In Roma neemt Federico Fellini de toeschouwer mee op een roller coaster door de eeuwige stad, de heilige stad, de stad die eens gold als het centrum van de wereld en die tegelijk geassocieerd wordt met seksuele uitspattingen en vertier zoals die nergens anders hebben bestaan in 2000 jaar westerse geschiedenis, althans volgens de regisseur, want het portret dat wordt geborsteld is deels autobiografisch zoals in de meeste van Fellini’s films, en voor de rest is wat wordt getoond het product van diens weelderige en creatieve fantasie: Rome zoals Fellini de stad ziet of wil zien via zijn alter ego Fellini, een student die vanuit het veel rustigere Rimini in de bruisende Italiaanse hoofdstad arriveert en er z’n intrek neemt bij een familie die zelf alle ondeugden en afwijkingen lijkt te verenigen van z’n bizarre Romeinse hersenspinsel. Overeenkomsten met het echte Rome zijn er niet en een scenario met een narratieve inhoud is er nauwelijks. Roma lijkt op een documentaire over een imaginaire stad waarin tijd en ruimte losgekoppeld zijn van de realiteit, maar veel meer is deze film een surrealistische en subjectief gekleurde verhandeling waarin veel plaats is ingeruimd voor vrije associatie.
 

 

Het autobiografische materiaal en de semidocumentaire fragmenten vloeien naadloos dooreen en vaak zijn ze niet meer dan een aanleiding voor kleinere raamvertellingen en grappige anekdotes, een techniek die de regisseur ook al in Satyricon (1969) toepaste. Bijgevolg springt het scenario een beetje van de hak op de tak en wordt het duidelijk dat het niet Fellini’s bedoeling is om een coherent verhaal te vertellen. In Roma staat sfeer centraal en die wordt gecreëerd door de indrukwekkende beeldtaal. Het decor is zonder meer spectaculair en bij momenten bloedmooi, en dat geldt ook voor de acteurs en de manier waarop ze zijn aangekleed en geschminkt. Elke scène straalt decadentie uit en de handelingen zijn bizar, grotesk en zelden gespeend van cynische of donkere humor. Rome als een exotische speeltuin, alsof het kind Federico Fellini nooit volwassen is geworden. De haperende moraliteit van de Romeinen wordt op de korrel genomen en uiteraard moeten ook de Kerk, de paus en de hele kerkelijke meute het ontgelden, want de jonge Fellini komt in een bordeel terecht waar opdringerige en fel opgemaakte prostituees zichzelf aan de man brengen – een fragment dat op zich genoeg stof biedt voor een film - en tegen het einde van de film is hij zowaar te gast op een zgn. kerkelijke modeshow waar de nieuwste trends voor pastoors, bisschoppen en nonnen getoond worden: priesters op schaatsen, nonnen met klapwiekende kappen voor het geval de airco in hun klooster uitvalt, bisschoppen in lichtgevende stola’s als wandelende reclameborden, pastoors in oogverblindende met goud en diamanten bestikte kazuifels, uitgelaten nonnen met flonkerende zwarte rokken als Turkse derwisjen en uiteindelijk een prachtig uitgedoste paus op een hoge troon tegen een hemelsblauwe achtergrond alsof de verrezen Christus zich in hoogsteigen persoon en met groot vertoon aan z’n volgelingen openbaart.
 

 

De decadentie van Rome is altijd een van Fellini’s geliefde onderwerp geweest, o.a. in La Dolce Vita (1960), maar hier is hij wel heel expliciet i.v.m. het door mensen aangerichte verval in een fragment over de expeditie in de ondergrondse tunnels tijdens de bouw van de metro die eindigt in de vroegchristelijke crypte van een Romeinse villa waar de fresco’s eruitzien alsof ze gisteren zijn geschilderd. Door het eerste contact met de buitenlucht na bijna 2000 jaar verliezen ze evenwel bijna meteen alle kleur en ontstaat er paniek bij de ontdekkers: van de felgekleurde afbeeldingen blijft niet veel meer over dan een aantal grauwe schaduwen op muren en pilaren. Het is een sprookjesachtige ontdekking die door een foute aanpak vernield wordt, net zoals Rome ten gronde wordt gericht door een onoplosbare verkeerschaos (Fellini laat de toeterende files tot tegen het Coliseum rijden), wanbeheer (vernieling van ondergrondse vroegchristelijke begraafplaatsen door de graafmachines) en moreel verval.
 

 

Voor karakterisering heeft Fellini in Roma weinig aandacht. De acteurs staan helemaal in functie van de visuele suggestie, waardoor Roma uiteindelijk veel meer een film is voor echte fans van de Italiaanse regisseur en voor liefhebbers van pure arthouse, wat de gespecialiseerde pers nogal eens uit het oog blijkt te verliezen. Roma is een bijzonder mooie en verrassende film, maar als u vooral een sterk verhaal apprecieert en sterke acteerprestaties, dan is deze film wellicht niet meteen wat u zoekt.

 

Hier en daar ziet u nog een wit puntje (vooral tijdens de begingeneriek en de korte proloog), maar het is wel duidelijk dat alles in het werk is gesteld om deze oude film in z’n oorspronkelijke staat te herstellen. De kleuren zijn fel, het beeld is scherp en het zwartniveau meer dan behoorlijk, jammer dat lippen en geluid vaak niet helemaal op elkaar afgestemd zijn. Huiscomponist Nino Rota levert goed werk, maar zijn score is vooral ondersteunend.

Een aantal Andere Trailers.

 

Roma behoort tot de mooiste films die Federico Fellini in z’n lange carrière gemaakt heeft, mooi in de zin van visueel aantrekkelijk, want van een echt verhalend scenario is nauwelijks sprake en de film is veel meer een aaneenschakeling van losse fragmenten waarin Rome de hoofdrol speelt tegen een achtergrond van decadentie en moreel verval. Technisch is deze dvd-uitgave zo goed als helemaal in orde, de bonussectie is jammer genoeg heel erg dun.