FILM
1942. De vijand staat voor de poort; meer bepaald proberen de nazi's een doorgang naar Stalingrad te forceren, omdat dan het Russische binnenland voor het grijpen ligt. De Russische soldaten, het kanonnenvlees, wordt per trein uit het achterland aangevoerd, en onvoorbereid, soms ook ongewapend, het slagveld opgestuurd. Wie weigert of vlucht wordt door de eigen manschappen zonder pardon neergeschoten. De Oeralse herderszoon Vassili Zaitsev (Jude Law) kan aan een wapen geraken, en na een verschrikkelijke charge houdt hij zich dood op het slagveld. Plots kantelt er een door de nazi's beschoten wagen, en rolt officier Danilov (Joseph Fiennes) naast hem tussen de lijken. Voor diens ogen kogelt hij ongenadig vijf nazi's neer, en omdat zijn grootvader hem ooit heeft leren mikken op wolven, overleven ze. Danilov is persverantwoordelijke, en wil gevolg geven aan de oproep van militair bevelhebber Chroetjsjov (een schitterende Bob Hoskins) dat het leger heldenverhalen nodig heeft om zich aan op te trekken. Danilov zorgt ervoor dat Zaitzev in de oorlogskranten als een held wordt afgeschilderd die hoogstpersoonlijk als sluipschutter nazi-officieren bij bosjes decimeert. Misschien lichtjes overdreven, maar de propaganda irriteert de Duitsers, en Zaitzevs rol wordt daardoor zodanig symbolisch geladen dat ze één van hun eigen topschutters, König (Ed Harris) naar het front sturen om de legendarische sluipschutter te doden. Na een charge belanden Zaitzev en Danilov in het huis van de buurvrouw van verzetsstrijdster Tanya (Rachel Weisz). Ze vecht in een burgermilitie, en voor de oorlog uitbrak studeerde ze Duits; Danilov meent dat ze een aanwinst kan zijn bij de dienst die de radioboodschappen van de Duitsers onderschept. Voor Tanya's buurjongetje Sacha (Gabriel Marshal-Thompson) is de oorlog maar een spel, en hij laat zich gevaarlijk in met majoor König, denkend dat hij hem in de val van Vassili laat lopen, terwijl het net omgekeerd is. Maar ook Danilov is stilaan Vassili beu, want terwijl zijn amoureuze gevoelens voor Tanya onbeantwoord blijven, valt ze wel voor de charmes van zijn rivaal.

Na films als L'ours en Seven Years In Tibet heeft Jean-Jacques Annaud het met deze film over een heel andere boeg willen gooien, en een Europese massaproductie willen maken. Waarschijnlijk niet toevallig kwam deze Frans-Engels-Ierse coproductie ongeveer tegelijkertijd met het Amerikaanse Pearl Harbor in de zalen, want de Tweede Wereldoorlog is weer "in". Ondanks de zeemzoete muziek van James Horner en de romantische driehoeksverhouding tussen Jude Law, Joseph Fiennes en Rachel Weisz is deze film alles behalve één waar je naar toe wil voor de romantiek of voor de dames te plezieren. Het eerste half uur van de film is zowat het schokkendste stuk oorlogsfilm dat ooit op mijn netvliezen is gebrand; het realisme van de oorlog wordt in al zijn gruwelijke details weergegeven, maar komt toch op het kleine scherm iets minder indrukwekkend over dan op het grote - afhankelijk van het budget van je thuisbioscoop natuurlijk. Eens de film goed op dreef is, wordt de film naast een boeiend historisch drama ook een zeer stijlvol afgewerkt fotogeniek genoegen om naar te kijken. Enemy At The Gates brengt ook een kruim van jonge, veelbelovende acteurs samen die een overvloed aan talent in huis hebben om hun vertolking doorleefd te spelen. De vertolkingen zijn ook zeer genuanceerd: op het einde komt zelfs de menselijke kant van de koele, berekende Ed Harris naar boven, wanneer die zijn werkelijke motivatie voor zijn daden verklaart. In een zeer zwierige stijl beheerst Annaud als geen ander de kunst om zijn plotlijn te weven, ingenieuze verbanden te leggen met Vassili's jeugd, toen hij op wolven joeg, welke herinneringen altijd terugkomen wanneer hij de nazi's gaat neerschieten. De angsten die de sluipschutters moeten ondergaan is zeer beklijvend in beeld gebracht, en deze meer intieme scènes worden vlot afgewisseld met massaveldslagen. Van opzet heeft het verhaal erg veel weg van films als The Duellists, maar deze film heeft wel meer substantiële inhoud.

BEELD EN GELUID
De technische specificaties van deze disc zijn goed tot zeer goed. De kleuren zijn wel allemaal erg grauw en grijs, maar wie het spektakel op het grote doek heeft gezien weet dat dit intentioneel was. Het beeld is zeer scherp, er zijn geen compressiefouten te bespeuren, en dit merk je bijvoorbeeld zeer goed in de openingsscène, met de eerste aanvalsgolf op Stalingrad, waar enorm veel korte, hevige bewegingen met een losse camera worden gebruikt. Wat toch ook het vermelden waard is, zijn de bij Paramount altijd mooi afgewerkte ondertitels, eens wat anders dan die kleine peuterlettertjes die men bijvoorbeeld altijd bij Warner- en Foxreleases krijgt, maar toch niet zo groot zijn dat ze het beeld hinderen. Ook over de geluidstrack kunnen we alleen maar positief zijn. Deze is rijk aan details (zoals het hinnikend paard in de openingssequentie), overweldigend wanneer het moet (bij de diverse aanvalsscènes) en zuiver (luister maar eens naar de muziek). Spijtig genoeg blijven we van een DTS-versie verstoken, want dat zou pas de zaak vervolledigd hebben.

EXTRA'S
In het verleden schitterden de meeste Paramount-releases niet door een overvloed aan extra's (denk maar aan The Naked Gun-reeks), maar daar komt toch stilletjesaan wat verandering in, gelukkig maar. De bewegende menu's zijn van een streepje muziek voorzien. Naast de gebruikelijke trailer bevat deze DVD als bonusmateriaal nog twee mini-documentaires van respectievelijk 20 en 15 minuten, "Through The Crosshairs" en "Inside Enemy At The Gates". Daarnaast zijn er nog een negental verwijderde scènes toegevoegd. De extra's zijn allemaal spijtig genoeg enkel in het Engels ondertiteld, en daar zou men bij Paramount eindelijk eens verandering in mogen brengen. Niet de ultieme selectie aan extra's waar we zaten op te wachten, maar toch beter dan niks.

CONCLUSIE
Iedereen met wie ik over deze film totnogtoe gesproken heb, liet er zich lovend over uit - zelfs de dame in de videowinkel, maar ja die moest verkopen hè? Enemy At The Gates is dan ook een mooi voorbeeld van het feit dat men in Europese co-producties films kan maken die Hollywoodproducties naar de kroon kunnen steken. Ik kan me bij zoveel lof alleen maar aansluiten.