FILM
Op kerstavond arriveert Fancy Day (Keeley Hawes) in haar geboortedorpje Mellstock in Zuid-Engeland, een gemeenschap van boeren en handswerklui, om er voor haar zieke vader te zorgen. Die was eertijds jachtopziener op een landgoed in de buurt en trouwde er met het nichtje van de kasteelheer. De jonge vrouw werd verstoten en onterfd en stierf na de geboorte van haar dochtertje. Fancy's vader heeft het zichzelf nooit vergeven. Ter compensatie heeft hij alles in het werk gesteld om z'n dochter een opleiding te gegeven: in Exeter hebben ze van het kleine buitenmeisje een dame gemaakt, goed gemanierd, stijlvol en goed opgeleid, een partij voor elke rijke boer of edelman in Dorset en omstreken. Fancy krijgt een flatje naast het huis van dominee 'Parson' Marybold (Ben Miles), die haar in dienst heeft genomen als onderwijzeres in het plaatselijke schooltje.

Nog voor de inwoners van Mellstock de nieuwe onderwijzeres gezien hebben, wordt er druk gespeculeerd over wie haar ten huwelijk zal vragen: de rijke en pafferige boer Shiner (Steve Pemberton) die al geruime tijd naar een vrouw uitkijkt of de nieuwe en aantrekkelijke dominee Marybold die bij Fancy Day om de hoek woont. Niemand denkt evenwel aan Dick Dewy (James Murray), de zoon van vrachtrijder Reuben Dewy (Tony Haygarth), die stapelverliefd wordt op de jonge vrouw wanneer hij haar voor het eerst ziet terwijl hij met het plaatselijke koor een kerstlied ten beste geeft onder haar venster. Maar Dick heeft in tegenstelling tot mister Shiner en dominee Maybold niets te bieden en z'n vader Reuben vindt dat hij die dwaze ideeën maar best uit z'n hoofd kan zetten en een meisje behoort te zoeken dat bij hem past. Dick Dewy laat zich evenwel niet uit het veld slaan en gaat als eerste aan zet wanneer hij Fancy's meubeltjes aan huis aflevert. De jonge vrouw is duidelijk opgetogen met zijn opgeruimde gezelschap en ze worden vrienden.



Fancy's vader heeft evenwel andere plannen voor zijn dochter en nodigt mister Shiner uit voor een etentje. Die hapt meteen toe en doet Fancy een huwelijksaanzoek helemaal in de traditie en volgens de geplogenheden van het Victoriaanse Engeland. Het wordt een moeilijke keuze, want Fancy wil haar vader niet teleurstellen en beseft maar al te goed dat een huwelijk met Dick Dewy haar in de netelige positie van haar overleden moeder zou kunnen plaatsen. Anderzijds is er dominee Maybold die haar inpalmt voor het bespelen van het harmonium in de zondagsmis en die zelf plannen schijnt te koesteren voor de jonge en aantrekkelijke schooljuffrouw.

Thomas Hardy, de auteur van Under The Greenwood Tree was de zoon van een eenvoudige steenhouwer. Na een opleiding tot architect besloot hij schrijver en dichter te worden. Z'n eerste roman werd door de uitgevers geweigerd en Hardy vernietigde het manuscript. In 1871 verscheen zijn tweede roman (Desperate Remedies), maar de doorbraak kwam pas in 1874 met zijn vierde roman Far From The Madding Crowd. Nadien zou Hardy nog tien succesvolle boeken afleveren waarmee hij zich een plaats wist te verwerven tussen de groten van de Engelse 19de eeuwse literatuur. Tegen het einde van die eeuw wijdde Thomas Hardy zich nog uitsluitend aan de poëzie na harde kritiek op zijn werk dat als immoreel voor die tijd werd afgeschilderd. Under The Greenwood Tree, officieel de tweede roman (1872), speelt zich zoals de rest van zijn oeuvre op het Zuid-Engelse platteland af, meer bepaald in het graafschap Dorset, zijn geboortestreek. Centraal staat een grote romance die wordt bedreigd door het verschil in status, afkomst en de financiële achtergrond van de partners, een genre dat halfweg de 19de eeuw tot grote populariteit werd gebracht door auteurs als Jane Austen, Charlotte, Emily en Anne Brontë en waar Thomas Hardy met succes op voortbouwde in zijn eigen werk. Zijn heldin is Fancy Day, een meisje van nederige afkomst die het door omstandigheden ver heeft geschopt en die na verloop van tijd als een gerespecteerde jongedame terugkeert naar haar geboortedorp. In Victoriaans Engeland was het not done dat een jongedame ongetrouwd bleef. Enerzijds werd ze tot een huwelijk verplicht omdat vrouwen volgens de Engelse erfwet geen aanspraak konden maken op hun vaders nalatenschap indien er mannelijke nakomelingen waren, anderzijds was er op het platteland een tekort aan goed opgevoede en opgeleide jonge vrouwen voor de landadel en de rijke herenboeren wegens de hoge aantallen vrouwen die in het kraambed bleven.



