Deze 8-delige serie begint in 1805 als Napoleon Bonaparte Oostenrijk de oorlog verklaart. In Moskou zien ze de bui hangen en dus sluit de tsaar een bondgenootschap met Wenen, dat kort nadien door de Franse legers onder de voet wordt gelopen. Niet lang daarna staan de Fransen aan de Russische grens en is een gewapend conflict niet meer af te wenden. Voor de jonge prins Andrei Bolkinsky is het een uitgelezen gelegenheid om te ontsnappen aan het verstikkende aristocratische milieu in Moskou en afstand te creëren tot zijn zwangere vrouw: hij gaat in dienst en hoopt nooit meer terug te keren. Zijn vriend Pierre, bastaardzoon van graaf Bezoukhov, krijgt ongeveer op hetzelfde moment te horen dat hij de enige erfgenaam is van zijn vader. Voor de wat pafferige, verstrooide en niet in het aristocratische milieu geïnteresseerde jongeman is het een hele verandering, want plots is hij een steenrijke graaf en mag hij rekenen op de interesse van alle huwbare jonge vrouwen uit het door hem verafschuwde milieu. Naïef als hij is, laat hij zich een vrouw aansmeren, maar het staat in de sterren geschreven dat het huwelijk een totale mislukking wordt. Na een gesprek met een vrijmetselaar vindt Pierre een manier om z’n leven zin te geven: hij bezoekt zijn ontelbare landgoederen, probeert de levenskwaliteit van de mensen die wonen te verbeteren, laat scholen bouwen, etc. Rijkdom kan dan toch nuttig zijn…
Ondertussen staat Napoleon voor de poorten Moskou en wordt de stad ingenomen. De aristocratische families verlaten hun stadskastelen en zien vanuit de verte hoe de troepen van de Fransman hele wijken in de vlammen op laten gaan. Pierre’s vriend Andrei vecht uiteraard in de voorste rijen, maar hij slaagt er niet in om het tijdelijke met het eeuwige te verwisselen, althans voorlopig niet.
Pierre heeft altijd een boontje gehad voor de aantrekkelijke Natasja Rostova, maar hij beseft dat hij geen hoop mag koesteren, ook niet nadat hij het van bastaard tot graaf heeft geschopt en waanzinnig rijk is geworden. Natasja is verliefd op zijn boezemvriend Andrei, maar nadat ze is verleid door een rivaal, is haar goede naam eraan en de kans op een huwelijk met Andrei verkeken. Tijdens de confrontatie met de Fransen in de buurt van Moskou is Andrei ondertussen gewond geraakt en kort nadien overlijden. Een tegenvaller voor de verarmde familie van Natasja, maar dan verschijnt Pierre weer in Moskou, waar z’n vrouw kortgeleden eveneens is gestorven. Hij heeft veel geleerd tijdens de oorlog en is een man met verantwoordelijkheidszin geworden, maar is hij mans genoeg om Natasja een aanzoek te doen?
In War & Peace brengt Leo Tolstoy op een prachtige manier het leven van de Russische aristocratie omstreeks het begin van de negentiende eeuw tot leven. Het gaat eraan toe zoals bij de Engelse en Franse adel, maar de kastelen zijn nog een flink stuk indrukwekkender en de luxe oogverblindender dan in West-Europa. In alles worden de Franse en Duitse adel gekopieerd, met dezelfde jacht op gefortuneerde huwelijkspartners, dezelfde roddelpraktijken en hypocriete levenswijze t.o.v. huwelijkstrouw en maagdelijkheid. In Pierre Bezoukhov herkennen we de revolutionair, de buitenstaander die het schijnwereldje doorziet, en op het moment dat hij zelf een titel (en heel veel geld) krijgt, weigert hij om het spelletje mee te spelen, hij wordt een weldoener en een mecenas, een man die zelfs z’n overspelige echtgenote vergiffenis schenkt en die als hij de kans van zijn leven krijgt toch aarzelt, want vanbinnen is hij dezelfde eenvoudige en eerlijke man gebleven.
