Ter voorbereiding op de Olympische Spelen voor hoogbejaarden in het Finse Lathi, maken 80+’ers in oost en west zich klaar voor de grote confrontatie, want ondanks hun gezegende leeftijd (ze zijn tussen 80 en 100) zijn deze kloeke sportmannen en –vrouwen al evenzeer gebrand op een ereplaatsje in het eindklassement als hun zoveel jongere atleten die om de vier jaar aantreden in internationaal verband. Ze hebben allemaal een ding gemeen: ze willen jong blijven en hun leven zo lang mogelijk rekken. En daarin zijn ze wonderwel geslaagd, want fysiek zijn ze nog bijzonder kwiek en mentaal zijn ze eigenlijk nooit oud geworden. Het leven is als water, zegt de 82-jarige hoogspringer Jirí Soukup uit Tsjechië, het glipt door je handen en daar is niets aan te doen. De Italiaanse Gabre Gabric wil haar leeftijd voor de camera liever niet kwijt. Wat is oud?, vraagt ze aan de cameraman, wat is dat een oude vrouw? Ze was ooit kampioene discuswerpen en nu op haar 94ste hoopt ze nog één keer te schitteren. Tijdens de dagelijkse training heeft ze last van concentratieproblemen. M’n benen willen ook niet elke dag evengoed mee, zucht ze. Daarvan heeft Alfred Proksch uit Wenen geen last alhoewel z’n knie af en toe voor ongemak zorgt. In zijn tijd, tussen de beide wereldoorlogen, was hij discuskampioen van Oostenrijk. Van beroep is hij tekenaar en op z’n honderdste heeft hij er geen enkel probleem mee om een lieftallig en beeldmooi meisje naakt te laten poseren terwijl hij haar figuurtje met vaste hand op het papier zet. Mijn relaties met vrouwen zijn altijd seksueel geweest, zegt hij, en het is duidelijk dat z’n appetijt nauwelijks is afgenomen. De 93-jarige Hebert Liedtke, ooit Zweeds kampioen op de 100 m sprint, is z’n vrouw al enige jaren kwijt. Ik had een vijftien jaar jongere vriendin ontmoet met wie ik regelmatig seks had, zegt hij, maar die is een tijdje geleden naar Innsbruck verhuist en sinds vijf jaar is het er dus niet meer van gekomen.
 

 

Autumn Gold (Herbstgold) van regisseur Jan Tenhaven lijkt goed op weg om de opvolger van Young@Heart (2007) te worden, met dit verschil dat in die documentaire de oudjes vooral hun stembanden gebruikten terwijl het in Autumn Gold vooral om spiermassa, behendigheid en lenigheid gaat. Een zangkoor van bejaarde dames en heren is uiteraard zeer aantrekkelijk,vooral als hedendaagse songs van Coldplay en Allen Toussaint op het programma staan en het is maar de vraag of bejaarde discuswerpers, kogelstoters, sprinters en hoogspringers op gelijksoortige manier tot het voorstellingsvermogen van het grote publiek spreken. Laat het duidelijk zijn: op je tachtigste Fix it (Coldplay), I Feel Good (James Brown) of Schizofrenia (Sonic Youth) ten gehore brengen is een hele prestatie, maar is dat zoveel indrukwekkender dan op je 82ste nog elke dag urenlang te trainen voor de 100 m sprint of voor een record in het hoogspringen?
 

 

Regisseur Jan Tenhave heeft vijf bejaarden atleten gevolgd in het jaar dat de kamp in Lathi voorafgaat. Hij toont ze tijdens de training en thuis in hun vertrouwde omgeving. Jirí Soukop is de enige die nog een partner heeft. Ze smeert hem elke dag de verplichte zalfjes op de rug en masseert z’n benen. Zonder z’n sport zou hij zich thuis vervelen en een lastpost zijn, zegt ze lachend, en nog: als je wist hoeveel kwetsuren en stijve spieren ik heb meegemaakt in al die jaren. Jirí hoopt in Finland als eerste te eindigen in het hoogspringen. Het moet een makkie worden gezien z’n directe concurrent dit jaar niet aan de start komt wegens ziekte. Ook de Duitse 85-jarige Ilse Pleuger droomt van een zege in Finland, want ook zij ziet geen directe concurrent die de kogel verder kan gooien dan 6 meter, de afstand die ze in elk geval wil halen. Thuis toont ze Tenhaven de foto van haar man die ze in haar slaapkamer wil ophangen zodat ze hem elke ochtend kan groeten. We hadden een goed huwelijk, zegt ze stilletjes, en wijst op z’n jagersoutfit, want jagen dat deed hij het liefst van al. Op haar kleine terrasje doet de 94-jarige Gabre Gabric elke dag haar turnoefeningen. Kwestie van soepel te blijven, zegt ze, want ze is onlangs ziek geweest en heeft een hele tijd niets aan haar sport kunnen doen. Tien maanden heeft het geduurd voor ze weer op het oefenveld stond. Het kruipt niet in de kleren.

