FILM
Het noorden van Engeland, eind jaren zestig. De vijftienjarige Billy Casper woont in een vaderloos gezin, verveelt zich steendood op school en haalt in zijn vrije tijd allerlei soorten kattenkwaad uit. Veel perspectief op een goede toekomst heeft hij dus niet. Maar wanneer hij een valkennest ontdekt, vindt hij een nieuw doel in het leven. Billy besluit immmers een valkenjong af te richten. Hij steelt een boek waarin wordt uitgelegd hoe dit moet en wijdt zich 's ochtends vroeg, voor hij naar school gaat, aan het wassen en voeden van de vogel die hij Kes noemt (naar de Engelse naam van de valkensoort: kestrel) . De band tussen jongen en vogel is zo intens dat Billy alles rondom zich vergeet. En dat dreigt zich te wreken als hij het nalaat geld van zijn broer in te zetten op de paardenraces.

Kes vormde de grote doorbraak voor Ken Loach - op de generiek staat hij nog als Kenneth vermeld - en liet de cineast toe door te stromen van docudrama's voor de BBC tot het betere bioscoopwerk. Reeds in Kes is de grote sociale betrokkenheid van de cineast zichtbaar. Hij schetst een verontrustend beeld van een mijnstadje in het noorden van Engeland, waar de armoede en de uitzichtloosheid op iedere straathoek te vinden zijn, maar waarbij iedereen hardnekkig weigert de waarheid onder ogen te zien. Ook het schoolsysteem krijgt een veeg uit de pan, met name in een lange sequentie met een sportleraar die eerder zijn vervlogen droom van een voetbalcarrière wil wegslikken dan zijn studenten vaardigheden of eigenwaarde bijbrengen.

De film baadt dan ook in een permanente groezelige sfeer: de grauwheid van de schoolgebouwen wordt zelfs geëchoot in de omringende velden, weiden en bossen, die allesbehalve een natuurlijke schoonheid uitstralen. Door met korrelige pellicule te filmen, jaagt Loach het realistische gehalte nog de hoogte in. Maar net zoals in zijn grote voorbeeld, het Italiaanse neorealisme, is er naast de grijsheid ook ruimte voor poëtische momenten. De scènes met Billy en Kes zijn bijv. een lust voor het oog. Waar in de rest van de film benauwdheid de boventoon voert, zijn het hier een ongebreidelde vrijheid en gebrek aan zorgen die zowel in de cameravoering als in de naar romantiek neigende muziek aan de oppervlakte treden.

Wat Kes boven andere, soortgelijke film uit de periode uittilt, is dat de film naast  het schetsen van een realistisch tijdsportret ook een geloofwaardig coming-of-ageverhaal vertelt. Billy wordt gepest op school, is een beetje een eenzaat en krijgt van moeder noch oudere broer veel aandacht of respect. Hij is een gedroomd ankerpunt om de emotie van de kijker aan vast te knopen omdat zijn ervaringen voor nagenoeg iedereen herkenbaar zijn. Zeker zoals geportretteerd door de jonge acteur David Bradley, die probleemloos het perfecte evenwicht vindt tussen melancholie, teleurstelling en hoop. De rest van de cast is minder gedefinieerd, maar daarom niet minder essentieel voor het slagen van de prent.

Toch moeten we ook vermelden dat Kes iets te vaak de episodische toer opgaat. Halverwege de prent focust Loach namelijk op het uitdiepen van de wereld van het hoofdpersonage, maar hij verliest daarbij de essentie wat uit het oog. Het aantal sequenties met jongen en valk neemt alles samen bijv. maar een dik kwartier in beslag, waardoor de kijker emotioneel af en toe onbevredigd blijft. Gelukkig maakt Kes dit in de laatste, hartverscheurende scènes meer dan goed en zo eindigt deze film, die behoorlijk meandert, erg rechtlijning en consequent.

BEELD EN GELUID
Het is jammer dat een goede film als deze zo'n matige beeldtransfer krijgt. Dat de prent opvallend veel grain en nauwelijks schaduwdetail bevat, dat kunnen we nog met de mantel der liefde bedekken omdat de film niet op de meest hoogwaardige pellicule gedraaid is. Maar de print is niet van het originele negatief getrokken, waardoor zelfs de sigarettenmarkeringen - die de overgang tussen de spoelen aanduiden in de bioscoop - zeer prominent zichtbaar zijn. Ook de kleurenweergave is allesbehalve optimaal. Het monogeluidsspoor klinkt bovendien lang niet altijd helder, wat problematisch is als je weet dat de personages spreken met een vaak moeilijk te verstaan Noord-Engels accent. Een bijkomend probleem is dat de incidentele muziek soms schril uit de boxen schalt.

EXTRA'S
De enige extra's zijn drie Cross-Promotionele Trailers voor andere Lumière-releases.

CONCLUSIE
Kes is een knappe, intieme prent over een jongen die de economische malaise rondom zich even vergeet als hij een valk africht. De doorbraakfilm van Ken Loach meandert wat te veel, maar de climax is - in al zijn wrangheid - bijzonder ontroerend. Helaas krijgt de film niet de dvd-release die hij verdient, want de printkwaliteit is ondermaats, het geluidsspoor stelt teleur en de bonusssectie is nagenoeg onbestaande.