Nina (Judith Chemla) zwerft met haar vijfjarig zoontje Enzo door de straten van Parijs. Voor de kost werkt ze auto’s af na zonsondergang. Af en toe overnacht ze in een opvanghuis voor daklozen, maar met de betutteling van de sociale werkers wil ze liefst zo weinig mogelijk te maken hebben. Bijgevolg slapen ze vaak buiten, maar met de winter voor de deur is dat niet evident. Op een bank in het park vindt Nina op een keer een exemplaar van de treinkrant Metro met een artikel over een zekere Mme Herchel die beweert dat niemand op termijn werkloos hoeft te zijn. De idee intrigeert haar en ze besluit het krantenknipsel bij te houden. Tijdens een politiecontrole wordt ze opgevangen en samen met Enzo ondergebracht in een huis voor daklozen in Versailles. De dag nadien gaan moeder en zoon opnieuw op stap en belanden bezuiden het kasteel in het bos waar ze kennismaken met Damien (Guillaume Depardieu) , een jonge zwerver die er al geruime tijd in een hut woont. Ze overnachten in zijn geïmproviseerde onderkomen en de volgende ochtend is Nina verdwenen. De kleine Enzo (Max Baissette de Malglaive) heeft ze gewoon achtergelaten.

 

Damien brengt het jongetje naar de bushalte in de hoop dat de buschauffeur zich over hem zal ontfermen, maar een paar uur later staat Enzo opnieuw voor zijn gammele deur in het bos. Bevriende zwervers bezweren Damien om voor de peuter een oplossing te zoeken, want een kind van die leeftijd hoort naar school te gaan. Voor Damien zit er niets anders op dan naar de zgn. beschaafde wereld terug te keren, een betalend baantje aan te nemen en Enzo op een kleuterschool te doen. Ondertussen heeft Nina via Mme Herchel een baantje gevonden als bejaardenhelpster. Neen tijdje neemt ze de trein richting Versailles met de bedoeling Enzo op te halen, maar ze vindt er alleen een verlaten hut. Om te voorkomen dat hij Enzo verliest, begint Damien een procedure om hem te erkennen. Hij vertelt op het gemeentehuis dat de kleine jongen z’n zoontje is en dat z’n vriendin ervandoor is gegaan. Toch ligt het geregelde burgerleven hem niet. De drang om naar z’n oude bestaan terug te keren is groot.

 

 

Op papier oogt het scenario van Versailles aantrekkelijk. Het milieu van de daklozen in onze grootsteden is zelden een bruikbaar onderwerp in bioscoopfilms en over hun drijfveer of motief bestaan nogal wat misverstanden, want uiteindelijk zijn ze niet allemaal puur het slachtoffer van ons maatschappelijk systeem en de mallemolen van de administratie. In de praktijk slaagt Pierre Schoeller er evenwel niet echt in om aan de verwachtingen te beantwoorden, dat wil zeggen: in de eerste helft richt hij z’n camera vooral op de kleine Enzo en diens ongewisse lot na het vertrek van zijn moeder, waarbij de broze relatie tussen zwerver en kind interessante mogelijkheden biedt voor de voortgang van het verhaal. Jammer genoeg grijpt de regisseur die kansen niet in het vervolg van de film en richt hij z’n aandacht hoofdzakelijk op de slechte relatie van Damien met zijn vader en op zijn moeilijkheden om Enzo als zijn zoon te erkennen. Wat Versailles vooral mist is een echt emotioneel hoogtepunt, alsof Schoeller niet voluit durft te gaan omdat z’n personages niet in staat zouden zijn tot diepmenselijke gevoelens. Hij stelt ze trouwens voor als sukkels en mislukkelingen waarvoor we als toeschouwer alleen maar medelijden kunnen voelen omdat dat het enige is wat ze nog opwekken.

