FILM
Het is maart 2013. Disney heeft eindelijk besloten om eens wat vaart te zetten achter de releases uit hun geliefde archieven. De plannen om één en ander uit te brengen in een golden / platinum / diamond edition worden nog maar eens overhoop gegooid, want blijkbaar werkt er bij Disney geen enkele marketeer die vijf minuten aan een stuk aan hetzelfde kan denken. Is Aladdin een upgrade waard na de Platinum-dvd? Read and find out!

Deze bewerking van het klassieke "sprookje van 1001 nacht" voert ons naar de Arabische stad Agrabah, ten tijde van de sultans. Een jonge straatdief, Aladdin (Scott Weinger), probeert er samen met zijn aap Abu (Frank Welker) uit de klauwen van de paleiswacht te blijven, telkens hij weer wat uit een kraampje heeft gepikt. Zoals het een behoorlijke held betaamt heeft deze dief echter een hart van goud, en is niet te beroerd om zijn gestolen etenswaren te delen met diegenen die het nóg slechter hebben dan hijzelf - het Robin Hood-syndroom, dus. Op de markt ontmoet hij kroonprinses Jasmine (Linda Larkin), die incognito het paleis is ontvlucht omdat haar vader, de sultan (Douglas Seale) haar volgens de wet binnen drie dagen, wanneer ze meerderjarig wordt, moet uithuwelijken. Voor de rij snoevers die zich totnogtoe is komen presenteren haalt ze zeer ostentatief - en terecht - haar neus op. De jongen is op slag verliefd, maar uiteraard geen geschikte partij voor nobel bloed. Aladdin trekt de ongezonde aandacht van de grootvizier van de Sultan, Jafar (Jonathan Freeman), die meent dat de jonge kerel eindelijk dié met een zuiver hart is waar hij al zo lang op wacht. Enkel een rechtschapen persoon kan namelijk in de Cave of Wonders een magische lamp halen, waarin een Geest (Robin Williams) woont die voor de eigenaar drie wensen vervult. Nutteloos om te zeggen dat de kwalificatie "zuiver van hart" niet op de machtsgeile grootvizier kan slaan, die maar wat graag de sultan zou wippen om zijn plaats te kunnen innemen. De naïeve Aladdin wordt door Jafar voor zijn karretje gespannen, maar op het einde van de dollemansrit is hij het die uiteindelijk de lamp in zijn bezit heeft. De hyperkinetische Geest openbaart zich aan Aladdin, en wanneer hij doorheeft wat voor een macht hij hiermee kan uitoefenen, draagt hij de Geest op om hem te transformeren tot een afgeborstelde en schatrijke prins. Uiteraard wordt dit gegeven gevolgd door een zedenles van hier tot in Tokio over hoe uiterlijk minder belangrijk is dan innerlijke schoonheid en moed, de kwaliteiten van de jongen waar het meisje uiteindelijk wél voor valt.




