Wij lieten het niet aan ons hart komen en dus hebben we genoten van dit vijfde seizoen van Call The Midwife. Het is geen voer voor liefhebbers van epische series zoals Game Of Thrones, spannende Scandinavische detectivestories zoals Bron|Broen of feeërieke sf-kanonnen à la Under The Dome, nee, Call The Midwife houdt de beide voeten op de grond en voert de kijker mee naar de tijd van de babyboomers (jaren vijftig en vroege jaren zestig) en is gebaseerd op de memoires van de Engelse verpleegster Jennifer Worth over haar tijd als vroedvrouw in het volkse Londen van toen. Een serie voor meisjes en vrouwen, hoor ik u denken? Jazeker, maar qua onderwerpen erg gevarieerd, waardoor de serie beslist ook een mannelijk publiek aanspreekt, want de hoofdzakelijk vrouwelijke cast van Call The Midwife is niet noodzakelijk preuts of onaantrekkelijk.
Dit vijfde seizoen speelt zich af in 1961 en opnieuw is Nonnatus House in de volkse wijk Poplar het centrum van de activiteit. De zusters zijn weer allemaal op post en hun kleine team van vroedvrouwen is intact gebleven. Vanessa Redgrave is opnieuw van de partij als verteller, maar van haar jongere ik, Jenny Lee (het personage dat de rol van Jennifer Worth speelt), is ook nu geen sprake meer. Jennifer Raine heeft andere horizonten opgezocht sinds seizoen 2 en u kon haar sindsdien aan het werk zien in Wolf Hall (2015) en straks in minstens twee nieuwe Britse series. Miranda Hart, bekend van de immense populaire serie Miranda (2009-2015), was in de beide vorige seizoenen sporadisch te zien, in seizoen 5 schittert ze door afwezigheid.
Na vier seizoenen gooien de makers het enigszins over een andere boeg: het aantal situaties is verminderd, maar wat overblijft wordt dieper en vooral langer uitgewerkt, terwijl de relatie tussen nonnen en vroedvrouwen (en de privéaangelegenheden van die laatsten) op dezelfde manier aan bod komen als in de eerdere seizoenen. Dat is mede te danken aan het feit dat het regisseursteam voor minstens de helft is vernieuwd, waardoor er dus ruimte is voor andere keuzes. Het aantrekkelijke blondje Trixie Franklin is net zoals in het vorige seizoen één van de belangrijke hoofdpersonage, wat een uitstekende keuze is, want Helen George weet hoe ze mannen in haar omgeving (en thuis voor de buis!) om de vinger moet winden. Verpleegster Barbara Gilbert (Charlotte Richie) – nieuw sinds seizoen 4 – wordt voorzichtig naar de voorgrond geschoven als concurrente voor Trixie Franklin, en die andere nieuwkomer uit het vorige seizoen, Linda Bassett, schuift naar de derde plaats, want haar personage wordt de spil van het vroedvrouwenteam én degene waarbij de jongere vroedvrouwen hun hart uitstorten als een liefdesaffaire weer een keer in mineur is geëindigd.
Geboortes zijn er nog volop in 1961, want van voorbehoedsmiddelen is nog geen sprake. Kinderen komen als God het wil en elk leven is kostbaar, al zal Zuster Julienne in het Londen Hospital leren dat men heel erg misvormde baby’s toch liever aan de zorg van de allerheiligste toevertrouwt. Het is even wennen en het is zoals zo vaak de bejaarde Zuster Monica Jones die de balsemende woorden vindt voor een bezwaard hart. Maar de zusters en vroedvrouwen in Nonnatus House worden van heel nabij met de problematiek geconfronteerd als één van hun eigen patiënten van een baby bevalt met zware fysieke gebreken. De moeder legt zich bij de feiten neer, haar echtgenoot wil het monster niet in huis hebben. Dokter Turner probeert een verband te leggen tussen de baby’s en hij stelt vast dat de beide vaders tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken waren bij atoombomexperimenten in Australië…
