ENGEL VAN DOEL, DE
Bespreking door: Ellen - Geplaatst op: 2012-01-08
DOCUMENTAIRE
In 2006 trok Tom Fassaert voor het eerst naar het Oost-Vlaamse dorpje Doel. Als eindwerk aan de Nederlands Film en Televisie Academie wilde hij een reportage maken over het leven in Doel. Nu heeft Fassaert van deze documentaire
Doel leeft gebruik gemaakt om er zijn nieuw werk
De Engel Van Doel op te baseren.
Gelegen op de linkeroever van de Schelde tussen de haven en de kerncentrales kwam Doel al in de jaren zestig in het vizier van de Antwerpse haven die het dorp zag als mogelijk uitbreidingsgebied. Uiteraard hielden deze uitbreidingsplannen in dat het dorp op termijn zou moeten verdwijnen. Lange tijd bleef het bij plannen en een sporadisch bouwverbod, tot in de jaren negentig nieuwe plannen werden opgemaakt voor de aanleg van een nieuw dok. Daardoor klonk de vraag naar de leefbaarheid van Doel luider dan ooit. Vanaf dat moment ontstond er een strijd voor het voortbestaan van het dorp. Terwijl sommige inwoners de druk van de dreigende onteigeningen niet meer zagen zitten en wegtrokken, waren er ook heel wat mensen die duidelijk maakten dat ze in Doel wilden blijven. Aangezien Doel nog steeds in het gewestplan staat ingekleurd als woongebied, kan dat ook, maar het neemt niet weg dat het dorp sinds de jaren negentig een enorme leegloop heeft gekend. Heel wat inwoners hebben hun woning vrijwillig verkocht, waardoor het inwonersaantal drastisch gedaald is. Op 31 december 2010 telde Doel nog 188 inwoners waardoor het eigenlijk veranderd is in een spookdorp. Leegstaande, verkrotte huizen, krakers en onveiligheid op straat zijn dagelijkse kost in het dorp.
In deze situatie probeert de bejaarde Emilienne een normaal leven te leiden. Zij is vastbesloten om in Doel te blijven en ze probeert zoveel mogelijk het leven zijn gewone gang te laten gaan. Maar toch is het duidelijk dat de langzame dood van Doel nooit ver uit haar gedachten is. Wanneer ze samen met haar vriendinnen garnalen pelt, of met hen met de auto door de verlaten delen van het eens zo levendige dorp rijdt, wordt het pijnlijk duidelijk dat deze situatie niet kan blijven duren. Uiteindelijk ziet Emilienne iedereen uit haar vriendenkring vertrekken. Vanaf het moment dat de dorpspastoor sterft en Emiliennes vriendinnen één na één de strijd opgeven en verhuizen, blijft ze alleen achter. Maar toch is ze vastbesloten zich niet gewonnen te geven...
Met
De Engel Van Doel levert Tom Fassaert een aangrijpende documentaire af. De manier waarop het verlaten dorp in beeld gebracht wordt, is bijzonder treffend. Fassaert toont de overgebleven bewoners van Doel tijdens hun dagelijkse bezigheden. Maar uit alles spreekt dezelfde wanhoop en gelatenheid van de mensen in Doel.
BEELD EN GELUID
De Engel Van Doel is in zwart-wit op 16mm-film gedraaid. Deze keuze bepaalt uiteraard in grote mate de sfeer van deze documentaire. Maar het is duidelijk dat de keuze voor zwart-wit perfect aansluit bij de boodschap van
De Engel Van Doel. Door het gebrek aan kleur wordt de verlatenheid van Doel extra benadrukt. Er zit overigens ook wel wat ruis in het beeld, maar eigenlijk stoort dat niet. De dvd van
De Engel Van Doel bevat een 5.1-surroundgeluidstrack, maar daar is niet veel van te merken in de documentaire. De dialogen zijn helder, maar of ze verstaanbaar zijn, is weer wat anders. Dat is voornamelijk het gevolg van de manier van spreken van de oudere bewoners en bewoonsters van het dorp. Wij hebben alvast gebruik gemaakt van de Nederlandse ondertiteling.
EXTRA'S
Bij wijze van bonusmateriaal vinden we
vier muzikale portretten. Eerst komt de fanfare van Doel aan bod. Daarna zien we een trio van krakers z'n muziek brengen. Vervolgens zingen ex-Doelenaars Madeleine en Marie Cecile
De lichtjes van de Schelde. En in laatste instantie krijgen we een optreden te zien van de dorpsdichter Frank de Vos. Al bij al stelt dit extra materiaal niet al te veel voor.
CONCLUSIE
De Engel Van Doel is een bijzonder aangrijpende documentaire die echt de moeite waard is om te bekijken. Zeker een aanrader dus.