In z’n ruim 40-jarige carrière maakte de Amerikaanse filmmaker Frederick Wiseman (Massachusetts, 1930) haast evenveel documentaire over de meest diverse onderwerpen, waarbij hij de controverse niet schuwde. Zo nam hij Public Housing (1997) onder handen, Domestic Violence (2002), Near Death (1989) over bijnadoodervaringen en State Legislature (1997) over de interpretatie van immigratiewetten in Idaho. Wiseman is bovendien een pionier op het vlak van de zgn. objectieve en observerende registratie, waarbij hij het materiaal zodanig filmt en monteert dat commentaar overbodig wordt en de beelden het verhaal vertellen.

 

Dat procedé past de regisseur toe op La Danse – Le Ballet De L’Opéra De Paris, een van zijn meest recente documentaires, waarin hij de kijker kennis laat maken met het reilen en zeilen in één van ’s wereld beroemdste en meest gerenommeerde kunsthuizen waar alles draait om moderne en klassieke dans en perfecte dansuitvoeringen. In 159 minuten toont Wiseman fragmenten uit instructielessen, repetities en avant-premières, maar daalt hij ook af naar de kelders van het immense operagebouw en filmt er de vissen in de statige gewelven, de schoonmakers, de bijenimker op het dak, de stukadoors en het keukenpersoneel dat de hele dag in het getouw is om de studenten en dansers van maaltijden te voorzien en dat eens per jaar ook de smaakpapillen van de hoge (Amerikaanse) gasten, de mecenassen, uitdaagt, want hun inbreng is van levensbelang om het geldverslindend instituut seizoen na seizoen op de been te houden.

 

L’Opéra De Paris is met andere woorden veel meer dan een balie waar tickets worden verkocht en een prachtige theaterzaal met rode pluche en gouden lambrisering. In de Académie worden jonge mensen tot professionele dansers opgeleid - de toekomst van het Ballet, zoals de directrice het heel nadrukkelijk verwoordt – en in kleine en grote zalen en zaaltjes zijn elke dag verschillende choreografen aan de slag om de balletten van het komende seizoen voor te bereiden. Voor de diversiteit zorgen gastchoreografen (in dit seizoen o.a. Sasha Waltz) en solodansers die op verzoek worden aangetrokken. Op andere plekken worden decors gebouwd, lichtpylonen opgesteld, touwen vervangen, prachtige danstoiletten, jurken en maskers gemaakt en dansschoentjes gerepareerd en aangepast. L’Opéra is als een drukke bijenkorf, waar men rekening moet houden met pensioenplannen voor oudere medewerkers, met zieke en gedemotiveerde dansers, met toekomstgerichte investeringen, met licenties, met afspraken voor komende seizoenen en bovenal met de verwachtingen van een kritisch publiek.

 

La Danse – Le Ballet De L'Opéra De Paris is een indrukwekkende film over alles wat met dans te maken heeft en de productie is door The New York Times dan ook terecht uitgeroepen tot één van de beste dansfilms ooit, want ondanks de veelheid van informatie neemt Frederick Wiseman ruim de tijd om de toeschouwer een blik te gunnen op de dansers tijdens hun dagelijkse training. Ze moeten niet alleen kunnen dansen, ze moeten ook fysiek een interessante uitstraling hebben, zegt de directrice over haar vele pupillen en gasten, ze moeten bovendien intelligent zijn. Want in L’Opéra de Paris is men niet tevreden met goede prestaties, ze moeten uitstekend zijn en voordelige pensioenregelingen met de Franse overheid (voor dansers vanaf 40 jaar) behoren alleen maar tot de mogelijkheden indien het bedrijf gunstige resultaten kan voorleggen, pedagogische én zakelijke.

 

Regisseur Frederick Wiseman maakt regelmatig gebruik van vaste camerastandpunten en een beweeglijke handheldcamera en creëert op die manier ruimte voor ingetogen observaties van het interieur en de vele activiteiten van L’Opéra De Paris, met zwierige bewegingen tijdens de opnamen van de dansrepetities, waardoor deze toch vrij lange documentaire op geen enkel moment gaat vervelen. Hij mag niet alleen de tussenkomsten en corrigerende opmerkingen van de choreografen filmen, maar zijn camera dringt ook door tot het kantoor van de directrice waar gesprekken worden gevoerd over de haperende interne samenwerking, het gebrek aan interesse vanwege de jonge dansers voor de moderne danscolleges en waar zakelijke gesprekken worden gevoerd over het luxe vierdagenprogramma voor de buitenlandse mecenassen.

 
BEELD EN GELUID

Deze documentaire wordt gepresenteerd in een 1.85:1-versie. Van extra licht wordt alleen gebruik gemaakt in de rustige opnamen van de donkerste hoeken van het gebouw; in de zalen en repetitielokalen dringt voldoende licht binnen om prachtige opnamen te maken van de dansers en hun begeleiders. Geelachtig bruin, donkerblauw en doorzichtig zwart zijn de dominerende kleuren, met staalblauw tijdens de zaaluitvoeringen. Wiseman kiest overwegend voor ruime opnamen, waardoor er in elk fragment wel wat te beleven valt. Technisch is deze dvd helemaal in orde, met een evenwichtig zwartniveau en zonder storende ongerechtigheden. Het geluid staat in 5.1, maar gezien de beperkte opstelling van microfoons is het effect beperkt, zij het dat een gedeelte van het geluid wel min of meer via de achterste kanalen gefilterd wordt. Er is geen extra muziek noch commentaar toegevoegd.

 

Als extra een aantal Andere Trailers uit het Homescreen-aanbod.

 

Liefhebbers van ballet en dans zullen deze meer dan twee en een half uur durende documentaire over alle mogelijke aspecten van L’Opéra De Paris beslist op prijs stellen. De opnamen zijn vaak bloedmooi, de uitvoeringen eveneens. Een top-dvd, ondanks het gebrek aan substantiële extra features.