LENI RIEFENSTAHL - OLYMPIA TEIL 2 - FEST DER SCHÖNHEIT
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2005-08-03
DOCUMENTAIRE
Olympia Teil 2: Fest Der Schönheit is Leni Riefenstahls vervolgverslag van de Olympische Spelen in Berlijn anno 1936. Dit tweede deel begint vrij sober, met beelden van een waterplas, een vogel op een tak, de zon, een ooievaar, de waterkant en net wanner je als kijker denkt in de verkeerde film te zitten verschijnt er een groepje lopende mannen in donkere sportpakken. Vervolgens zien we ze in de sauna stoeien, zich geselen om de bloedsomloop te stimuleren, in het stoombad, allemaal fragmenten met een hoog homo-erotisch gehalte.
Vervolgens gaat de camera via de lucht naar het stadion waar de optocht van de atleten bezig is. Riefenstahl geeft een korte impressie van de deelnemende groepen en verlegt de aandacht vervolgens naar de atletiek-atleten die zich aan het opwarmen zijn. Vervolgens krijgen we vertraagde opnamen vanuit kikkerperspectief van de disciplines grondoefeningen, losse ringen, bok, regatta op het water in Kiel met Duitse oorlogsbodems in de achtergrond; schermen, waarbij de nadruk ligt op de schaduw van de atleten, boxen, 5-kamp met o.a. paardrijden en schieten, alle mogelijke zwemdisciplines vrouwen 100 meter, hordenlopen, discuswerpen, stokspringen, speerwerpen, 1500 meter run, hockey, hockey te paard, voetbal, 100 kilometer lopen op de weg, military, roeien, duiken voor vrouwen en duiken voor mannen. Na 85 minuten onafgebroken verslag is het spektakel ten einde. De vlam wordt gedoofd, de klokken luiden en de aftiteling gaat lopen.
Belangwekkendste fragmenten zijn die met de mannen op de bok, aan de ringen en tussen de evenwijdige stokken wegens het esthetische en soepele van hun sportieve lichamen. Vertraagd kan de kijker genieten van prachtige torso’s en bundels spieren. Allemaal heel homo-erotisch. De rest van de fragmenten zijn – voor die tijd – zonder meer visueel interessante opnamen van zwemsters en zwemmers, boxers en voetballers, in een stijl die ook vandaag nog als standaard geldt. Heel boeiend zijn de beelden over het paardspringen wegens de moeilijke hindernissen waarbij veel paarden ten val komen, maar waarbij de Duitse ruiters een zeer goede beurt maken en het goed wegkapen. Uiteraard levert ook het duiken van mannen en vrouwen prachtige kunstzinnige beelden op.
Olympia Teil 2: Fest Der Schönheit is visueel sterker dan
deel 1, maar de loopsporten in deel 1 zijn spannender. Riefenstahl speelt veel meer de naijver tussen Amerikanen en Duitsers uit en laat duidelijker het denigrerende commentaar van de Duitse journalist aan het adres van de zwarte Amerikaanse atleten aan bod komen. In deel 2 is de Führer niet meer te zien. De dvd beperkt zich veel meer dan deel 1 tot de verslaggeving van de Spelen zelf, wat uiteindelijk de opdracht was. De ode aan het eigen ras en aan het regime, is hier op enkele streepjes na achterwege gelaten.
Leni Riefenstahl stond erop dat de hele
Olympia-film aan Hitler werd getoond in Berlin UFA-Palast am Zoo op zijn verjaardag, 20 april 1938, wat ook gebeurde. De Führer was in de wolken over het resultaat.
Olympia heeft een groot aantal naoorlogse regisseurs tot voorbeeld gediend, zij het meer naar aanleiding van foto's uit de film, dan echt wegens het hele filmconcept zelf en dan nog veel meer wegens de technische kant van de zaak (camerabewegingen, camerastandpunten, beeldvertragingen en montage) dan om de inhoudelijke kwaliteit. Want het moet gezegd dat
Olympia Teil 2: Fest Der Schönheit uiteindelijk niet veel meer is dan een langgerekte Sportweekend-uitzending, zij het dat er geen overblijfselen zijn van een dergelijke operatie en omvang van vergelijkbare kwaliteit uit de jaren '30 en dat het materiaal dus uniek is. Maar dat levert voor de gewone kijker niet noodzakelijk een boeiende film op. Dit is een tijdsdocument, zonder twijfel, zoals documentaires over WOII, gemaakt in WOII, een authentieke waarde hebben, zonder dat ze meteen een must zijn voor elke doorsnee-dvd-bezitter. Het totaalproject
Olympia is unieker om de omstandigheden waaronder de film is gemaakt en de polemiek die er rond is gevoerd, dan om de inhoudelijke merites.
BEELD EN GELUID
Het beeld is erg grauw met veel vlekken, witte stippen en strepen die niet zijn weggewerkt. Deze versie van Riefenstahls film is vrij zwaar beschadigd. Het geluid beperkt zich tot de muziek van Herbert Windt, een hoogdravende mélange van heftige marsmuziek en zgn. Romeinse harmonie. De klank is scherp met veel ruis en gekraak. een digitale restauratie dringt zich op.
EXTRA'S
Deze dvd bevat als extra
Die Entstehung von Olympia (tekst), plus een aantal trailers. Niks bijzonders.
CONCLUSIE
Olympia Teil 2: Fest Der Schönheit is net zoals
Olympia Teil 1: Fest Der Völker een overzicht van een gedeelte van de Olympische Spelen in Berlijn in 1936. Leni Riefenstahl, de regisseur, heeft onwaarschijnlijke middelen ter beschikking gekregen om het project te realiseren en het resultaat is dan ook technisch gesproken een klein meesterwerk, in elk geval wat het eerste deel van de film betreft: vooral in sporten waar de camera het menselijk lichaam op een erotische manier kan vangen en verheerlijken tot eer en glorie van de Arische stam, is er werkelijk sprake van adembenemende beelden. Het sportverslag moet de kijker er bijnemen.