Aan het doodsbed van zijn vader belooft Henry Dashwood (Simon Williams) plechtig om voor zijn stiefmoeder en drie halfzussen te zullen zorgen. Als enige zoon erft hij volgens het Engelse gewoonterecht nl. het hele familiefortuin. Henry’s echtgenote Fanny, een inhalige intrigante zonder scrupules, overtuigt hem ervan zijn belofte te breken. Kort na de begrafenis besluit ze om haar intrek te nemen in het riante en buitensporige kasteel van de Dashwoods en de overblijvende familieleden het leven zuur te maken. Mrs. Dashwood ziet geen andere oplossing dan uit te kijken naar een andere woonst, maar gezien haar beperkte financiële middelen zijn de mogelijkheden beperkt. Haar verre neef Sir John Middleton (Mark Williams) biedt uitkomst: op zijn landgoed aan de kust kan ze met haar drie dochters haar intrek nemen in een bescheiden leegstaande woning. Tijdens hun laatste weken op het familiekasteel maakt Elinor Dashwood, de oudst dochter, kennis met Edward Ferrars (Dan Stevens), Fanny’s broer. Het klikt tussen beiden, maar volgens Fanny heeft Mrs. Ferrars, hun beider moeder, grootste plannen voor haar jongste zoon en komt een eventueel huwelijk met een niet gefortuneerde jonge vrouw niet in vraag. Mrs Ferrars zou Edward beslist meteen onterven en de deur wijzen…

 

 

Moeder en dochters Dashwood installeren zich op het landgoed van de Middletons aan de kust en proberen er te overleven met de bescheiden middelen die hun resten. Marianne, de middelste dochter maakt er na een valpartij kennis met Willoughby (Dominic Cooper), een jonge edelman die haar het hof maakt. Marianne wordt verliefd, maar net als ze een aanzoek verwacht, deelt Willoughby haar mee dat hij op bevel van zijn gefortuneerde tante voor onbeperkte tijd naar Londen verhuist. Hij breekt Marianne’s hart en de aantrekkelijke kolonel Brandon (David Morrissey), dertiger en weduwnaar sinds de vroege dood van zijn vrouw, is geen alternatief voor Marianne. Zij is pas zeventien, onbesuisd en kinderlijk verliefd op de enige jongeman van haar eigen leeftijd die in het afgelegen provincieplaatsje haar pad kruist, een kerel die ze overigens nauwelijks kent en die meer op zijn kerfstok heeft dan goed voor hem is. Haar oudere zus Elinor heeft de scheiding met Edward Ferrars in stilte verwerkt. Zij is stiller en meer volwassen dan haar jongere zus. Zij beredeneert alles vanuit haar verstand (sense), terwijl Marianne puur op haar gevoel (sensibility) af gaat. Op een dag staat Edward Ferrars zonder voorafgaande verwittiging voor de deur, maar alleen een fijn glimlachje en sterretjes in Elinors ogen verraden hoe blij ze is met z’n komst. Tot een huwelijksaanzoek komt het niet. Je lijkt ongelukkig, zegt Elinors moeder die haar dochters graag met een goede partij ziet trouwen. Ik heb vaker last van donkere buien, antwoordt Edward afwezig. Ook hij vertrekt zonder uitzicht op nieuwe ontwikkelingen.

 

De schoonmoeder van Sir John Middleton brengt leven in de brouwerij met haar aankondiging dat ze voor twee maanden naar Londen verkast en het gezelschap van Elinor en Marianne op prijs zou stellen. Marianne is in de wolken, zij wil graag naar Willoughby; Elinor is minder enthousiast, zij is niet het type dat mannen naloopt. Maar hun moeder is het ermee eens en dus gaan de beide meisjes naar Londen in de hoop er te ontdekken wat er aan de hand is met hun geliefden…

 

 

In de Angelsaksische wereld behoren de romans van de Britse schrijfster Jane Austen tot de absolute top van de literatuur uit de 19de eeuw. Niet omdat de auteur controversiële standpunten inneemt of politieke thesen formuleert die de wereld veranderden, want dat werd van vrouwen niet verwacht. Als ze tot de midden- of hogere klasse behoorden, waren ze goed opgeleid, maar van echte carrièrevrouwen was er totaal geen sprake. Moeders en dochters hielden zich thuis bezig, ze bestierden het huishouden en onderhielden de sociale contacten, organiseerden feestjes en zorgden ervoor zoveel mogelijk zelf ook te worden uitgenodigd, want hoe raakten de dochters anders aan een echtgenoot? Trouwen was overigens van levensbelang voor jonge vrouwen, want na de dood van hun ouders hadden ze nauwelijks middelen van bestaan indien er een mannelijke afstammeling was. Jane Austen was geen uitzondering op die regel. Als domineesdochter was ze sowieso niet gefortuneerd en dus niet aantrekkelijk als huwelijkskandidate. Ze trouwde nooit en ze stierf jong. Haar oeuvre omvat vijf grote romans en daarin laat ze het leven van de Victoriaanse middenklasse herleven. De arbeidersklasse en het arme stadsproletariaat komt in haar boeken – in tegenstelling tot het werk van Charels Dickens - niet aan bod. Daarmee werd ze op het platteland nauwelijks geconfronteerd in die tijd, maar als romantische jong meisje interesseerde haar dat ook duidelijk veel minder. Als we mogen aannemen dat ze zichzelf vaak als de heldin van haar eigen verhalen zag, dan heeft ze wellicht een heel (kort) leven lang op een sprookjesprins gewacht die nooit is gekomen.
 