 

Voor de afwikkeling van het verhaal kiest de regisseur uiteindelijk voor een nauwelijks geloofwaardig slot, waardoor zijn vrij sombere film toch nog een goede afloop krijgt. Daarvoor schuift hij zeven jaar vooruit in de tijd. Het is amper voorstelbaar dat een kind van vijf, dat ondertussen een opstandige tiener is geworden, zonder meer voor de door Pierre Schoeller gekozen oplossing gaat. Maar die uitkomst ligt in het verlengde van de clichéachtige en weinig originele aanpak van de regisseur.

 

Guillaume Dapardieu (Tous Les Matins Du Monde, 1991) als de zwerver Damien, speelt z’n rol voortreffelijk, zij het dat hij maar heel kort de kijker op de hand krijgt. Uiteindelijk kiest z’n personage voor een voor de hand liggende oplossing en bevestigt daardoor z’n positie als onverbeterlijke loser. Judith Chemla hoeft al helemaal niet op de sympathie van de toeschouwer te rekenen. De manier waarop ze met haar eigen kind omgaat is onbegrijpelijk. Haar latere berouw evenzeer. Patrick Descamps (De Zaak Alzheimer, 2003) als Damiens vader of oudere broer Jean-Jacques, het is niet helemaal duidelijk, staat voor de redelijkheid en de realiteitszin van de burgerlijke maatschappij, maar het is duidelijk dat de regisseur noch voor hem, noch voor z’n jonge vrouw Nadine (Aure Atika) veel interesse heeft. Hun rol is eerder klein, hoewel ze uiteindelijk wél de meeste verantwoordelijkheid op zich zullen nemen. De kleine Max Baissette de Malglaive (wat een naam voor een kind van vijf!) is perfect gecast als de kleine Enzo. Hij is ook het enige personage dat er uiteindelijk toe doet.

 

Versailles is vooral in de eerste helft een vrij donkere film. De buitenopnamen zijn met natuurlijk licht opgenomen en de enige extra lichtbron is vaak niet meer dan een houtvuur of een zaklantaarn. Het is vaak raden naar wat er feitelijk gebeurt, want sommige fragmenten zijn bijna zwart met wat vuilgele en bruine schaduwen. Na een paar minuten gaat zulks niet alleen vervelen, het vreet ook de aandacht van de toeschouwer aan. Een beetje meer maanlicht of  het niet te nadrukkelijk gebruik van de dag-voor-nacht-techniek (nuit americaine) had beslist meer kijkplezier opgeleverd en minder frustratie.

 

Als gevolg van de keuzes van de regisseur drijft Versailles op een eerder grauw kleurenpalet, gedomineerd door tonen van donkergroen en bruin. In de opnamen in de buurt van het kasteel van Versailles wordt heel even wat warm licht toegelaten, maar voor de rest dompelt Pierre Schoeller z’n film in een herfst- en winterlandschap met veel grauwe luchten en natte straten. In de nachtelijke scènes blijven geen details overeind. De filmprint is gelukkig vrij van ongerechtigheden of vuiltjes. De geluidstrack staat in een 5.1-versie, maar veel valt er in deze film niet te beleven. De muziek is bovendien zeer spaarzaam toegevoegd.

 

Geen

 

Versailles van de Franse regisseur Pierre Schoeller zou een aanklacht moeten zijn tegen het hedonisme in onze maatschappij, maar uiteindelijk geven de daklozen en zwervers die de regisseur opvoert weinig blijk van een grote sociale bewogenheid of een verrassende verantwoordelijkheidszin. Hun samenhorigheid en wederzijdse solidariteit is bovendien klein, tenzij het hun kleine groepje betreft en dan alleen maar voor even; voor de rest bevestigen ze grotendeels het beeld dat de buitenwereld van ze heeft. De in 2008 aan een longontsteking overleden Guillaume Depardieu en de jonge Max Baissette de Malglaive leveren prima acteerwerk. Het scenario van Pierre Schoeller heeft beslist potentieel, maar misschien had hij het regiewerk aan een meer getalenteerd regisseur over moeten laten.