FILM
Van de wereld blijft er na een apocalyptische oorlog niet veel over: het lappenpopje 9 (Elijah Wood) komt in de eerste ogenblikken in zijn leven te weten dat er nog acht andere popjes als hijzelf schijnen te bestaan, wanneer hij in de woestenij 2 (Martin Landau) ontmoet. 2 wordt echter gegrepen door een soort van mechanisch beest, en 9 gaat bij leider 1 (Christopher Plummer) bepleiten om een reddingsmissie te organiseren. 1 is echter van de filosofie dat er soms één moet worden opgeofferd om de anderen te redden; 9 kan alleen 5 (John C. Reilly) overtuigen om mee 2 te gaan zoeken. Tijdens hun zoektocht kan 9 zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en hij heractiveert per ongeluk de Machine, een artificiële intelligentie zonder ziel die gebruik heeft gemaakt van een fascistisch-communistische dictatuur om een oorlog tussen mens en machine te ontketenen. 9 besluit dat hij zijn fout moet rechtzetten en het nodige moet doen om de machine terug af te zetten, maar hij en zijn medelappenpopjes komen tot hun schade en schande te weten dat ze meer met de Machine gemeen hebben dan ze denken.

De animatiefilm 9 is een verlengde versie van een geanimeerde stomme kortfilm die regisseur Shane Acker in 2005 maakte, dat onmiddellijk opviel door de grote uiting van expressie van de animatiefiguurtjes. Acker werd benaderd door Tim Burton en Timur Bekmambetov om zijn filmpje uit te werken tot een volwaardige (maar een beetje korte) animatiefilm. Voor de langere versie werden de karakters voorzien van stemmen en werd de plot wat uitgerokken door onder meer door naast de mechanische kat uit het origineel een imposantere machine tegenover de poppen te stellen. De essentie van het verhaal is nagenoeg hetzelfde gebleven, alhoewel we in deze iets grootschaligere film alle personages van 1 tot 9 ontmoeten. Qua stijl sluit deze film aan bij andere films waarover Burton de supervisie deed, zoals The Nightmare Before Christmas en Coraline van Henry Selick en zijn eigen The Corpse Bride. Met één belangrijk nuanceverschil: 9 bevat niet het minste spoortje van wat nog maar een begin van humor kan genoemd worden, de film heeft niet alleen een zeer depressieve uitstraling, maar ís ook redelijk zwartgerand. Diverse animatiefiguurtjes leggen op onzachte wijze het loodje terwijl de gebeurtenissen zich afwikkelen, en de grafische portrettering van één en ander maakt de film compleet niet geschikt voor kinderen. De uitwerking van de andere acht karakters is niet over de hele lijn even geslaagd: er zit een dommekracht tussen (8), de gebruikelijke bijdehandse vrouwelijke rol (7), een religieuze freak (1) en de kunstzinnige in het gezelschap die compleet van de wereld is (6), die geen van allen een prijs voor origineel personage verdienen. Wat jammer is, omdat ze net worden geacht, zo blijkt in de film, de verschillende facetten van de menselijke ziel weer te moeten geven. De vorm werd bij het schrijven van het scenario duidelijk boven de inhoud gesteld. Toch is 9 een mooi minutieus en integer werkje waarin veel liefde en esthetiek werd gestoken.

BEELD EN GELUID
9 is een plezier om te bekijken op Blu-ray: de grauwe sfeer van groengrijze en bruine wolken belet niet dat het beeld baadt in de fijne details; niet alleen de steken van de lappenpoppen zijn onderscheidbaar, zelfs de textuur van de individuele draden is in detail afgewerkt. De aftekening is heel scherp gehouden, en mee door de korte speelduur is de compressie van die aard dat er geen enkele hik, lijn, grainkorrel, aliasinstantie of compressiefout te zien is. Minder dan de perfecte score voor beeldkwaliteit is een aanfluiting voor het graderingssysteem. De DTS-HD MA 5.1-track is energiek en stevig, en onder meer bij de explosies die de Machine veroorzaakt en de oorlogsfabriek die hij met diepe rochels uit de onderbuik van de mechaniek aanstuurt, trilt heel de kamer mee. Alleen van de dialogen is er blijkbaar geen prioriteit gemaakt, en die klinken nogal richtingloos, wat niet verwonderlijk is als je bedenkt dat de originele kortfilm dialoogloos was. De vele achtervolgingsscènes die de film rijk is, met allerlei tuig dat kruipt, vliegt of springt, worden goed ondersteund door de achterkanalen, en klinken stevig en overtuigend.

EXTRA'S
De extra's zijn een mooie aanvulling maar wat weinig in aantal. Eerst en vooral bevat de disk 7 minuten aan verwijderde scènes die niet verder zijn gekomen dan het stadium van storyboard. Met kop en schouders boven de rest steekt een uitzonderlijk goed audiocommentaar doorregisseur Shane Acker, directeur animatie Joe Ksander, scriptverantwoordelijke Ryan O'Laughlin en editor Nick Kenway boven de middelmaat uit. Het is lang geleden dat we nog eens een audiocommentaar beluisterd hebben waarin de sprekers een zodanige artistieke visie hebben die niet ingegeven is door commerciële belangen. De atmosfeer die voor de film gecreëerd werd, het sounddesign, de technische aspecten van de animatie, alles komt voldoende en evenwichtig aan bod. In The Long And Short Of It (16 min.) komen we te weten hoe 9 is uitgegroeid van een korte animatiefilm tot een volwaardige speelfilm. De oorspronkelijke kortfilm 9 (11 min.) staat ook integraal op deze release, mét een bijkomend commentaar van Shane Acker en Joe Ksander. The Look Of 9 (13 min.) is te kort om alle wetenswaardigheden over het design en de animatieaspecten van 9 te vertellen. In Acting Out (5 min.) vertellen de animatoren hoe ze zoveel expressie in de poppen hebben weten te leggen. Rest ons nog te zeggen dat de Amerikaanse versie íets meer extra's bevat.

CONCLUSIE
9 is een goede keuze voor wie de traditionele gladgepolijste animatiefilm een klein beetje beu is, en wat variatie in zijn eten wil. A-Film heeft er een mooie release van gemaakt.