In Amarcord maakt de toeschouwer kennis met de bewoners in een klein Italiaans stadje aan de kust. De pluizen van de paardenbloem hangen overal in de lucht en dat betekent het einde van de winter, wat uitbundig wordt gevierd met het verbranden van de heks op het marktplein en een groot dorpsfeest. Het is de geboorteplaats van de regisseur en z’n verhaal gaat terug tot zijn eigen jeugd. Tussen de personages die in kleine en grote anekdotes de revue passeren, stopt hij een karakter dat beslist de jonge Fellini voorstelt, een pientere, grappige, soms een beetje stoute, maar altijd opgeruimde en lachende jongeman met alle idealen en verlangens van een tiener: naar de kontjes van de meisjes lonken, dagdromen over seks met de vamp van het dorp, kattenkwaad uithalen en het volwassen worden zolang mogelijk uitstellen. Fellini situeert de actie in de jaren dertig van de vorige eeuw en schildert de stadsbewoners als eenvoudige en rustige mensen die genieten van eenvoudige dingen. Paraderen op het marktplein en roddelen over buitenbeentje Gradisca, een fijn afgeborstelde juffrouw die de mannen, jong en oud, het hoofd op hol brengt en over wie wordt beweert dat ze de prins seksueel ter wille was bij z’n enige bezoek aan de stad. Maar het blijft altijd onschuldig, want er was een tijd toen onschuld nog de regel was.
 

 

Maar Fellini gunt de toeschouwer ook een blik op de minder fraaie kant van zijn vaderland, op het opkomend fascisme dat tot in de kleinste stad en het onbelangrijkste dorp doordringt en het einde markeert van de onschuld en de ongedwongenheid: een huisvader wordt opgepakt omdat hij beweerd zou hebben dat het met de Duce niet goed komt. De fascistische ondervrager heeft het van horen zeggen, van een verrader of een meeloper, en de man van middelbare leeftijd wordt ter plekke mishandeld en vervolgens op straat gegooid. Z’n vrouw mag blij zijn dat hij weer heelhuids thuiskomt. Het is het failliet van een tijdperk dat Fellini symboliseert in een scène waarin de stadbewoners met kleine bootjes het water opgaan om een passerende stoomboot uit te wuiven. De zwarte romp met de ontelbare verlichte patrijspoorten torent tientallen meters boven de kleine scheepjes uit en verdwijnt dan in de mist, zoals een toneeldecor dat in de koulissen wordt weggeschoven. Net zo zou het Italië vergaan in de handen van de fascisten.
 

 

Wie een doorlopend verhaal in Amarcord zoekt, die komt bedrogen uit. Fellini hanteert een vignetstructuur waarmee hij de eenvoud, de zwakte, de ongedwongenheid, maar ook de sporadische vulgariteit gestalte geeft: de drukdoende advocaat, de zelfgenoegzame theaterdirecteur die er alles aan doet om zo goed mogelijk op Britse acteur Ronald Coleman (1881-1958) te lijken, het oversekste hoertje Volpina dat de mannen zelfs op de bouwwerf niet met rust kan laten, de ravissante schoonheid Gradisca die voortdurend haar aantrekkelijke kontje in ieders gezicht wrijft, de hard roepende en broekschijterige echtgenoot, de echtgenote die altijd dreigt om zich van het leven te benemen, de gek verklaarde oom, de strenge dwergnon, etc. Ze zijn van alle leeftijden en maten, maar ze zijn een essentieel onderdeel van een wereld waarin ieders voor- en nadelen bekend zijn, waarin privacy niet bestaat tenzij bij de rijken.

 

De acteerprestaties zijn door de bank uitstekend. In een hoofdrol ziet u Armando Brancia en Pupella Maggio, vader en moeder van het personage Titta (wellicht Fellini zelf als tiener) die samen een groot deel van de humor in de film voor hun rekening nemen. Brancia was vooral succesvol in de Italiaanse cinema uit de jaren 70, z’n tegenspeelster Maggio was o.a. te zien in The Bible (1966) van regisseur John Huston. Ook interessant acteerwerk levert de uit Turkije stammende Magali Noël als Gradisca, de vamp van de stad, populair wegens haar boeiende derrière. De actrice kon u eerder aan het werk zien in La Dolce Vita (1960) en in Satyricon (1969) van Fellini.
 

 

In 1975 kreeg Federico Fellini de Oscar voor beste buitenlandse film voor Amarcord en hield daarmee de Fransman Louis Malle uit de buurt van het begeerde beeldje. Ook z’n beide latere nominaties voor Atlantic City in 1982 en voor Au Revoir Les Enfants (1987) kon Malle niet verzilveren. Na 10 jaar waarin hij een aantal tegenvallende producties in de bioscoopzalen bracht (Giulietta Degli Spiriti, Satyricon, I Clowns, Roma), stond Fellini in 1973 weer in de schijnwerper, doch het zou de laatste keer zijn dat hij het publiek aan z’n voeten kreeg, want de Oscar voor best kostuumontwerp (1977) voor Il Casanova de Federico Fellini, was nauwelijks ene persoonlijke verdienste, terwijl Prova d’Orchestra (1978) en Ginger e Fred (1986) nog nauwelijks het filmpubliek konden beroeren.

Voor de release van deze film heeft Warner Brothers de originele kopie laten schoonmaken en digitaliseren. De kleuren zijn weer warm en fel en op een kleine ongerechtigheid na, is dit een film die z’n leeftijd nog nauwelijks verraadt. Het geluid staat in mono, maar dat is meer dan voldoende voor een film in dit genre. Jammer genoeg staan er geen Nederlandstalige ondertitels op deze disk (hoewel die wel vermeld staan op de hoes van de dvd). Wij keken dus naar een Italiaanse versie met Engelse ondertitels. Let op bij de aanschaf!
 

De Originele Bioscooptrailer.

 

Amarcord is Fellini’s eerbetoon aan z’n jeugd en aan de stad waar hij als kind opgroeide. Met eenvoudige, maar niet altijd onopvallende personages karakteriseert hij een plaats en een tijdvak dat anno 1973 al niet meer bestond, maar waarin we ons allemaal een beetje herkennen, want is het verleden niet altijd een beetje groener?