WRONG ROSARY
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2011-03-31
FILM
De jonge Musa arriveert in Istanbul om er muezzin te worden in een moskee in een buitenwijk. Het is z’n taak om de gelovigen ’s ochtends in alle vroegte via de luidspreker in de top van de minaret op te roepen tot het gebed en ’s avonds het avondgebed bij te wonen. Hij krijgt de flat van zijn voorganger tot zijn beschikking en gaat elke ochtend om vier uur op pad om te doen wat van hem wordt verwacht. In de middag is hij vrij en slentert dan over de boulevards langs het water en via de Hagia Sofia naar het centrum om naar mensen te kijken, want Istanbul is met ruim 13 miljoen inwoners uiteraard een flinke maat groter dan z’n geboortestad Ankara (3.8 miljoen). Op zoek naar een schroevendraaier maakt hij kennis met z’n buurvrouw, maar veel meer dan haar fijne en lange vingers krijgt hij in eerste instantie niet te zien. Pas de dag nadien ontmoet hij de slanke en niet onaantrekkelijk Clara op de gang terwijl ze met de huisvuilzakken worstelt. Daarbij schuift een donkerkleurige rozenkrans uit de zak van haar jasje en valt op de grond. Musa loopt de jonge vrouw nog achterna, maar ze verdwijnt in een grote blauwe deur en de portier deelt hem mee dat de kerk tot drie uur gesloten is.
’s Avonds tijdens het avondgebed in de moskee spreekt Musa de zegeningen uit en merkt pas na zekere tijd dat hij niet z’n eigen gebedssnoer in de hand heeft, maar de rozenkrans met crucifix van z’n buurvrouw. De dag nadien brengt hij de paternoster naar de kerk waar Clara net het stoelgeld ophaalt en legt het gebedsnoer in het geldmandje. Hij maakt er kennis met een oude boekenverkoper die schijnbaar niet alleen voor de eredienst naar de kerk komt en die hem deeltijds in dienst zal nemen om z’n Ottomaanse boeken aan de man te brengen. ’s Avonds zit Musa in de keuken van z’n flat in het donker te wachten tot bij de buren het licht aangaat, want dan ziet hij door het keukenraam Clara die een kopje koffie drinkt en de duiven voert. En zelfs overdag is hij met haar bezig: hij zorgt ervoor de jonge vrouw zgn. toevallig tegen het lijf te lopen op straat of hij staat van op een afstand naar haar te kijken als ze de kloosterkerk verlaat. Enfin, het is duidelijk dat Musa steeds meer in de ban geraakt van z’n katholieke buurvrouw, maar hij zorgt er wel voor dat niemand z’n verliefdheid opvalt. En dan vindt hij in het kantoor van de oude boekenverkoper foto’s van Clara en blijkt dat de oudere man ook een geheim heeft waarin Clara een cruciale rol speelt.
Mahmut Fazil Coskuns film over een jonge moslim die verliefd wordt op z’n katholieke buurvrouw is een heel aantrekkelijke productie die in 2009 terecht de VPRO Tiger Award IFFR kreeg op het Film Festival van Rotterdam. De regisseur doet het verhaal zonder veel woorden, maar de scènes spreken zoveel meer voor zichzelf en we leren de jonge Turk kennen als een nieuwsgierige en vrome jongen zonder extreme neigingen en de al even jonge Clara als een zeer toegewijde en gedienstige vrouw, want wat Musa niet weet is dat ze in haar eigen flat een oude vrouw verzorgt die weldra zal sterven en die haar als boreling meer dan 20 jaar geleden in huis nam na de dood van haar moeder, kort na de geboorte.
De regisseur gebruikt geen trucjes om z’n verhaal te vertellen. Hij observeert de jonge moslim in z’n dagelijkse doen aan de hand van simpele scènes terwijl Clara vooral bezig lijkt te zijn met haar geloof en met de zorg voor de stervende thuis. Ze is jong en aantrekkelijk, maar dat buit ze niet uit, ze schijnt eerder geneigd om contact met vreemdelingen te vermijden en vooral om niet op te vallen in de massa. In haar kleine keuken drinkt ze koffie en rookt. Ze merkt wel dat ze bij de buurman naar binnen kan kijken en dat hij soms naar haar kijkt, wat ze ervaart als een toevallige gebeurtenis zonder betekenis. Met haar hoofd is ze elders, alsof ze in gebed is verzonken. Veel later zal blijken dat ze eigenlijk non wil worden in het land van haar ouders, in Italië. Uiteindelijk is het de oude boekverkoper die de beide jonge mensen met elkaar confronteert in Musa’s flat waar hij na een aanval een tijdlang verblijft en door de jonge moslim wordt verpleegd. Tijdens een rustig ontbijt wordt er voorzichtig gepraat over koetjes en kalfjes. Wanneer ga je haar je geheim vertellen?, vraagt Musa achteraf. Niet nu, is het antwoord van de oude boekverkoper, ik wacht het goede moment af. Ondertussen ziet hij hoe Musa steeds meer verkikkert raakt op Clara en hij lijkt een relatie tussen de jonge moslim en het katholieke meisje niet ongenegen te zijn. Wanneer ga jij het haar vertellen?, vraagt hij op een keer. Niet nu, is Musa’s bedeesde reactie, later, ik wacht het goede moment af.
