FILM
Paul Newman zet de performance van zijn leven neer in The Verdict, een superieur rechtbankdrama van Sidney Lumet en David Mamet. Het zou niet rechtvaardig zijn alle lof in de richting van Newman te dirigeren - daarvoor zijn de prestaties van de andere cast- en crewleden te briljant - maar zijn Frank Galvin, een uitgebluste advocaat met een drankprobleem, domineert de prent zodanig dat je je onmogelijk kan voorstellen dat de film hetzelfde hoge niveau zou hebben bereikt zonder Newmans deelname. De acteur is in zo goed als elke scène aanwezig en draagt bijgevolg het gewicht van The Verdict op zijn schouders. Zijn vertolking is als geen andere uit zijn rijkgevulde carrière en toont hem kwetsbaarder dan we hem ooit zagen. Newman hypnotiseert de kijker voortdurend met zijn weemoedige, helblauwe ogen waarin sporadisch een groot gevoel voor rechtvaardigheid opflakkert. Het is een tour de force van een natuurtalent op het toppunt van zijn kunnen, een van dé grote acteerprestaties uit de filmgeschiedenis, in een prent die zelf ook de status van klassieker verdient.

Gebaseerd op een roman van Barry Reed, geeft The Verdict een weinig glamoureuze kijk op het leven van een advocaat. Protagonist Galvin heeft op vier jaar tijd amper drie zaken gepleit - en ze allemaal verloren. Wanneer een vriend hem een zo goed als beklonken zaak over medische nalatigheid bezorgt, raadt hij de advocaat dan ook aan om de onvermijdelijke minnelijke schikking te aanvaarden en zo haast moeiteloos 70.000 dollar (een derde van het totaalbedrag) op zak te steken. Een bezoek aan het slachtoffer - een jonge vrouw die al vier jaar in coma ligt na een verkeerd toegediende verdovingsmiddel tijdens een bevalling - weegt echter op Galvins geweten en hij besluit de zaak alsnog tot een proces te laten komen. Niet enkel houdt dat in dat hij zijn drankprobleem moet overwinnen, maar hij moet ook het heilig vuur van het pleiten voor een jury terugvinden. Naarmate het proces vordert, stapelen de tegenslagen zich op en wordt het hoe langer hoe duidelijker dat Galvin een verloren strijd voert.

Hoewel The Verdict alle geijkte ingrediënten van een rechtbankdrama in zich verenigt - een gehaaide advocaat van de verdediging, een rechter die op het randje van partijdigheid balanceert, verraad in eigen rangen en schijnbaar hopeloze winstkansen - voelt het scenario fris en uniek aan. David Mamet adapteerde het boek immers met een rechttoe rechtaan mentaliteit. Hij stapelt de problemen niet exponentieel op elkaar, maar werpt ze zijn protagonist mondjesmaat voor de voeten, waardoor er in de 'dode momenten' veel tijd overblijft voor karakterontwikkeling. Het proces op zich is slechts bijzaak (oorspronkelijk zou het eindverdict van de jury zelfs niet getoond worden), de wijze waarop Frank Galvin uit de put kruipt en verlossing zoekt voor fouten uit zijn verleden, haalt de bovenhand. Daarom leef je als kijker zo mee met het personage: je wilt hem een tweede kans geven, je wilt hem zien slagen. Sentimentaliteit is gelukkig in velden noch wegen te bekennen, wat de waarachtigheid van het verhaal een extra boost geeft.

Dat doet ook de regie van Sidney Lumet. De cineast heeft er altijd een sobere stijl op nagehouden en dat komt hem hier goed van pas. Hij past ogenschijnlijk weinig trucs toe om de statische aard van het genre te omzeilen, maar gidst de kijker toch subtiel door de emoties van het verhaal. Haast onopvallende camerabewegingen en uitgekiende beeldkaders zuigen je in de film. Muziek duikt slechts sporadisch op om de realiteitszin te verhogen. Lumet verzaakt ook aan een van de grote ziektes van het rechtbankdrama: de close-up. Hierdoor geeft hij de acteurs - Newman op kop - veel meer ruimte om met lichaamstaal een personage in de realiteit te gronden. Geholpen door de technische kunde van cameraman Andrzej Bartkowiak, creërt Lumet zo een microkosmos die de kijker toelaat meteen in het verhaal te stappen.

