ACHTERGROND
Is er iemand ter wereld die Charlie Chaplin niet kent? Zijn persoonlijkheid op het witte doek is immers een van de meest iconische uit de geschiedenis van de zevende kunst. Maar het amusante Zwervertje met de bolhoed en de wandelstok was niet altijd even charmant en innovatief als in The Gold Rush of The Kid. Chaplin had namelijk vele jaren nodig om de persoonlijkheid van het karakter juist te krijgen. De allereerste stapjes van het personage op het witte doek zijn nu gebundeld in deze Keystone Collection. En die stapjes zijn vaak vrouwonvriendelijk, irritant, dronken en vooral bijzonder gewelddadig.

Chaplin had al enkele jaren naam gemaakt als vaudeville-artiest en dus kwam het niet als een verrassing dat de boomende filmindustrie in Californië aan zijn mouw kwam trekken in het begin van de jaren 1910. De acteur tekende uiteindelijk een contract met Keystone Studios in 1913. De studio die vooral bekend werd om zijn reeks humoristische films met de Keystone Cops legde Chaplin vast voor een periode van één jaar. In die tijdsspanne zou de komiek bijna wekelijks een film draaien. De overgrote meerderheid van die prenten wordt samengebracht in deze collectie.

Daardoor krijgt de kijker een verrassend inzicht in de ontstaansgeschiedenis van Chaplins Zwerver. Die is in zijn eerste incarnatie feitelijk een ergerlijk personage waarvoor je weinig sympathie voelt. Het karakter schopt erop los, doet zijn uiterste best om anderen stokken in de wielen te steken en is vaker wel dan niet behoorlijk dronken. Voor een modern publiek is het bijna onmogelijk te begrijpen dat dit personage zou aanslaan, maar voor een publiek dat opgroeide met de clichématige karakterisering van de vaudevilleshows was er ongetwijfeld herkenbaarheid. Niettemin is het begrijpelijk dat Chaplin het personage in de loop der jaren zou verfijnen, want in de Keystone-vorm treedt al snel repetitie, voorspelbaarheid en saaiheid op. De meerderheid van de plots in deze collectie behandelt immers een liefdesrelatie die op losse schroeven komt te staan doordat de Zwerver er zijn neus tussen steekt.

Artistiek hoogstaand kan je de films in de Chaplin Keystone Collection dan ook niet noemen. Naast de verouderde slapstickverhalen is ook de visuele innovatie beperkt. Statische camerastandpunten en slechts sporadisch een close-up waren nu eenmaal de manier waarop honderd jaar geleden films werden gemaakt, waarbij de snelle productietijd een niet te onderschatten rol speelde. Opvallend is ook dat Chaplin niet meteen het laken naar zich toetrekt in de prodcuties. Dit zijn vooral ensemblefilms, waarin onder meer Fatty Arbuckle en Mabel Normand een even belangrijke rol toegewezen kregen. Maar wie deze collectie in huis haalt, doet dat uiteraard niet omwille van de artistieke kwaliteiten. Je koopt immers vooral een unieke kijk op de ontstaansgeschiedenis van niet alleen de Zwerver, maar van de filmindustrie op zich. Dat is de blijvende impact van deze films: een kroniek die aantoont dat zelfs de meer roemruchte carrières een bescheiden begin hebben.

FILMS
Disk 1

• Making a Living - Een rijkelijszoon en een armoezaaier duelleren om de hand van een knappe vrouw. Degene die als krantenreporter het beste verhaal ontdekt, lijkt de meeste kans te maken.
• Kid Auto Races at Venice - In het eerste optreden van de Zwerver jaagt hij zowel publiek als een filmploeg tegen zich in het harnas tijdens een autorace.
• Mabel's Strange Predicament - De Zwerver drinkt zichzelf lazarus in een hotel en steekt stokken in de wielen van een huwelijksaanzoek.
• Between Showers - Charlie en een rivaal helpen een vrouw over een modderige straat. Dat is slechts het begin van de animositeit.
• A Film Johnnie - Na een bezoekje aan de bioscoop besluit de Zwerver zijn kans te wagen op een filmset, met desastreuze gevolgen.
• Tango Tangles - Drie mannen vechten om de attentie van een garderobemeisje in een danstent.
• His Favourite Pastime - Een dronkaard heeft een oogje op een vrouw. Tot haar ergernis achtervolgt hij haar tot bij haar thuis.
• Cruel, Cruel Love - Een aristocraat wil zich van het leven beroven als hij vermoedt dat zijn verloofde hem wil dumpen.
• The Star Boarder - Een toverlantaarn legt een intiem moment vast tussen een huiseigenares en haar beroemde huurder.
• Mabel at the Wheel - In een poging om indruk te maken op een meisje belanden zowel Charlie als het meisje in een chaotische motorrace.
• Twenty Minutes of Love - Een dagje in het park levert onze protagonist heel wat vijanden op omdat hij het niet kan laten zijn neus te steken in allerlei zaken.
• Caught in a Cabaret - Een simpele ober doet zich voor als een gedistingeerde diplomaat om het hart van een meisje te winnen.