Tijdens het bezoek aan een failliete boekenwinkel met het oog op een belangrijke aankoop, stuurt de oude verkoper Clara en Musa samen de stad in en regisseur Mahmut Fazil Coskun volgt ze met z’n camera terwijl ze rustig langs de winkels slenteren en van elkaars gezelschap genieten. Maar het gaat gepaard met weinig woorden, verlegenheid en gêne en uit Musa’s gestreste houding kan je opmaken dat hij niet durft, dat iets hem tegenhoudt en afremt terwijl uit Clara’s houding blijkt dat ze hem wel degelijk goedgezind is. Het is een kat-en-muisspelletje dat niet veel langer meer kan duren, want er is sprake van een zekere spanning, wellicht wegens onvervulde verwachtingen enerzijds en angst voor culturele en religieuze taboes anderzijds. Ze ziet er goed uit, je moet met haar trouwen en een moslima van haar maken, heeft Musa’s oudere neef hem in het oor gefluisterd. Maar misschien is dat precies het probleem waarmee Musa worstelt en heeft hij te veel respect voor Clara om die onvermijdelijke stap te zetten.
Nadir Sarabacak (Musa) en Görken Yeltan (Clara) zijn twee aantrekkelijke jonge Turkse acteurs die hun filmpersonages op een rustige, maar intense manier neerzetten. Yeltan heeft er al een redelijke filmcarrière opzitten en overtuigt over de hele lijn. Haar tegenspeler debuteert in deze productie, maar dat betekent niet dat hij moeite heeft om op hetzelfde niveau te komen. De aarzeling die hij soms uitstraalt maakt z’n personage eerder interessanter dan dat er sprake zou zijn van een falende performance. Regisseur Mahmut Fazil Coskun laat hem de tijd en de ruimte om z’n personage stapje voor stapje op te bouwen, want Musa is in de voorbije jaren vooral met z’n theologische opleiding en z’n roeping bezig geweest en de confrontatie met het verwesterde Istanbul vraagt niet alleen een zekere aanpassing, maar ook een zekere tijd om dat proces tot een goed einde te brengen. Dat hij uitgerekend interesse heeft voor een meisje met een veel blankere huid, een andere godsdienst en een totaal andere culturele bagage, maakt de zaken niet gemakkelijker. Bovendien is Musa zeer duidelijk een buitenbeentje in z’n eigen cultuur, want hij vertoont geen machogedrag en hij is eerdere introvert en dus heel anders dan z’n breedsprakige neef die niet vies blijkt te zijn van criminele affaires. Het resultaat is een film over twee atypische jonge mensen die alle kanten uit kan, maar die de regisseur perfect onder controle heeft met een atypische en verrassende uitkomst als resultaat.
BEELD EN GELUID
Regisseur Mahmut Fazil Coskun maakt zeer spaarzaam gebruik van extra licht, waardoor het contrast tussen binnen- en buitenopnamen des te meer opvalt. De opnamen op straat zijn zonovergoten en fel met soms zelfs een fletse tint. Voor de interieurs opteert hij voor een donker palet met veel bruin en voor het kerkinterieur zelfs voor kastanje en zwart. Desondanks is er geen sprake van opvallende korrelvorming en blijven de details altijd goed overeind. De transfer is uitstekend uitgevoerd zonder ongerechtigheden of kleurverschuiving tijdens de close-ups.
Het geluid heeft voldoende aan een stereotrack, want Wrong Rosary is een rustige film, behalve in de scène waarin Musa opgepakt wordt voor heling, een scène die misschien eerder bij de Verwijderde Scènes thuishoort omdat ze niet essentieel is voor de hoofdverhaallijn van deze film. Maar het is wel duidelijk dat de regisseur op deze manier de onschuldige natuur van Musa extra in de verf heeft willen zetten. Dus toch nuttig. De muziek is uiteraard oosters van snit met af en toe wat gregoriaanse klanken.
EXTRA’S
Een aantal Andere Trailers.
CONCLUSIE
Wrong Rosary is een hartverwarmende en charmante film waarin twee totaal verschillende werelden elkaar ontmoeten en waarin voor een keer niet de grote tegenstellingen in de kijker worden geplaatst, niet datgene wat mensen verdeelt, maar net dat wat ze samenbrengt. Regisseur Mahmut Fazil Coskun die met deze intense en intimistische film debuteert, maakt een uitstekende indruk zowel qua scenario als qua filmstijl en montage, en werd in 2009 in Rotterdam dan ook verdiend in de bloemetjes gezet. Zeer aanbevolen.