FILM
FIlmstudio's bouwen hun reputatie doorgaans op één genre. Universal stond jarenlang bekend om zijn horrorfilms, MGM om zijn musicals en voor een goede gangsterfilm kon je altijd bij Warner Bros. terecht. Ook in Groot-Brittannië had je in de jaren vijftig met Ealing een studio die zich in één genre specialiseerde: de komedie. The Ladykillers is wellicht het beste voorbeeld van het soort prenten dat Ealing voortbracht: uit Engelse klei opgetrokken subversieve moraallessen, vol morbide ironie en cynisme, gebracht door kwintessentieel Britse acteurs. Als we nu naar The Ladykillers kijken, dan wordt er bovendien een nostalgische sfeer opgeroepen die de prent enkel maar rijker en intrigerender maakt.

De film opent bijv. met een scène die gezellige ouderwetsheid hoog in het vaandel draagt. Op een politiekantoor luistert een commissaris geduldig naar het ongeloofwaardige verhaal van een oud dametje. Niet voor het eerst, zo blijkbaar, want de commissaris is erg geduldig in het eruit bonjouren van Mrs. Wilberforce. De naïeve onschuld van de bejaarde staat echter op het punt uitgebuit te worden door professor Marcus, een meestercrimineel, die het vrouwtje wil betrekken in zijn plan om een overval op een geldtransport uit te voeren. Marcus en vier kompanen huren een kamer in het huis van Mrs. Wilberforce (onder het mom van een repetitieruimte voor een strijkkwintet), voeren vervolgens de overval uit en laten het oude dametje onvermoed de buit ophalen aan het politiestation. Als de criminelen echter de benen willen nemen, ontdekt Mrs. Wilberforce hun snode onderneming. Zij is vastbesloten hen aan te geven bij de politie. Voor professor Marcus en co. zit er maar één ding op: het kranige vrouwtje het zwijgen opleggen. Maar dat blijkt niet zo simpel als je zou denken.

Wat meteen opvalt aan The Ladykillers is de ongewoon sterke structuur van de plot. Het scenario bevat geen grammetje vet, maar stuurt de kijker met vaste hand van het ene plotpunt naar het andere. Toch heb je nooit het gevoel op een achtbaan van een film te zitten. Het script koppelt doorgedreven scenariokunde immers aan een consequente focus op karakter. Door vanaf het begin Mrs. Wilberforce en haar nostalgische wereld centraal te stellen, creëren de makers namelijk sympathie voor haar, hoewel haar bemoeizucht en koppigheid haar niet noodzakelijk tot een sympathiek personage maken. Ongewoon is dat de kijker óók een zekere sympathie koestert voor de criminelen die inbreken in die veilige wereld. The Ladykillers is dus tot op zekere hoogte een prent zonder antagonisten.

Deels is dat ook de verdienste van de uitgelezen cast. Zelfs al was haar rol niet goed neergepend, dan nog zou je spontaan Katie Johnson - die vol charme Mrs. Wilberforce gestalte geeft - in de armen willen sluiten. Zij is Brits tot op het bot en laat zich bijgevolg in de meest hachelijke situaties niet op enige angst of onzekerheid betrappen. De grote Alec Guinness amuseert zich daarenboven zichtbaar als professor Marcus, de man die er steeds van overtuigd is de touwtjes strak in handen te hebben, zelfs wanneer zijn plannen zich voor zijn ogen ontrafelen. Herbert Lom is een beetje de vreemde eend in de bijt als een crimineel die niet zou misstaan in een ernstige film noir, maar net dat contrast maakt zijn karakter zo memorabel. Loms toekomstige Pink Panther-collega Peter Sellers zet een van de meest ingetogen (maar nog steeds grappige) performances van zijn carrière neer, terwijl het hart van de film ontegensprekelijk bij Danny Green berust: de domme spierenbundel die het niet over zijn hart kan krijgen een onschuldig oud dametje de nek om te wringen.

Maar dé ster van de show is regisseur Alexander Mackendrick. De cineast laat zich niet verleiden tot de doordeweekse camerastandpunten en belichting die komedies vaak kenmerken, maar utiliseert een doordachte découpage en kadrage die The Ladykillers ver boven de middelmaat uittillen. Van de schaduwachtige entree van Guinness, die duidelijk geïnspireerd is op Peter Lorre in M, tot de intelligent gebruikte rookeffecten bij een treinoverweg, toont Mackendrick zich de evenknie van zwartgallige tijdgenoten als Hitchcock en Wilder. Hij is zich er bovendien van bewust dat élk aspect van een film de kijker beïnvloedt, wat zich uit in een production design dat steeds een veruiterlijking is van verhaal en personages, en een kleurengebruik dat nu eens glorieuze Technicolor in de schijnwerpers zet en dan weer meer weg heeft van een zwart-witfilm. The Ladykillers mag kortom om veel redenen een klassieker genoemd worden, maar het is bovenal Mackendricks artistieke visie die de prent ook 55 jaar na release nog even modern als toen laat overkomen.

BEELD EN GELUID
De versie van The Ladykillers die op deze Blu-ray geperst staat, is een gerestaureerde print. Vuiltjes en beschadigingen zijn grotendeels weggewerkt, waardoor het beeld op deze Blu-ray een aangename helderheid tentoonspreidt. Ook de kleuren, zo cruciaal om van deze film te kunnen genieten, ogen bijzonder aangenaam. De scherpte laat het her en der al eens afweten en in de vele schaduwrijke sequenties komt het contrast niet altijd goed tot zijn recht, maar dat lijkt eerder een gevolg van de tekortkomingen van het Technicolor-procédé dan van de transfer. De originele monosoundtrack werd zo te horen ook opgeschoond, want de dialogen zijn messcherp en het gebruik van Boccherini's beroemde Menuet als leidmotief in de muziek heeft niets aan kracht ingeboet. Wel jammer is dat de dialogen in de mix te zacht klinken in vergelijking met de geluidseffecten.

EXTRA'S
De schijf bulkt weliswaar niet van de extra's maar het aanwezige materiaal is van zo'n hoog niveau dat je zonder meer van een topper van een bonussectie kan spreken. Na een enthousiaste Introductie door Terry Gilliam (3 min.) kan je de prent bekijken met het Audiocommentaar van filmprofessor Philip Kemp, die het ene amusante weetje na het andere met de kijker deelt op een levendig babbelspoor. De disk bevat ook drie verschillende Interviews met mensen uit het filmvak die ooit (lang dan wel kort) met cineast Mackendrick samenwerkten: scenarist Ronald Harwood (7 min.), regisseur Terence Davies (13 min.) en goede vriend Allan Scott 510 min.). Cleaning Up The Ladykillers (6 min.) vergelijkt op een nogal saaie wijze de oude en de gerestaureerde versie van de film, maar de Trailer (2 min.) blijkt bijzonder adept in het warm maken van de kijker voor de prent. Kers op de taart van de bonussectie is echter een documentaire over Ealing Studios: Forever Ealing (49 min.).

CONCLUSIE
The Ladykillers is een heerlijke zwarte komedie, tjokvol Engelse charme, waarin memorabele acteerprestaties hand in hand gaan met een scenario dat nauwelijks een voet verkeerd zet. Uitzonderlijk voor een komedie is ook dat The Ladykillers visueel verbluft. Zowel beeld als geluid krijgen op deze Blu-ray een meer dan behoorlijke transfer, terwijl ook de bonussectie overtuigend uit de hoek komt.