De dag nadien rijdt François naar een afgelegen boerderij op het Zuid-Afrikaanse platteland waar hij een afspraak heeft met vier mannen van z’n eigen leeftijd. Een man die een jonge zwarte heeft meegebracht wordt verzocht op te krassen, want dat is tegen de afspraken: we hoeven geen flikkers en zwarten, is het commentaar van François, waarna de heren uit de kleren gaan voor een rondje orale en harde anale seks. Na afloop brengt François een bezoek aan de dokter, want hij voelt zich naar eigen zeggen gespannen. Slaap je goed?, vraagt de dokter, geen woedeaanvallen meer? François zegt dat hij het onder controle heeft en dat hij alcohol vermijdt, wat niet strookt met de waarheid want op de farm dronk hij wel degelijk bier en later in Kaapstad zal hij in een nachtclub regelmatig alcohol bestellen. Daar verblijft hij een paar dagen om zakelijke contacten te leggen, maar eigenlijk het is niet meer dan een smoesje om in de buurt van Christian te komen die in Kaapstad studeert. Dat die in z’n vrije uurtjes voortdurend in beslag wordt genomen door z’n eigen jongste dochter, het is François een doorn in het oog en dus bedenkt hij een methode om stokken in de wielen te steken. Vervolgens lokt hij Christian naar z’n hotelkamer.
 

 

 In z’n tweede film Skoonheid portretteert de jonge Zuid-Afrikaanse regisseur Oliver Hermanus een Boer van middelbare leeftijd die naast z’n huwelijk regelmatig seks heeft met andere mannen op een verlaten boerderij. De heren kennen elkaar niet en ze gaan ook niet vertrouwelijk met elkaar om; praten doen ze nauwelijks en kussen op de mond of strelen is taboe. Hun activiteit is puur fysiek, speelt zich af in het halfduister en heeft geen enkele sentimentele consequentie. Ze praten er met niemand over, ze zijn er zelf niet mee bezig en dus is de impact op de rest van hun leven nihil. Het gaat om lichamelijk bevrediging, om dominantie en het afreageren van agressie en stress. Met homoseksualiteit heeft het wat hun betreft niets te maken. De ontmoeting met Christian gooit het goed georganiseerde en afgebakende leventje van François evenwel overhoop. Begeerte en fysieke aantrekking waren nooit een onderdeel van zijn code. Hij pakt het dan ook helemaal fout aan en hij realiseert zich niet dat jonge mannen niet meer op dezelfde manier met hun seksualiteit omgaan. Hij is het product van een andere generatie en een ander systeem, van de Apartheid, toen vrijheid een beperkt begrip was en openlijke homoseksualiteit strafbaar. De tijden zijn veranderd. In Zuid-Afrika kunnen mensen van hetzelfde geslacht tegenwoordig trouwen en kinderen adopteren. Ze hoeven zich niet meer te verstoppen, maar voor François komt de verandering te laat. Hij zit vast in een huwelijk. Hij heeft kinderen en verantwoordelijkheden. Bovendien heeft hij dat soort seks nooit in verband gebracht met intieme gevoelens, met verliefdheid en wederzijdse genegenheid. En als hij dan toch uiteindelijk het initiatief neemt, doet hij dat op z’n bekende manier, met een anale verkrachting als gevolg.
 

 