In Under The Greenwood Tree maakt Thomas Hardy het zich niet makkelijk. Hij sluit z'n lieftallige hoofdpersonage Fancy Day vanaf de eerste minuut op in een harnas van conventies en tradities die het haar schier onmogelijk maken om een eigen leven te leiden. Gelukkig is Fancy Day een sterke vrouw die niet bang is voor makkelijke roddels en dus kan ze voorzichtig buiten de voorgeschreven lijntjes kleuren. Toch is ze niet opgewassen tegen een zieke vaderfiguur die zich voor zijn autoriteit beroept op een belofte aan een overleden echtgenote en die (wellicht) zelf de hoop koestert om op oudere leeftijd (nog) maatschappelijk te promoveren, iets wat hem tijdens zijn huwelijk niet was gelukt. De meest geschikte huwelijkskandidaat voor Fancy Day introduceert Thomas Hardy in de eerste collage van de film: Dick Dewy. Hem sluit de kijker al meteen in zijn hart als een vriendelijke, goeduitziende en goedmenende jongeman met ambitie, maar met één groot nadeel: hij is arm. De dominee is te sluw, te berekend en te koel om indruk te maken op Fancy Day, al zal Thomas Hardy in het tweede deel van de film een aantrekkelijk perspectief creëren voor de eventuele echtgenote van de man van de kerk. De enige echte rivaal voor Dick Dewy is boer Shiner, door eenzaamheid verworden tot een drankorgel en een norse kerel, die als een sfinx uit z'n as herrijst als hij Fancy Day in het vizier krijgt. Samen met vader Day doet hij er alles aan om dochter Fancy voor zijn zaak te winnen. Voor de jonge vrouw wordt het de keuze tussen de ware liefde of de zekerheden die een rijke man haar kan bieden in een maatschappij waar er alleen sprake is van winnaars en verliezers. In het Victoriaanse Engeland van Thomas Hardy zorgde het controversiële thema van de schrijver wellicht voor geanimeerde en verhitte gesprekken tijdens het thee-uurtje.

BEELD EN GELUID
Regisseur Nick Laughland kiest in Under The Greenwood Tree voor zachte donkere kleuren, pastelkleuren à la Anton Pieck, om de tijdsgeest zo goed mogelijk te vatten: van beige tot bruin over grauwgrijs en goudgeel voor de oogstscène in midzomer. Kunstlicht is schaars of tenminste: het wordt in zeer beperkte mate aangewend om de sfeer die kaarslicht en olielampen oproepen te bewaren. Dus moet het verhaal ook regelmatig naar buiten, de natuur in, om de donkere scènes te compenseren. Het 19de eeuwse boerendorp is prachtig in beeld gebracht. Laughland vond de perfecte locatie in Jersey rond een kleine vierkante en versterkte kerktoren, opgetrokken uit grijze natuursteen met een aantal essentiële werkplaatsen als een smidse en een vrachtvoerdersbedrijfje in de onmiddellijke omgeving. De transfer is uitstekend, zonder ongerechtigheden. De stemmen hebben af en toe de neiging om hol te klinken, vooral in de buitenopnamen, waardoor de nasynchronisatie de aandacht trekt, maar het blijft binnen acceptabele grenzen. Voor de muziektrack hebben John Lunn en Jim Williams een aantal bloedmooie composities geschreven die verbonden zijn met de diverse personages en die dus regelmatig terugkeren. De soundtrack is daarmee essentieel voor de sfeerschepping in deze film.



EXTRA’S
De dvd bevat geen extra’s.

CONCLUSIE
Under The Greenwood Tree is uiteraard een film voor romantische zielen. Toch wordt er hier gewoonweg uitstekend geacteerd en is er sprake van een scenario zonder dieptepunten: de plot ontwikkelt zich snel en laat ruimte voor aanstekelijke nevenverhaaltjes die altijd betrekking hebben op het hoofdthema of de hoofdpersonages. Regisseur Nick Laughland kiest voor een hoog tempo en houdt uit de roman van Thomas Hardy alleen dié stukken over die essentieel zijn voor een begripvolle voortgang en die onnodige verwarring vermijden, zonder het verhaal an sich te amputeren. De productie is smaakvol aangekleed met authentieke decors, een oorspronkelijke kostumering, prachtige volksmuziek (uitgevoerd door het dorpskoor) en een bekoorlijke soundtrack ter afronding. Liefhebsters van Wuthering Heights, Jane Eyre, Bleak House, Pride And Prejudice, Emma, Sense And Sensibility, Mansfield Park en The Tenant Of Wildfell Hall weten hoe laat het is.