De cast van The Verdict bestaat enkel uit klasbakken. Charlotte Ramplings personage komt in eerste instantie als een onnodig plotelement over, maar haar rol - en Ramplings vertolking - groeit naarmate de prent vordert en speelt uiteindelijk een cruciae rol in het verlossingsmotief dat door The Verdict geweven zit. Als Frank Galvins beste vriend is Jack Warden uitstekend op dreef: hij is iemand die niet noodzakelijk door het vuur wil gaan voor zijn vrienden, maar wel iemand waarop je te allen tijde kan rekenen. Als de belangrijkste antagonist komt veteraan James Mason verrassend weinig in de film voor. Maar de momenten dat hij in een scène aanwezig is, resulteert dat in pure filmische magie. Vooral de bruuske ontrafeling van zijn perfect georganiseerde wereld in een van de laatste sequenties van The Verdict, vertolkt Mason verbluffend.

Maar al dat fraais ten spijt is de film toch vooral het speelterrein van Paul Newman. De acteur geeft een ingetogen vertolking - waarbij hij bijvoorbeeld het drankmisbruik van zijn personage nooit laat primeren op de andere karaktereigenschappen van Frank Galvin - en is perfect geloofwaardig als een man die alles dreigt te verliezen maar toch voortploetert, in de wetenschap dat wat hij te verliezen heeft door fouten uit zijn verleden, bitter weinig is. Newmans vertolking is als generaal Custers laatste stellingname, maar zonder de overdreven pathos, als dokter Faust die zijn ziel niet aan de Duivel hoeft te geven omdat zijn ziel al verloren is. De acteur is nu eens zelfzeker, dan weer een zenuwachtig wrak, waardoor hij niet enkel de eeuwige menselijke positie veruiterlijkt, maar ook een spiegel is voor de vele wendingen van de rechtzaak. Zijn performance getuigt van een diepgang die zelden gezien is in een filmisch personage en die het op zich al steengoede script een extra dimensie geeft. Het ligt dus aan Newman en aan hem alleen dat The Verdict geen steengoede, maar een verbluffende film is geworden.

BEELD EN GELUID
Het is jammer dat de beeldkwaliteit van deze dvd het meesterschap van de film niet evenaart. The Verdict krijgt weliswaar een degelijke transfer, maar niettemin eentje die de ouderdom van de prent verraadt. Grain is constant aanwezig, zij het niet zo storend, scherpte is in haast geen enkele scène perfect en in donkere sequenties duiken er geregeld problemen op met contrast en/of zwartniveaus. Misschien ben ik wat te streng in mijn verdict omdat ik zo graag een perfecte transfer van een quasi perfecte film had gezien, maar er is hoe dan ook ruimte voor verbetering bij de visuele presentatie op disk. Het audiospoor staat in het originele stereoformaat op de schijf en geeft de dialogen helder weer. Wanneer de personages fluisteren, worden soms tekortkomingen in de mix blootgesteld, terwijl ook de dynamiek beter had gekund.

EXTRA'S
Deze 25ste verjaardagseditie van The Verdict bevat een aantal degelijke extra's. Om te beginnen is er een Audiocommentaar waarin vooral Sidney Lumet het woord neemt. Naar goede gewoonte geeft de cineast heel wat interessante weetjes mee. Tegen het einde van de track voegt ook Paul Newman zijn opinie toe. De tweede disk gaat van start met een promotioneel filmpje uit 1982: The Making of The Verdict (9 min.). In The Art of Acting (9 min.) mag Paul Newman zijn ervaringen tijdens het filmen van The Verdict toelichten, terwijl Sidney Lumet hetzelfde doet in The Art of Directing (11 min.). De retrospectieve documentaire Milestones in Cinema History (23 min.) blikt terug op de shoot met de meeste nog levende protagonisten. De ontstaansgeschiedenis van de prent wordt uit de doeken gedaan in een aflevering van Hollywood Backstories (22 min.) Afrondend zijn er een Fotogalerij en een Trailer voor The Verdict. Al bij al bevat de dvd dus een degelijke bonussectie, hoewel de afwezigheid van David Mamet in alle extra's opvalt.

CONCLUSIE
The Verdict is een van de beste rechtbankdrama's ooit gemaakt. Met een verbluffende acteerprestatie van Paul Newman als katalysator en geruggensteund door een waterdicht scenario en een uitstekende regie, laat de film een grootse indruk na. Beeld en geluid zijn degelijk maar niet in verhouding tot de artistieke kwaliteit van de prent. De bonussectie is aardig gevuld met goede extra's.