John Boy uit The Waltons) en Andy Griffith (detective Matlock) zijn wellicht de namen die het meest tot de verbeelding spreken. Zij garandeerden de tweede Roots-serie bovendien een respectabele kijkdichtheid op de overwegend blanke Amerikaanse Networks. Toch was de publieke belangstelling kleiner dan verwacht, want Alex Haley vertelt jammer genoeg niet veel nieuws over het lot van de nakomelingen van Kunte Kinte tussen 1850 en 1975: de sociale strijd voor gelijkberechtiging krijgt een ander gezicht na de Amerikaanse burgeroorlog en de racisten hebben andere namen en passen nieuwe technieken toe om de zwarte bevolking op alle niveaus van het maatschappelijk leven te discrimineren, maar het is allemaal een beetje meer van hetzelfde. De algemene kwaliteit (decors, acteurs, acteerwerk) wordt bijna over de hele lijn gehandhaafd en de bekende namen voegen uiteraard extra exotisme toe: Henry Fonda als een zeer geloofwaardige blanke democraat die uiteindelijk zwicht voor de druk van zijn eigen milieu, een meesterlijke Marlon Brando als George Lincoln Rockwell, de verfoeilijke leider van de American Nazi Party, Richard Thomas die er na 122 afleveringen van The Waltons toch in slaagt om een nieuw en fris karakter neer te zetten en Olivia de Havilland in de kleine, maar geloofwaardige rol van moeder en echtgenoot in moeilijke omstandigheden. Bij de zwarte cast zijn er opmerkelijke prestaties van George Stanford Brown (Tom Harvey), Fay Hauser (lerares Carrie Barden), Stan Shaw (Will Palmer), Dorian Harewood (Simon Haley), Al Freeman Jr. (Malcolm X), Beah Richards (Cynthia Haley) en Damon Evans, de jonge Alex Haley (17-25 jaar oud) en Diahann Carroll (verpleegster Julia uit de gelijknamige serie, 1968-1971) als de tweede vrouw van Simon Haley.

 

Het minst interessante en minst geloofwaardige onderdeel van deze meer dan 10 uur durende serie is het hoofdstuk over Alex Haley’s zoektocht naar zijn roots in Afrika. Dat gedeelte is zwak qua scenario, met soms weinig realistische dialogen en een fout gecaste hoofdrolspeler. James Earl Jones die de rol van de Alex Haley op middelbare leeftijd voor zijn rekening neemt, vindt vaak niet de juiste toon, kiest voor overdrijving en emotie op de slechtst mogelijk momenten en weet ook qua algemene uitstraling nauwelijks te overtuigen: soms ziet hij eruit als een puffende opgeblazen kikker, andere keren verknoeit hij een scène met z’n haast kinderlijke glimlach en bulderende stem. Koppel daaraan de feiten die in de jaren tachtig aan het licht kwamen, nl. de aanklacht wegens plagiaat (die Haley buiten de rechtbank voor 650.000 dollar afkocht) en het verwijt vanwege vooraanstaanden Amerikaanse genealogen als zou Haley geknoeid hebben met z’n bronmateriaal, en dan eindigt Roots: The Next Generations nu, dertig jaar later, toch een beetje in mineur. De zoektocht naar het geboortedorp van Kunte Kinte – een spelt in een hooiberg gezien de omvang en de duur van de slavenhandel én het ontbreken van betrouwbare archiefstukken – lijkt en beetje op een sprookje met (uiteraard) een goede afloop. In de praktijk werden de zwarten als vee naar Amerika verscheept en was niemand geïnteresseerd in hun naam of hun herkomst. Bijgevolg is het vandaag zo goed als onmogelijk om na te gaan tot welke stam ze behoorden en nog veel moeilijker om hun geboortedorp terug te vinden.

 

Alex Haley beweert in zijn boek Search dat hij daarin geslaagd is, maar zijn enige bewijzen zijn het verhaal van een griot, een oude wijze bij de Mandingo-stam in West-Afrika (Senegal, Gambia) en het feit dat een jonge zwarte beweerde Kinte te heten. Daarover ondervraagd wees Haley alle verdachtmakingen van de hand, maar dat deed hij ook in verband met de beschuldiging over plagiaat, terwijl achteraf bleek dat hij het boek in kwestie (The African van Harold Courlander uit 1967) wél had gelezen vóór hij aan zijn eigen roman Roots begon in de jaren zeventig. Specialisten beweren dat Alex Haley de Gambiaanse griot zou hebben gemanipuleerd – wat niet hoeft te verbazen, want de invloedrijke Amerikaan kon uiteraard de toekomst van een godvergeten dorp ergens in Afrika in één handomdraai voor altijd veranderen. We mogen bovendien aannemen dat zelfs de meest wereldvreemde griot onder de indruk was van de komst van deze rijke Amerikaanse oom, een evenement dat zelfs de Gambiaanse regering niet onberoerd liet. Bovendien is Kinte in West-Afrika een wijdverspreide naam onder de naar schatting 11 miljoen Mandingo, de belangrijkste etnische stam in het gebied.

 

Roots: The Next Generations staat in het klassieke 1.33:1-formaat voor televisie en de oorspronkelijke stereotrack is gewoon overgenomen voor deze dvd-versie. Het beeld is meestal goed van kwaliteit en dan verbaast het een beetje dat er toch sprake is van ghosting, troebel beeld en verkleuring in de panoramische opnamen. De footage uit de Eerste Wereldoorlog heeft uiteraard de bekende nadelen (printbeschadigingen, storingen, strepen), maar waarom een opname anno 1970 van het gebouw waar de Amerikaanse archieven bewaard worden dezelfde gebreken moet vertonen, is onduidelijk. Voor de rest is er sprake van warme kleuren en prachtig gereconstrueerde decors met respect voor de historische realiteit (introductie van de telefoon, de eerste tarmacweg in Hennings, de aanleg van het rioleringssysteem, de eerste auto’s, etc.). Hier en daar trekt wat edge enhancement de aandacht of een tikje in de geluidsband, maar de klank is overwegend van goede kwaliteit met verstaanbare dialogen en een welluidende en toepasselijke soundtrack. Zes afleveringen van deze tv-serie staan op drie dubbelzijdige dvd’s, waarbij de volgorde van de afleveringen goed aangegeven is zodat er weinig of geen vergissingen mogelijk zijn bij het inbrengen van de disks. Aflevering 7 staat op een afzonderlijke eenzijdige dvd.

Op disk 4 staat naast aflevering 7 de veel te korte documentaire Roots: The Next Generations: The Legacy Continues (8 min.) waarin voornamelijk de producer en regisseur George Stanford Brown het woord nemen.

Roots: The Next Generations is het succesvolle vervolg op Roots, de moeder van alle tv-series. De inhoud is jammer genoeg weinig verrassend, want de makers tappen vooral uit hetzelfde vaatje als hun voorgangers twee jaar eerder. Toch is er sprake van overtuigend acteerwerk en spannende intriges die de serie uiteindelijk overeind houden, mede door de inbreng van een paar zwaargewichten uit de Amerikaanse cinema (Olivia de Havilland, Henry Fonda, Marlon Brando, Richard Thomas en Andy Griffith).