Disk 2

• Caught in the Rain - Een getrouwd stel raakt elkaar kwijt in het park. Het is Charlies taak om de vrouw met haar echtgenoot te herenigen.
• A Busy Day - Een jaloerse vrouw achtervolgt haar man wanneer die flirt met een knap meisje.
• The Fatal Mallet - Drie mannen dingen naar de gunst van een vrouw. Charlie gebruikt zelf een grote hamer om zijn rivalen de pas af te snijden.
• The Knockout - Fatty Arbuckle wil indruk maken op zijn meisje door in de boksring te stappen. Hij rekende echter niet op Charlie als scheidsrechter.
• Mabel’s Busy Day - Charlie verkoopt hotdogs als zoete broodjes, maar krijgt het aan de stok met een politieagent.
• Mabel’s Married Life - Mabel koopt een bokspop voor haar echtgenoot om zijn jaloersheid aan te wakkeren.
• Laughing Gas - Tandartsassistent Charlie lgebruikt het lachgas iets te overvloedig als hij zelf een patiënt onder handen neemt.
• The Property Man - Charlie werkt zich in de nesten als de man die verantwoordelijk is voor de rekwisieten op een filmset.
• The Face on the Barroom Floor - Een schilder strijdt met een rijke cliënt om de gunst van een jonge vrouw maar verliest het pleit.

Disk 3

• The Masquerader - Wanneer hij als mannelijke acteur niet aan de bak geraakt, verkleedt Charlie zich als vrouw.
• His New Profession - Charlie draagt zorg voor de aan een rolstoel gekluisterde oom van een bevriend koppel.
• The Rounders - Twee dronkaard riskeren liever verdrinking dan terug te keren naar hun bazige vrouw.
• The New Janitor - Een huisbewaarder wordt valselijk beschuldigd van diefstal bij een firma waarvan de baas gokschulden heeft.
• Those Love Pangs - Charlie en een stel liefdesrivalen willen het hart veroveren van enkele knappe meisjes.
• Dough and Dynamite - Tijdens een bakkersstaking moet Charlie voorkomen dat een explosief brood ernstige schade aanricht.
• Gentlemen of Nerve - Een vriend van Charlie komt op een weg terecht waarop een autorace plaatsvindt.
• His Musical Career - Het afleveren van een pîano op een appartement verloopt niet volgens plan.
• His Trysting Places - Een ongelukkkige jasverwisseling doet Charlies vrouw vermoeden dat hij een affaire heeft, terwijl de andere jaseigenaar moet uitleggen dat hij geen onwettig kind heeft.

Disk 4

• Tillie’s Punctured Romance - Charlie moet een keuze maken tussen twee vrouwen: de een rijk, de andere charmant.
• Getting Acquainted - Bij een ontmoeting in het park geraken de mannen gecharmeerd door de vrouw van het andere stel en vice versa.
• His Prehistoric Past - Charlie droomt dat hij de koning is van een prehistorische stam.

BEELD EN GELUID
De films in deze collectie zijn bijna een eeuw oud. Ondanks een acht jaar durende restauratie mag je dus geen overweldigende beeldkwaliteit verwachten. De waarheid is dat printbeschadigingen en grain altijd en overal zichtbaar blijven en dat het contrast en de scherpte zwak zijn. Ik twijfel er niet aan dat de films er stukken beter uitzien dan in de periode vóór de restauratie, maar je kan van een gehavend karkas nu eenmaal geen prachtige adonis maken. De soundtracks hebben dit probleem uiteraard niet omdat de muziek opnieuw is opgenomen. De track bevat nauwelijks dynamiek, maar geeft wel goed de sfeer van de stille film weer in repetitieve maar vrolijke deuntjes.

EXTRA'S
De Amerikaanse en Britse versie van deze collectie bevatte enkele korte documentaires, maar die zijn gesneuveld in de Benelux-release. Bijzonder jammer!

CONCLUSIE
De Chaplin Keystone Collection bundelt een dertigtal korte films en de eerste langspeelfilm van Charlie Chaplin. Artistiek zijn die prenten geen hoogvlieger, maar ze schijnen wel een mooi licht op de ontstaansgeschiedenis van een van de meest iconische personages uit de geschiedenis van de filmkunst. Beeld en geluid verraden duidelijk dat de films een eeuw oud zijn. Een bonussectie is er niet.