Alhoewel de film een schoolvoorbeeld van een klassiek geënte gezinstekenfilm is, zette Aladdin toch de trend voor één belangrijke innovatie: het laten inspreken van tekenfilmstemmen door bekende personages. Acteur Robin Williams, bekend van zijn onuitputtelijk improvisatietalent, met zijn stijl die bubbelt als een overkokende frietketel, voorziet de Geest niet alleen van een stem, maar ook van een attitude waarmee de animatoren hun wildste fantasieën kunnen botvieren. De niet aflatende spraakwaterval van de Geest werkt als een perfecte bliksemafleider om te verhullen dat je zonder zijn personage eigenlijk een redelijk banaal liefdesromannetje overhoudt, met de altijd weerkerende en oeverloos herkauwde karakters zoals een held die in zichzelf moet leren geloven, zijn onmogelijke liefde die duidelijk de broek draagt en de tot op het merg verrotte schurk en zijn psychotische sidekick. Dus kan het bijna niet anders dat alleen Williams overeind blijft om de show te stelen. De Geest morpht van de éne in de andere vorm, van Franse visser en schaap over quizmaster tot bijtje (compleet met de voorspelbare "just bee yourself"-grap), dat het een lieve lust is, en soms gaat de actie zó snel dat je onmogelijk alle tongue-in-cheek-humor na één kijkbeurt meehebt. Misschien is dit moordtempo dat ook wel het enige wat ons ervan weerhoudt om de film een maximale score toe te kennen; maar Aladdin is een wervelend spektakel met zeer catchy songs (we zitten al zelf een halve dag "Prince Ali" te neuriën, en we kunnen maar niet stoppen!), solide animatie en misschien wel de beste art direction van alle Disneyfilms. Enerzijds heb je de half-cartooneske vormgeving van de gebouwen en karakters, en anderzijds uitwassen aan beide zijden, waarbij Aladdin en Jasmine als redelijk normaal uitziende personen worden geanimeerd, wat dan weer helemaal niet kan gezegd worden van de slangachtige Jafar of Sultan Biertonnetje. Daarnaast slagen de animatoren er zelfs in om een tapijt karakter mee te geven, door zijn flochkes op te waarderen tot ledematen! Ook de transformatie van de guitige Geest tot zijn meer angstaanjagende verschijningsvorm wanneer Jafar de lamp in zijn bezit krijgt, benadrukt mee de evolutie van de verhaallijn, wat de coherentie alleen maar ten goede komt. De film was ook het ultieme werkstuk van liedjestekstschrijver Howard Ashman, die samen met componist annex levende legende Alan Menken de score schreef, maar overleed aan aids vóór de film vervolledigd was. Ashmans bijdrage - onder meer de tekst van de openingssong Arabian Nights - is exemplarisch voor het talent dat begin jaren '90 in de Disneystal onderdak had gevonden.




Het is alleen jammer dat Disney de laatste jaren de gewoonte heeft ontwikkeld om hun kwaliteiten iets té nadrukkelijk te willen onderstrepen, en vooral er de laatste cent uit te willen persen. Aladdin werd bijvoorbeeld opgevolgd door maar liefst twee cheapquel-producties The Return Of Jafar en Aladdin And The King Of Thieves, waarin zowat tegen elke mogelijke regel gezondigd wordt, zoals de transfer van de bemoeizieke papegaai Iago van het slechte naar het goede kamp. En alsof dat nog niet genoeg was, volgde er ook een bijzonder goedkoop ogende tv-reeks, met slappekoffieverhaaltjes, slechte animatie en bedroevend weinig inhoud, zeker vergeleken met dit origineel. Eén van onze wensen voor de Geest zou alleszins zijn dat we al die uitgemelkte franchise even in een hoekje van onze geest konden verdrukken alsof ze nooit bestaan hadden, dan konden we des te meer opnieuw en opnieuw genieten van het origineel.

BEELD EN GELUID
Wat te denken van beeld en geluid? Het originele 1.66:1-formaat werd een klein beetje verknipt naar 1.85:1, wat eigenlijk niet zou mogen; deze minimale ingreep kost wel een minimum aan punten in de beoordeling waardoor Aladdin zijn status van top-Blu-ray verliest. De transfer is zeer kleurrijk en scherp en geeft de film een nieuwe dynamiek mee die niet kan tippen aan de Blu-ray. De kleuren van een scène zoals die waarin Jafar [spoiler]zichzelf tot Geest promoveert[/spoiler] spreken wat dat betreft boekdelen. Het contrast is zeer zuiver en de aflijning messcherp. Wel wordt door de helderheid van de transfer pijnlijk duidelijk welke scènes er allemaal met behulp van computeranimatie zijn gerealiseerd: om er maar een paar te noemen, het CGI-hoofd van de Cave of Wonders, de lavapoel, de toren met Aladdin in die in de lucht vliegt, de animatie van het vliegend tapijt... de overgang tussen CGI en traditionele animatie zijn niet altijd even goed weggecamoufleerd. Bij de dvd was dit al merkbaar, en het is er in high definition alleen nog duidelijker op geworden. Over het vliegend tapijt gesproken: er zitten een paar nare compressiefouten in de scène waarin we het ding voor de eerste keer zien. In plaats van de twee (!) Dolby Digital 5.1-tracks van de dvd krijgen we nu een flink uit de kluiten gewassen DTS-HD MA 5.1-track. De surroundbeleving van de film doet soms wat kunstmatig aan, zoals in de scène waarin Jasmine over de markt wandelt, maar eens de Geest zich begint te roeren, komt er aan de opeenvolging van vette uithalen van het LFE-kanaal geen einde meer. De klank is mooi onvervormd en het is een plezier om de film eens te kunnen aanhoren zonder PAL-speedup. De vertaling is niet altijd even vlotjes gedaan en mist net zoals op de dvd een zekere eerbied voor de taalspitsvondigheden van Ashman en Menken. De aanwezige dubbingen zijn voldoende om nagenoeg het halve Oostblok van Aladdin te voorzien.