 

 

Jan Tenhaven schildert een mooi en hartroerend portret van z’n vijf hoogbejaarden en hij laat ze zelf ruim aan het woord over dingen die ze nog belangrijk vinden, hun voorbije leven, de verwachtingen voor de komende spelen. Alfred Proksch demonstreert hem hoe hij in Lathi de discus zo ver mogelijk zal wegslingeren. Hij zal z’n bovenlichaam wegdraaien, evenwicht zoeken op z’n andere voet, z’n blik op het doel richten, z’n arm naar achteren zwaaien en vervolgens een kwartdraai voorwaarts maken en de discus loslaten: vroem!, bromt hij terwijl hij met z’n rechterhand de voorwaartse beweging maakt in z’n kleine woonkamer in Wenen. Een tijdje later krijgt Tenhaven het bericht dat Alfred Proksch in Wenen in het ziekenhuis is opgenomen. De honderdjarige ligt een beetje beduusd in het grote ziekenhuisbed. Is er iets veranderd?, vraagt hij aan de behandelende arts tijdens diens vaste avondronde. Je hebt een nieuwe knie!, is het antwoord, je wilt toch per se naar Finland?Alfreds oogjes gaan iets wijder open: ongelooflijk!, brabbelt hij moeizaam.
 

 

Ondertussen toont Jan Tenhaven beelden over de voorbereidingen in het stadion van Lathi. Dat het groots wordt is overduidelijk. Jammer genoeg is er geen interesse voor de spelen vanwege de pers, zegt Gabre Gabric

tegen de camera terwijl ze haar medailles toont, niemand weet van deze activiteiten af. Maar het kan de pret niet bederven, want als echte sportmannen pakken ze een tijdje later hun koffers en stappen in het vliegtuig richting Finland. Dat ik dat nog mee mag maken, je ziet het de eeuwling uit Wenen denken als ie uit het raampje naar de schaapjeswolken beneden kijkt. Een paar uur later verschijnen de vijf hoogbejaarden in het stadion van Lathi in hun wit en rode trainingspakken met reclameopdruk van Mercedes en andere bekende merken. Ze zijn er klaar voor. Jirí Soukop komt vlak voor de camera staan en zegt dat hij zenuwachtig is en dat dat z’n prestatie negatief zal beïnvloeden. De concurrentie is van wereldklasse, zegt hij terwijl hij naar de eerste hoogspringers kijkt die moeiteloos over 1 meter gaan. Zelf had hij daarmee tijdens de training thuis geen probleem, maar hier valt het tegen. Hij wordt vijfde met een score van 94 cm. Sprinter Herbert Liedtke uit Zweden, klein maar fors, stelt tot z’n verbijstering vast dat er een reus van een kerel in z’n selectie zit. Die Italiaan is groot en lenig, zegt hij naar lucht happend. Hij ziet de bui al hangen. Hij eindigt uiteindelijk als tweede. Gabre Gabric op haar beurt moet de eer laten aan een nieuwkomer, een Russin die de discus makkelijk meer dan 13 meter verder doet neerkomen terwijl Gabre nauwelijks voorbij de 12 m geraakt. Ze is op voorhand verloren, maar ze blijft sportief. Je bent een uitstekende atlete, zegt de Russin in haar beste Engels, maar je bent vier jaar ouder dan ik en dat is in mijn voordeel. De Russin is zelf 90, maar ze lijkt hooguit 70. Voor Alfred Proksch is er geen enkel probleem. In de categorie 100+ is er geen andere atleet ingeschreven voor het discuswerpen. Hij wint moeiteloos, maar wordt desondanks in de bloemetjes gezet.
 

 

Innemend, aandoenlijk, hartverwarmend en verrassend, dat is het minste wat je over Autumn Gold van regisseur Jan Tenhaven kan zeggen, en dat het leven niet eindigt bij 80, dat wordt in deze documentaire glashelder bewezen. Eerder dan een voyeuristische oefening is Tenhavens portret van vijf hoogbejaarde sporters een ode aan het leven, want deze mensen zijn op hun hoge leeftijd nog helemaal niet bezig met oud worden en sterven. De 100-jarige Alfred Proksche bijv. kijkt vooruit naar de spelen van de volgende twee jaar: die haal ik nog wel, zegt hij fijntjes glimlachend, daarna zien we wel. Doodgaan komt nog helemaal niet bij hem op en hij praat over later alsof hij nog een leven voor zich heeft. Het is een wonderbaarlijke eigenschap die hij deelt met honderden andere hoogbejaarden die zich in Finland komen meten en elk voor zich de allerbeste willen zijn.

 

De beeldkwaliteit van deze documentaire is verrassend goed en dat ondanks het feit dat de maker geconfronteerd wordt met tal van unieke situaties waarvoor hij geen tweede kans krijgt. De kleuren zijn mooi en realistisch, het zwartniveau acceptabel en van ongerechtigheden is geen sprake.

De geluidstrack bevat sfeervolle muziek en de stemmen klinken goed.
 

De Originele Bioscooptrailer.

 

Jan Tenhavens Autumn Gold over de voorbereidingen van vijf hoogbejaarden voor de Olympische Spelen in Finland is een mooi portret van mensen die op hoge leeftijd er alles aan doen om fysiek en mentaal in goede conditie te blijven. Je houdt het niet voor mogelijk wat ze nog allemaal bedenken om de aftakeling tegen te gaan of ze ten minste af te remmen. Een eerlijk en soms grappig portret dat het verdient om gezien te worden.