 

 

Dit is de derde tv-adaptatie van Sense & Sensibility sinds de allereerste tv-serie uit 1971. In 1995 regisseerde Ang Lee een waardige filmversie van de roman, maar de tv-serie van John Alexander is beter en omdat ze 20 minuten langer duurt (3 x 50 min.) is er meer ruimte voor rust en onthaasting, wat vandaag een luxe lijkt, maar wat veel beter aansluit bij het normale levenstempo in de 19de eeuw. De kracht van Alexanders verfilming schuilt in de keuze van de draailocaties en de sterke cast. Ang Lee’s interpretatie muntte uit door een perfecte reconstructie van het dagelijkse leven aan het einde van de 18de eeuw en een prachtige aankleding van de figuren, John Alexander overtreft hem zonder meer op het vlak van visualisering en ingehouden styling: zijn hoofdrolspelers moeten het met veel minder chique toiletten stellen en het cottage van de dames Dashwood is heel erg sober, wat wellicht een getrouwe benadering is van het lot dat dergelijke families beschoren was op het moment dat ze hun status verloren. Alexanders Sense & Sensibility is met andere woorden een veel minder overspannen kostuumdrama en de eenvoudige toiletten van sommige van zijn hoofdrolspeelsters ogen bij momenten zelfs zeer modern en eigentijds. Als alternatief biedt hij de kijker een uitermate sterke cast met naar goede BBC-gewoonte af en toe een haast karikaturale bijrol (de beide Mrs. Ferrars) die op de lachspieren werkt. De zusjes Elinor en Marianne worden vertolkt door twee actrices die het in de eerste plaats van hun uitstraling en hun performance moeten hebben. Charity Wakefield en Hattie Morahan zijn aantrekkelijk, maar zeker geen uitzonderlijk mooie vrouwen. Het is vooral de manier waarop ze de rollen gestalte geven die indruk maakt en respect afdwingt. Hattie Morahan kreeg voor haar rol overigens de prijs voor Best Actress op het Filmfestival van Shanghai. Uitstekende vertolkingen zijn er ook van Janet McTeer (als Mrs Dashwood), Dan Stevens (als Edward Ferrars) en David Morrissey (als Kolonel Brandon). Dominic Cooper (als Willoughby) is het duiveltje dat bij de kijker beslist dubbelzinnige gevoelens oproept en Rosanna Lavelle vereeuwigt zichzelf als de beste Lady Middleton ooit.

 
Qua scenario is deze Sense & Sensibility overduidelijk de beste keuze. Dat hoeft niet te verbazen, want Andrew Davies (Pride & Prejudice, Bleak House) zat aan de tekstverwerker en vertaalde de roman van Jane Austen in prachtige scènes en sterke dialogen, hoewel het vaak oubollige taalgebruik de acteurs wel eens parten speelt. Net zoals van Elisabeth Bennet uit Pride & Prejudice, maakt hij van Elinor Dashwood een romantische en toch moderne vrouw met een sterke wil tot overleven in een wereld die haar niet altijd even gunstig gezind is. De verschillen in karakter en temperament tussen de beide zusjes Dashwood geeft hij op een onnavolgbare wijze gestalte. Met een massa sociale en culturele details schetst Davies het verschil tussen de 19de eeuw en onze eigen tijd en tegelijk toont hij de overeenkomsten op het vlak van de intellectuele beweegredenen, de emotionele verwerking en de rationele afweging. Sense & Sensibility is een productie die zich in belangrijke mate op een vrouwelijk publiek richt, maar dat is geen minpunt, want Jane Austen was een auteur die voornamelijk voor en over vrouwen schreef, en vooral de manier waarop ze dat deed, nl. met een zeer groot inzicht in de menselijke psyche en in de ingewikkelde sociale verhoudingen van haar tijd, maakt dat haar werk een tijdloos karakter heeft.

De beeldkwaliteit van deze driedelige tv-serie is zeer goed. Felle en heftige kleuren worden afgewisseld met het oneindige groen van het landschap, de rijkelijke interieurs van de bezittende klasse en de eerder kale en kleurloze tinten in de kamertjes van het Dashwood-cottage. Vaak kiest John Alexander ook voor getemperde tinten, pastelachtig en soms - in de ochtendlijke duelscène – voor veel grauw en blauw. In de buitenscènes hangt vaak een grijze zweem van mist, maar dat heeft met de donkere hemel en de overvloedige regenbuien te maken. Af en toe is er in aflevering drie sprake van een lichte sluiervorming in de bruinachtige scènes, maar het fenomeen blijft beperkt tot grote beeldschermen. Meestal is het beeld overigens haarscherp met veel detail en een correct zwart-witniveau. Technische ongerechtigheden zijn afwezig, op wat edge enhancement na. De soundtrack van Martin Phipps (The Last Hangman, The Ruby In The Smoke) is wondermooi met fraaie en duidelijk herkenbare melodieën voor elk van de verschillende hoofdpersonages, uitbundig georchestreerd en welluidend en hij speelt een essentiële rol bij het oproepen van sfeer en gemoeds(on)rust. Terecht is dan ook gekozen voor een 5.1-track met een opvalled surroundeffect en een stevige subwoofer.

Wie van het werk van Jane Austen houdt, wil beslist deze nieuwste versie van Sense & Sensibility in huis halen. Naar aloude traditie heeft de BBC geen moeite gespaard om een prachtig, sfeervol, authentiek en aangrijpende driedelige tv-serie af te leveren. Wie zich tot nog toe tevreden stelde met één van de vorige versies, heeft nu alle reden om zich deze dvd aan te schaffen.