EXTRA'S
De Platinum Edition-dvd was goed voorzien van bonusmateriaal, en op het eerste zicht lijkt de bonussectie hier nagenoeg identiek. Nagenoeg, want er is bij nadere inspectie wel één en ander verdwenen. Zo zijn we bijvoorbeeld van de domme spelletjes verlost, waar niemand een traan om gaat laten. Qua cross-promotionele trailers wordt het nog deftig gehouden: tegenwoordig kan je met een simpele druk op de Top Menu-knop deze overslaan; ze hebben bij Disney bijgeleerd. Van de twee audiocommentaren die de dvd sierden is er maar ééntje overgebleven, die met het regisseursduo John Musker/Ron Clements, geassisteerd door co-producente Amy Pell, die meer de verhaaltechnische aspecten van de film belichten. Een tweede commentaartrack met de vier hoofdanimatoren is gesneuveld, alsook de trivia track die je in plaats van de ondertiteling kon oproepen. Wel nieuw is een karaoke-modus, die de ondertiteltrack vervangt. In de sectie deleted songs (13:57) leren we dat er nog heel wat meer liedjes in de pijplijn zaten, waarvan de meeste uiteindelijk niet werden gebruikt omdat één cruciaal karakter, de moeder van Aladdin, ter elfder ure uit de rolbezetting werd verwijderd. We krijgen een woordje uitleg waarom ze verwijderd werden, en ze worden begeleid met enkele storyboards uit een vroeg stadium. Voor een analoge opzet wordt gekozen in de sectie deleted scenes (5:43), twee stuks. Deze omvatten een alternatieve versie van de ontmoeting tussen Aladdin en Jasmine en een scène waarin Aladdin zich, tot ongenoegen van zijn moeder, gedraagd als een verwaande pacha. De drie videoclips (10:41) zijn behouden.




De documentaire "A Diamond In The Rough: The Making Of Aladdin" (1:39:33) die het voorwerp van de tweede disk uitmaakte op de dvd-versie is hier opnieuw aanwezig, maar is een tiental minuutjes ingekort, minuten die niet alleen te wijten kunnen zijn aan de afwezigheid van PAL-speedup. De documentaire wordt op een lineaire manier gepresenteerd, en is zo allesomvattend als een dergelijke documentaire maar zijn kan; het interactieve aspect is wat verdwenen. Toch blijft dit een knoert van een documentaire die het bekijken waard is, en een net chronologisch overzicht geeft van de productie van de film. Zijn verder ook nog verdwenen: een documentaire over Alan Menken en Howard Ashman, en een galerij met schetsen.

De schade had erger kunnen zijn; toch verdient deze versie een lagere score voor bonusmateriaal dan de dvd. Liefhebbers kunnen best de bonusdisk van de dvd-versie niet weggooien.

CONCLUSIE
Aladdin is nog altijd één van mijn favoriete Disneys. De productie is strak en wervelend, Robin Williams steelt de show in één van zijn beste voice-overs uit zijn carrière, en de technische kwaliteit van deze Blu-ray zijn bevredigend genoeg. Een topstatus zit er echter niet in.