Uiteraard komt ook de oorlog tegen Napoleon uitgebreid aan bod, maar die fungeert voornamelijk als achtergrond en als handige tool om af en toe een personage te laten verdwijnen, aanvankelijk vooral aan Russische zijde, want de Franse legers zijn beter en moderner uitgerust en brengen de thuisploeg zware verliezen toe. Maar uiteindelijk zullen de kansen keren, niet omdat het tactisch inzicht van de Russische generaals erop vooruitgaat of de Russische troepen zo veel efficiënter te werk gaan, maar omdat de Russische winter intreedt en Napoleons bevoorradingslijnen afgesneden worden: z’n leger dreigt te verhongeren en dus moet hij terug naar het westen, waarvan de Russen gebruik maken om z’n leger flink uit te dunnen. Een paar maanden later zal hij in Waterloo definitief het onderspit delven omdat zijn verzwakte troepen tekort schieten tegen z’n getergde West-Europese vijanden.
Maar de meeste aandacht gaat naar het leven van de adel: de intriges, de schandalen, de totale onverschilligheid als een familie door de oorlog ten grond wordt gericht, het overspel, de interne machtsstrijd en de inspanningen die worden geleverd om bij de tsaar op een goed blaadje te staan, waarbij Tolstoy z’n aandacht vooral richt op de families Bezoukhov, Bolkinsky en Rostov, met Pierre, Andrei en Natasja in de hoofdrol.
Het zou ons te ver voeren om War & Peace het BBC-antwoord op Downton Abbey van de commerciële Britse omroep te noemen, maar de moeder aller openbare omroepen had wel dringend een sterke productie nodig en dat de laatste aflevering van Downton Abbey op kerstdag 2015 werd uitgezonden, kwam de BBC perfect uit, want precies een week later ging War & Peace in première, waarbij moet worden gezegd dat het production design van deze serie alles overtreft wat we in vele jaren hebben gezien. Er is nl. niet alleen gedraaid op prachtige locaties in Litouwen en Letland, maar ook langs de Neva-rivier in Sint-Petersburg en zelfs in de Hermitage. Men heeft er m.a.w. alles aan gedaan om te scoren en daarin is men geslaagd, want de grote oorlogsscènes mogen dan gedeeltelijk met CGI gemaakt zijn, het resultaat blijft verbluffend.
Een turf als War & Peace vertalen naar een scenario van 360 minuten is uiteraard geen klein bier. Men heeft keuzes moeten maken en heel veel personages moeten schrappen, maar het resultaat is overzichtelijk en beter te volgen dan de versie van regisseur John Davis uit 1972, al zijn de IMDB-lezers het daar schijnbaar niet mee eens.
James Norton (Black Mirror, 2011-2013; Mr. Turner, 2014) neemt de derde belangrijke rol voor z’n rekening – die van Aldrei Bolkinsky - maar hij slaagt er niet om op dezelfde manier het publiek voor zijn personage te winnen. Heeft er beslist mee te maken dat Andrei minder screentijd krijgt, maar wellicht ook met het feit dat hij minder in romantische en meer in oorlogsscènes is geplaatst. Tuppence Middleton (Jupiter Ascending, 2015) kruipt in de huid van Pierre’s echtgenote Helene, een personage dat de lezer/kijker helemaal niet sympathiek mag vinden, en ze slaagt perfect in die opdracht. Aisling Loftus herkent u beslist als het verkoopstertje uit Mr. Selfridge, en zij neemt de kleine rol van Natasja’s zusje voor haar rekening.
BEELD EN GELUID
War & Peace is qua beeldkwaliteit zo goed als perfect. De kleuren spatten van het scherm, maar ook in de winterscènes valt er nog heel veel te beleven. De detaillering is uitstekend en de CGI-trucage is nauwelijks van echte opnamen te onderscheiden. Het geluid staat in 5.1 surround en dat is nodig voor de oorlogsscènes, want alleen op die manier waan je je als kijker midden in het geweld, de ontploffingen en de man-tegen-mangevechten.
