François Marin begint het nieuwe schooljaar met goede moed en hij eist discipline omdat uit wanorde geen bruikbaar resultaat ontspruit. De leerlingen, 15- en 16-jarigen met een multi-etnische achtergrond op een Parijs college, zijn het vaak niet met hem eens, want het onderwijssysteem bereidt ze voor op een maatschappij die niet noodzakelijk behoefte heeft aan hun kennis en motivatie. François doseert Franse literatuur, ook al niet het meest geliefde vak in een klas waar nauwelijks de helft fatsoenlijk Frans spreekt, maar hij laat ruimte voor een brede inbreng van indrukken en meningen, als ze maar in het Frans verwoord worden. Net zoals zijn collega’s moet hij evenwel ervaren dat lesgeven in een dergelijke smeltkroes geen sinecure is. De leerlingen spreken makkelijk tegen, ze zijn opstandig, tegendraads en hoewel het ze duidelijk niet aan intelligentie ontbreekt, blijkt uit niets dat ze ook maar enige interesse hebben voor de leerstof.

 

 

Regisseur Laurent Cantet heeft met Entre Les Murs een heftige en controversiële film gemaakt vol energie en humor die de kijker vanaf het prille begin meeneemt op een roetsjbaan van tegenstrijdige gevoelens en keiharde confrontaties. Voortdurend houdt hij de leraar en de leerlingen in het vizier zodat niets hem ontgaat en hij tijdens de montage de sterkste tussenkomsten aan elkaar kan rijgen om uit te komen bij een productie die van begin tot einde een overtuigende en realistische indruk maakt. Het geheim zit in Cantets aanpak: maandenlang – eigenlijk een heel schooljaar lang – heeft ie workshops georganiseerd op woensdagmiddag met een 25- à 30-tal geselecteerde leerlingen op het college. Na afloop zijn de beste momenten in een scenario gegoten en verfilmd. Het resultaat is een combinatie van geplande dialogen en spontane improvisaties waardoor de film een hoog documentaire gehalte krijgt en toch qua toon en sfeer alle eigenschappen van een normale bioscoopfilm bevat. Iedereen speelt uiteindelijk zichzelf, zowel de leraren als de leerlingen.

 

 

Eén ding wordt duidelijk na het bekijken van Entre Les Murs: kinderen en jongeren opvoeden is geen makkelijke taak en vooral niet als ze heel verschillende achtergronden hebben en uit verschillende culturen stammen. Een zwart meisje vindt de les over de onvoltooide conjunctief maar niets omdat geen normaal mens behalve de bourgeoisie die gebruikt en met dat soort mensen wil zij niets te maken hebben. De steenkoolzwarte Franck Souleymane op de achterste bank wil dan weer weten of de leraar misschien homo is, want volgens hem gaat dat gerucht op school. François Marins wiskundecollega heeft het ondertussen zo goed als opgegeven: hij stormt de lerarenkamer binnen en zegt het niet langer te nemen dat ze hem als een beest behandelen. Met ze bedoelt hij uiteraard de leerlingen die het fameus onderbetaalde lerarenkorps als bonus het bloed onder de nagels uit pesten. 
 

 
 

De kracht van Entre Les Murs schuilt zonder meer in de ijzersterke interpretaties en de gespannen wisselwerking tussen leraar en leerlingen, waarbij het niet zo is dat François Marin als gezagvoerder van het schip altijd aan het langste eind trekt. Een aantal keren brengt een Arabisch meisje hem in moeilijkheden en later in de film zal ze voor een helse aanrijding zorgen na een opmerking van Marin dat zij én haar vriendinnetje zich tijdens de deliberaties als dellen hebben gedragen. Respect moet van twee kanten komen, weten de leerlingen en dus proberen ze het ontslag van hun leraar Frans uit te lokken. Franck Souleymane is zo mogelijk het moeilijkste geval van de klas: hij weigert een zelfportret te schrijven (n.a.v. de lectuur van Het Dagboek van Anne Frank) omdat hij vindt dat zijn privéleven alleen hem toebehoort. Uiteindelijk kan de leraar Frans hem overtuigen om een fotoreportage te maken over zijn familie, maar voor Souleymane loopt het schooljaar slecht af. Z’n resultaten zijn onvoldoende, hij heeft de leraar zonder toestemming getutoyeerd en een medeleerlinge verwond tijdens een handgemeen. Z’n moeder wordt bij de tuchtraad van de school geconvoceerd en krijgt te horen dat haar zoon de school moet verlaten, wat de vooroordelen van de leerlingen tegen het vigerende systeem (en via een omweg tegen de maatschappij) alleen maar bevestigt: alles is op voorhand bedisseld.