En opnieuw wordt één van de vreemde gebruiken uit het Engelse gewoonterecht onder de loep genomen: als een jonge onderwijzeres zwanger wordt van haar getrouwde minnaar, wordt ze niet alleen door haar hospita op de stoep gezet, ook op school wordt ze weggestuurd, want anno 1961 was het zwangere vrouwen (al dan niet getrouwd) verboden om voor de klas te staan. De jonge vrouw komt in Nonnatus House en vandaar in het Vrouwenhuis terecht, waar ze de zwangerschap probeert te onderbreken met het metalen haakje van een kleerhanger. Ze komt in het ziekenhuis terecht na hevige bloedingen, maar daarmee is haar lijdensweg niet teneinde, want anno 1961 was abortus strafbaar… en ook voor jonge kerels kon een zwangerschap ongewenste neveneffecten hebben. Dat ondervindt de jonge Ian, die net een toegangsticket voor de universiteit heeft gekregen waardoor hij kan ontsnappen aan het vuile werk dat zijn vader z’n hele leven in een fabriek heeft gedaan. De zwangerschap van zijn vriendinnetje gooit roet in het eten, want het betekent trouwen en voor je kroost zorgen. Ian probeert z’n toekomstige schoonvader nog te overtuigen met valabele argumenten over meer verdienen en een betere levenskwaliteit, maar het kan niet baten: hij krijgt een werkplunje voor de fabriek cadeau…
Als gevolg van het hoge geboortecijfer, barst de volkswijk Poplar uit haar voegen. Bovendien zijn de huizen verouderd qua infrastructuur en slecht onderhouden door de huisbazen, terwijl de bewoners de panden niet willen ruilen voor de nieuwbouwflats in de rand van de stad. De situatie wordt problematisch als in de wijk een jonge moeder tyfus blijkt te hebben opgelopen. Dokter Turner wordt erbij gehaald en hij stelt vast dat de drager van het virus de moeder van het slachtoffer is. Zelf heeft ze de ziekte niet, maar besmetting van anderen is mogelijk als gevolg van de gebrekkige hygiënische condities in de volkswijk. En ondertussen staan de van alle comfort voorzien nieuwe flats leeg…
U merkt het al, de golf van geboorten wordt steeds vaker in een ruimere context gesitueerd en dat is nodig, want vanaf 1960 begon het geboortecijfer te dalen, mede door de voorzichtige introductie van voorbehoedsmiddelen vanaf 1962. De bevolkingsexplosie van de jaren 50 had evenwel grote consequenties voor huisvesting, hygiëne en gezondheid in het algemeen, waarop niet altijd meteen een antwoord werd gegeven. Bovendien was er tegelijkertijd sprake van nieuwe inzichten op medisch vlak en werd sigarettenrook bv. zeer nadrukkelijk in verband gebracht met longkanker. Dokter Turner slaagt erin om financiële middelen los te peuteren voor een dagkliniek waar mensen met long- en ademhalingsproblemen kunnen worden behandeld en stilaan begint men ook vrouwen te wijzen op de nefaste gevolgen van het roken voor de ongeboren vrucht. In eerste instantie worden vaders met jonge kinderen en/of zwangere echtgenoten geviseerd en dokter Turner geeft zelf het goede voorbeeld door zijn zoon te beloven om nooit nog een sigaret op te steken…
We schreven het al: uit het leven gegrepen, en dat is in dit seizoen 5 heel vaak het geval, waarbij zeer nadrukkelijk – maar dan vanuit een veel jonger standpunt – wordt gewezen op de nefaste sociale en financiële consequenties van een ongelimiteerde geboorte-explosie. Destijds lag men er niet van wakker, men had geen andere keuze – althans niet in het milieu van gewone mensen – en men accepteerde het als de normale gang van zaken. Het was toch altijd zo geweest? Verrassend voor de huidige generatie jonge en geëmancipeerde vrouwen is wellicht de conservatieve houding van hun seksegenoten van nauwelijks 50 jaar geleden, maar misschien hadden die vrouwen geen tijd om zich om meer rechten en betere levensvoorwaarden te bekommeren wegens de sliert van jonge kinderen en de jaarlijks terugkerende zwangerschappen… het lijkt allemaal heel lang geleden, maar dat is het niet, en Call The Midwife maakt dat vaak op een pijnlijke manier duidelijk: dit was het leven van onze grootmoeders en overgrootmoeders…
Uiteraard is het niet allemaal kommer en kwel in Call The Midwife, nee, er komt zelfs heel veel humor aan te pas in zeer verschillende situaties, waarbij zowel de zusters als de vroedvrouwen betrokken zijn. Tegelijk is er ook vaak sprake van een grote menselijkheid, want hoe extreem de situaties soms ook zijn, zusters en vroedvrouwen zijn er niet alleen om de kinderen ter wereld te brengen en de jonge moeders op weg te helpen, even vaak proberen ze zielen- en hartenleed te remediëren, oplossingen te verzinnen voor al dan niet gemeend onrecht, en hun eigen motivatie te voeden om ermee door te gaan. Niet altijd eenvoudig, vooral niet als je emotioneel bij een situatie betrokken geraakt, maar in Nonnatus House hebben ze elkaar om steun en vriendschap te bieden.
