DOCUMENTAIRE
Ze leefden 70 miljoen jaren geleden toen er nog geen mens op aarde was om ze te beschrijven of gade te slaan. Inmiddels zijn ze uitgegroeid tot de dierensoort die het meest tot onze verbeelding spreekt, net zoals UFO's of Vliegende Schotels en de Zeven Wereldwonderen uit de Antieke Tijd. Maar terwijl UFO's spinsels zijn van een op hol geslagen of verwarde verbeelding en de Zeven Wereldwonderen ons helemaal niet zo aanspreken, zijn dinosaurussen alleen al door hun afmetingen en hun verwoestende kracht wezens die ontzag en angst inboezemen en daardoor – net als spoken en draken – een verschijnsel dat ons voorstellingsvermogen tart, ons respect afdwingt voor de onvoorspelbaarheid, de grilligheid, de creativiteit en het unieke van moeder natuur.

Dinosaurussen zijn heel populair sinds Jurassic Park van Steven Spielberg. In de decennia daarvoor had King Kong al voor opschudding gezorgd, maakten we kennis met reuzenspinnen, afschrikwekkende slangen en gevaarlijke zeemonsters, maar Spielbergs T.Rex sloeg gewoon alles. Toch is er veel veranderd sinds die tijd. In de laatste twee decennia is het wetenschappelijk onderzoek naar dinosaurussen – mede onder invloed van de publieke belangstelling – met rasse schreden vooruitgegaan. Er zijn niet alleen talloze nieuwe soorten en ondersoorten ontdekt, er is ook een sterke evolutie in de voorstelling die men zich van deze voorhistorische reptielen maakt: hun uiterlijk, hun manier van voortbewegen, hun voedingsgewoonten en hun sociaal gedrag zijn allemaal veel zorgvuldiger in kaart gebracht en de raptors van Jurassic Park zien er ondertussen helemaal anders uit. De tijd dat men – zoals Spielberg - een fortuin op tafel mocht leggen voor een nest dino-eieren is lang voorbij. Vooral in China zijn er de laatste jaren ontelbare nesten en honderden, zelfs duizenden eieren te voorschijn gekomen en eveneens in China zijn de eerste aanwijzingen gevonden van dino’s met pluimen, zoals vogels, waardoor de relatie tussen beide soorten aan het licht is gebracht.

Dinosaur Planet van Discovery Channel, een vierdelige reeks, gebaseerd op de meest recente ontwikkelingen in het dino-onderzoek, laat de kijker kennis maken met een aantal nieuwe soorten die ten tijde van Jurassic Park nog onontdekt waren of nauwelijks bekend. Pierre de Lespinois kan voor zijn 4 documentaires van elk 48 minuten over de meest geavanceerde digitale technologie beschikken waardoor de omslachtige technische toepassingen uit Jurassic Park en Walking With Dinosaurs nu in een handomdraai uit de computer rollen. De trucs die met de voorhistorische diertjes uitgehaald worden zijn spectaculair, zonder meer, ze zoeven vanuit alle mogelijke hoeken door het beeld, in grote kuddes tegen de achtergrond van een steppelandschap met hier en daar een boompje en vervolgens zien we ze in close up, van zeer dichtbij, als grote hagedissen met knipperende ogen en snuivende neuzen. Af en toe is er sprake van een iets te trage of geforceerde, onnatuurlijke beweging. Voor het overige zijn ze levensecht, alsof ze zo op de wijde graslanden van Oost-Afrika zijn gefilmd, tussen de olifanten, de giraffen en de zebra’s.

Pierre De Lespinois brengt de afleveringen als een documentaire met geïntegreerde natuurfilm. In elke aflevering zondert hij één dier af dat gedurende de hele film wordt gevolgd. In de eerste aflevering is de hoofdfiguur Little Das, een jonge Daspletosaurus die samen met zijn moeder en beide zussen een kudde vormt. Daspletosaurussen zijn carnivoor, vleeseters dus, meer dan 9 meter lang en ze wegen zo'n 2700 kg. Ze zijn de voorouders van de beruchte T.Rex die 7 miljoen later op het toneel verschijnt. Little Das jaagt met zijn familieleden in Montana, 70 miljoen jaar geleden, in het gebied tussen de Rocky Mountains en de Amerikaanse binnenzee (die het continent in tweeën splitst). De Rocky Mountains vormen een gordel van smeulende vulkanen en zonder dat de dieren er zich rekenschap van geven wordt onder de grond de grootste vulkaanuitbarsting op het westelijke halfrond voorbereid. De Daspletosaurussen jagen vandaag op Maiasaurussen, een gesnavelde, plantenetende soort van dezelfde lengte maar logger, trager en nog 1000 kg zwaarder. Das slaagt erin om Buck en Blaze, twee jonge eigenzinnige Maiasaurussen, van hun kudde af te scheiden en in de richting van zijn zusjes te drijven. Uiteindelijk zal de jacht fout aflopen omdat Das te enthousiast en te voortvarend te werk gaat. Ondertussen hangt er boven het ruige landschap van het Krijt een enorme zwarte wolkenmassa van zwavel en ammoniak als gevolg van de sluipende vulkaanuitbarsting 80 km verderop. In de buurt van de vulkaan, op de flanken en de aanpalende kleinere heuvels, broeden ondertussen vliegende dino's van de soort Pteroaurus, nl. de Quetzalcoatlus. Als gevolg van de giftige uitstoten vallen ze als neerstortende zweefvliegtuigjes uit de lucht. De Quetzalcoatlus is een vliegend reptiel met een vleugelspanwijdte van 12 meter, dat komt overeen met een gevechtsvliegtuigje uit W.O.II. Hij jaagt voornamelijk op vis in de Amerikaanse binnenzee en valt zelden andere dinosauriërs aan.

