DERNIER METRO, LE
Bespreking door: Dieter - Geplaatst op: 2010-05-18
Deze dvd maakt deel uit van een Truffaut-box waarin ook Les Deux Anglaises et le Continent, La Peau Douce en Jules & Jim zijn opgenomen.
FILM
Ook in het door Nazi's bezette Parijs moet de show doorgaan. Daarom zet Marion Steiner het werk van haar gevluchte joodse echtgenoot voort als manager van een theater in de hoofdstad. Haar doel is een productie op te zetten van 'La Disparue', hoewel de inhoud van het stuk controversieel kan lijken in de ogen van de bezetter. Ze krijgt hiervoor de hulp van de acteur Bernard Granger, een man die geen blad voor de mond neemt, maar die op opportunistische manier de Duitse bezetting ondergaat. Naarmate de openingavond nadert, krijgt de compagnie het erger te verduren van theatercriticus Daxiat, die meeheult met de Nazi's om zijn tomeloze ambitie waar te kunnen maken. Inmiddels gonst het van de geruchten dat mijnheer Steiner het land niet heeft kunnen verlaten en vroeg of laat zijn echtgenote weer zal opzoeken.
Le Dernier Métro, de op twee na laatste film die François Truffaut realiseerde, heeft maar weinig meer te maken met zijn beeldenstormende eerste prenten. Je zou de film oerklassiek kunnen noemen, niet alleen in de keuze van het onderwerp, maar ook in de manier waarop de cineast het verhaal in beeld brengt. Er is geen controversiële montage, er zijn geen opvallende shots, geen nauwelijks verdoken hommages aan obscure klassiekers van de Amerikaanse film, wel is er sprake van een trage opbouw, de focus op personages eerder dan op plot en een extensief gebruik van close-ups en borstshots. De film had zo gedraaid kunnen zijn in het jaar waarin het verhaal zich afspeelt: 1942.
Hoewel dat gebrek aan originaliteit op elk niveau
Le Dernier Métro parten speelt (de kijker kan zich nooit ten volle vereenzelvigen met een productie die vooral een subtiele en te kille stijloefening is) bevat de prent ook een eerlijkheid die aanstekelijk is. In tegenstelling tot andere films van bekende cineasten (
Polanski en
Spielberg: sta op) lijkt Truffaut niet geïnteresseerd in de wrange realiteit van het lot van de joden in de Tweede Wereldoorlog en het 'grote belang' van het vertellen van hun verhaal. HIj leunt eerder aan bij het oeuvre van Jean Renoir in het analyseren van een specifiek milieu, dat veel weg heeft van een modern archaïsme. Of nog: bij Ernst Lubitsch's
To Be Or Not To Be, hoewel humor net iets is waar
Le Dernier Métro meer van kon gebruiken.
De eerlijkheid van de film wordt ook gereflecteerd in een regie die de theatrale setting keer op keer benadrukt: de decors lijken nooit verder te reiken dan de rand van het scherm en de schaarste van muziek legt een grote verantwoordelijkheid bij de acteurs voor het welslagen van de onderneming. Die trekken zich overigens prima uit de slag. Catherine Deneuve schetst een treffend portret van een vrouw die het werk van haar man niet verloren wil laten gaan, maar toch een eigen stempel op het theater wil drukken. De motieven van Gérard Depardieu als acteur Granger zijn minder evident, maar hij injecteert de prent occasioneel met de broodnodige doses onvoorspelbaarheid en ambiguïteit. De nevencast is uniform excellent: de vertolkers die zelfs maar enkele lijnen hebben, weten een historie achter hun personages te suggereren die fascineert.
Le Dernier Métro trapt dan wel niet in de melodramatische val die zoveel drama's over joden in de Tweede Wereldoorlog kwelt, de film is in al zijn eigenzinnig conformisme toch onvoldoende gewapend om de kijker optimaal te amuseren, te ontroeren of te schokken. Dat Truffaut, cast en crew vaklui zijn, staat buiten kijf, maar omdat de emoties te vaak onder de oppervlakte sluimeren, mist de prent een dramatisch ankerpunt dat voortdurend de interesse van het publiek opwekt. Misschien moet je zelfs durven zeggen dat het spanningselement (waarvoor de kiem wel degelijk aanwezig is) onterecht genegeerd wordt ten voordele van een mileustudie die, zeker in de aanloop naar de climax, te transparant is om te beklijven.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van de film kan ermee door, maar is zeker niet van het hoogste niveau. De nostalgische bruinrode waas die steeds over de beelden lijkt te hangen mag dan een artistieke keuze zijn, het verdoft ook de scherpte van het beeld en de variatie van het kleurenpalet. Een groot deel van de prent speelt zich bovendien in schemerige ruimtes af, waardoor het overduidelijk is dat het contrast te wensen overlaat. Grain is eveneens ampel aanwezig, hoewel printbeschadigingen tot een minimum beperkt blijven. De stereo soundtrack doet wat hij moet doen - dialogen helder en correct weergeven - maar veel meer moet je er ook niet van verwachten.
EXTRA'S
De enige extra's zijn
trailers voor
Le Dernier Métro en de drie andere films uit de Truffaut-box van Limelight.
CONCLUSIE
Le Dernier Métro is uniek in de zin dat ie met een bijna laconieke bril naar het lot van de joden in het door nazi's bezette Parijs kijkt, maar hij blijkt aan de andere kant toch conformistisch genoeg om de indruk te wekken dat je dit verhaal al honderd keer eerder hebt gezien. Beeld en geluid halen een voldoende, maar dat kan niet gezegd worden van de bonussectie.