 

 

Entre Les Murs groeide uit het gelijknamige boek van François Bégaudeau die de rol van leraar Frans François Marin voor zijn rekening neemt. Samen met regisseur Laurent Cantet schreef hij het scenario dat aanzienlijk afwijkt van het origineel, maar dat altijd de geest en de toon ervan bewaart. Hun inspanningen resulteerden in 2008 in de Palme d’Or op het Festival van Cannes, een verdiende beloning voor een uniek en origineel project.

Het 2:35.1-beeld is erg mooi van kleur, ook al speelt de actie zich grotendeels binnenskamers af. De tinten zijn uiteraard lichtjes gedempt, maar door de indirecte lichtinval via de grote ramen krijgen we nooit het gevoel in een namaakdecor te zitten. Regisseur Cantet heeft trouwens geen gebruik gemaakt van decors, maar alle opnamen in bestaande lokalen gefilmd in het Parijse college. De verticale en horizontale lijnen, gecombineerd met het grijs van de betonnen structuur, geven het geheel een vrij anoniem, maar bekend uitzicht. Er zijn geen vuiltjes, krasjes of witte punten die het kijkplezier bederven en het zwartniveau is in orde. Het geluid staat in een eerder zeldzame 3.0-versie, maar gezien het hier om een dialoogfilm gaat, is een knallende geluidstrack overbodig. Ook muziek is maar spaarzaam gebruikt. Beetje vreemd is de toevoeging van twee Nederlandse ondertitelingsporen, nl. eentje voor België en eentje voor Nederland, wat op zich uiteraard niet meer is dan een overbodige gimmick waar niemand op zit te wachten.


EXTRA'S

Op disk 1 krijgt u als bonus de Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers, o.a. die voor Le Silence de Lorna van de gebroeders Dardenne. Op Disk 2 staat een uitgebreide Making Of Entre Les Murs (42 min.) waarin het workshopproces met leerlingen én leraren aan bod komt; in Scènes met Commentaar van L. Cantet en F. Bégaudeau (39 min.) wordt uitvoerig ingegaan op diverse aspecten van de voorbereiding, de opname en de montage; vervolgens zijn er nog een tiental Zelfportretten voor de Klas (12 min.) waarin de leerlingen zichzelf voorstellen, gevolgd door een aantal Workshopfragmenten (30 min.). Beide laatste extra’s zijn niet in het Nederlands ondertiteld. 

Entre Les Murs is een verrassend realistische en directe film die vanaf het prille begin de aandacht trekt om de kijker de volgende twee uur niet meer los te laten. De productie kan bogen op uiterst sterke acteerprestaties, een stevig script en een prima verfilming. U sluit de pestkoppen beslist in uw hart, want soms zijn ze tegendraads zoals jonge etters kunnen zijn, onbeleefd en onbeschoft, maar ook openhartig en beminnelijk in al hun kwetsbaarheid en openhartigheid. François Bégaudeau staat aan het roer en acteert alsof hij dat al een heel leven lang doet. Hij spant zich in, hij wringt zich in bochten, hij bemiddelt, hij sanctioneert en hij verliest nimmer z’n zelfvertrouwen. Hij blijft geloven dat hij investeert in een goede zaak. Een bewonderenswaardige kwaliteit. Entre Les Murs is een grote film, een mooie film, een innemende film, een meesterwerkje.