Terwijl de vulkaanactiviteit toeneemt laat de regisseur ons kennis maken met de Troopon, wellicht de intelligentste dinosaurussoort ooit (wegens de grote hersenen), een dier met vooruitkijkende ogen en een lange snuit, een nachtjager ter grootte van een mens en een gewicht van zo'n 50 kg, die voornamelijk kleine prooien zoekt; de Einiosaurus is een herbivoor van ruim 7,5 meter met een hoorn op de neus en kleinere hoorns boven de ogen en net zoals de Maiasaurus een soort grote koe, een grazer van de open steppe. Een tweetal keer onderbreekt de regisseur de documentaires om een specialist aan het woord te laten met bijzonderheden over de dieren en het onderzoek dat is gevoerd in de voorbije jaren. Dat optreden verhoogt het documentaire-gehalte van het geheel, maar die info had even goed in een boekje kunnen staan of in de extra's, zodat het tempo en de stijl van de documentaires niet worden verstoord.

Inmiddels is het binnenste van de vulkaan een echt inferno geworden en regent het urenlang fijn vulkaanstof. Dat wordt gevolgd door een neerslag van lavaknikkers gevuld met lucht, projectielen die op de grond tot ontploffing komen en kleine branden veroorzaken. De dieren worden onrustig en verwijderen zich. Na de knikkers spuit de vulkaan keien van heet lavagesteente de lucht in. De steppe brandt en de waterpoelen zijn vergiftigd. De zon is niet meer te zien en de stofwolk strekt zich uit over honderden km2. Dan scheurt de flank van de vulkaan met een knal open en stroomt de gloeiende lava naar beneden. De ontploffing veroorzaakt een schokgolf die zich razendsnel in de richting van de binnenzee verplaatst. Wat in 1980 met de vulkaan St.Helena gebeurt op veel kleinere schaal, zorgde 70 miljoen jaar geleden in Montana voor een ramp die alles verwoestte wat in de ruime omgeving groeide en leefde. De resten van verkoolde bomen en dinosauriërs zijn teruggevonden onder een metershoge stoflaag. Voor Das en zijn familie komt de uitbarsting als een verrassing. Ontkomen is er niet bij. 7 miljoen jaar later zien we de nakomelingen van de Daspletosaurus, de gigantische T.Rex, in dezelfde streek op de nazaten van de Maiasaurussen en de Einiosaurussen jagen. Maar ook hun bestaan zal beperkt zijn in de tijd.

BEELD EN GELUID
Het beeld van deze dvd staat in 1.78:1. Het is scherp en helder, zij het dat er toch af en toe troebele flitsen zijn, wellicht een gevolg van de mengeling van digitale trucs en echt beeld. Wat opvalt is dat de bomen nauwelijks of nooit bewegen, een beetje een versteend landschap, vooral wanneer de dieren in grote kudden door het beeld evolueren. Het contrast is goed en de details aanvaardbaar. Jammer van het letterbox-formaat en het verlaten van de originele 1:85.1-verhouding.

Het commentaar van Christian Slater is bij momenten drammerig en hij schuwt geen turbo-taal, heel anders dan het Noord-Nederlands van Beau van Erven Dorens (een beetje scherp van klank) en het Zuid-Nederlands van Luk de Koninck (diep van klank en in tegenstelling tot Beau van Erven Dorens accentloos – VRT-kwaliteit, zeg maar). Jammer dat de uitgever het woord 'Vlaams' hoognodig gebruikt, want dat is de taal van onze voorouders in Oost- en West-Vlaanderen, een taal die niet te vergelijken is met wat Vlamingen vandaag spreken als Algemene Omgangstaal, nl. Nederlands met een Vlaams accent. Bovendien spreken Brabanders als ze 'dialect' spreken Brabants (zoals in de provincie Antwerpen en in Noord-Brabant) en in Limburg Limburgs. Het lijkt aangewezen om in dat geval dus te spreken over Nederlands (Vlaanderen) en Nederlands (Nederland). Een kwestie van correct woordgebruik en respect.

Het geluid is goed. Naast de dierengeluiden is er uiteraard alleen het commentaar en spaarzame muziek als achtergrond. Geen groot spektakel met andere woorden, maar een evenredig geluidsbeeld voor- en achteraan. De ondertitels zijn goed leesbaar en er is voldoende vertaald, zij het dat de regels af en toe troebel zijn, wazig eigenlijk. De tussenkomst van de specialist is niet gedubd en alleen via de ondertitels te vernemen. Wellicht niet voor iedereen evident.

EXTRA'S
De dvd bevat de Trailers van de vier afleveringen en Dinosaur Facts met allerlei weetjes (tekst).

CONCLUSIE
Dinosaur Planet – Deel 1: Little Das' Hunt beweegt zich zoals de drie andere delen van deze reeks tussen documentaire en natuurfilm. Het is niet echt het ene en ook niet echt het andere en dat maakt een overzichtelijk besluit moeilijk. Storend zijn in elk geval de hernemingen of samenvattingen – als gevolg van de reclame-onderbrekingen op Discovery Channel. Die had men beter weggewerkt voor de dvd-release. Anderzijds gaat het om prachtige opnamen, aanvaardbare beeldscherpte, mooie kleuren, goed geluid, iets te magere extra's, maar alles bij elkaar een leuk documentaire. Aanbevolen.