Regisseur Oliver Hermanus tekent z’n hoofdpersonage François als een sterke man. Hij is stevig gebouwd, fors, kaal en behaard en niets laat vermoeden dat hij nood heeft aan seks met mannen. Maar op het moment dat hij Christian opmerkt wordt hij een jager, een man waarvan je als kijker verwacht dat ie instaat is om geweld te gebruiken, want dat bleek eerder uit het fragment bij de dokter. Als hij naar Kaapstad gaat en de jonge advocaat begint te stalken, is het duidelijk dat hij op ramkoers zit. De nietsvermoedende jonge Christian weet niet wat op hem afkomt. Hermanus werkt z’n karakter niet uit. Charlie Keegan moet alleen maar mooi zijn en ondergaan wat het script voor zijn personage voorzien heeft. Maar het speelt ook nauwelijks een rol, want de camera zit vooral François voortdurend dicht op de huid met beeldvullende close-ups van zijn zwetend gelaat en z’n speurende ogen waardoor z’n innerlijke strijd zonder veel woorden zichtbaar wordt gemaakt: het gevecht tussen oude gewoonten en nieuwe gevoelens die voor verwarring en paniek zorgen. Als de camera op Christian wordt gericht, kijkt de toeschouwer met de ogen van François, hongerig en eisend, maar ook twijfelend en onzeker. Het personage wekt afschuw én medelijden op, want als buitenstaander besef je hier te doen te hebben met een geslaagd zakenman, een goede echtgenoot en vader die verscheurd wordt door gevoelens die nooit eerder aan de oppervlakte zijn getreden, maar die zich beetje bij beetje manifesteren zonder dat ze walging opwekken. Oliver Hermanus illustreert het in een perfecte scène op het einde van de film als François twee jongens in een hamburgertent gadeslaat die hun wederzijdse gevoelens niet verbergen voor de buitenwereld.
  

  

 

De regisseur doet in Skoonheid overigens meer dan alleen maar het verhaal van François vertellen, want hij maakt van de gelegenheid gebruik om ons een blik te gunnen op het hedendaagse Zuid-Afrika. Z’n conclusie is niet meteen rooskleurig, want de rassenhaat blijkt er bij de blanke Afrikaners (ze spreken ook Afrikaans in de film) nog zeer diep in te zitten en hoe ze over ‘flikkers’ denken, daar moet men ook niet echt naar raden. Tegelijk is Zuid-Afrika één van de weinige landen in de wereld waar holebi’s alle rechten genieten en waar ook op andere terreinen indrukwekkende vooruitgang is geboekt, ondanks het feit dat vooral de zwarte bevolkingsgroep de snelle evolutie nauwelijks kan volgen.

 

Skoonheid is volgens regisseur Oliver Hermanus geïnspireerd op de roman Dood in Venetië van de Duitse schrijver Thomas Mann, maar terwijl het diens hoofdfiguur vooral te doen is om het ideaalbeeld van schoonheid, wordt Hermanus’ hoofdpersonage vooral gestuurd door pure begeerte. Vooral in de eerste helft neemt de film vaart met een spanning die voortdurend onderhuids aanwezig is, ook al durft de regisseur vaak lange shots maken waarin weinig gebeurt of waarin de personages pas na enkele seconden opdagen. In het tweede deel van de film zitten er hier en daar wat fragmenten die niet voldoende duidelijk of zelfs onvolledig zijn uitgewerkt (o.a. de scènes over François’ gestolen BWM en de betrokkenheid van z’n dochter) en vooral hoe het afloopt tussen François en Christian na hun gewelddadige confrontatie gaat de regisseur teveel uit de weg, waarbij het gevoel overblijft dat nogal wat mogelijkheden op het vlak van emotie, affectie en sentiment ongebruikt zijn gebleven.

 

De beeldkwaliteit is goed. Fragmenten in volle daglicht met een prachtige blauwe hemel en veel zon worden afgewisseld met bruine en beige interieuropnamen waarbij de scherpte constant blijft. De regisseur maakt gebruik van grote close-ups waarin slechts af en toe de kleuren een beetje de neiging hebben om dooreen te vloeien. Maar het is wellicht vooral een defect dat op zeer grote schermen zichtbaar is.

De eerder onopvallende muziektrack is van de hand van nieuwkomer Ben Ludik.

Andere trailers

 

Skoonheid was de Zuid-Afrikaanse inzending voor de Oscar voor Buitenlandse Film in 2012. Voorwaar een gedurfde keuze in een land waar homoseksualiteit nog grotendeels een taboe is. Regisseur Hermanus heeft met Deon Lotz een sterke hoofdrolspeler in huis die op indrukwekkende wijze z’n rol gestalte geeft. De dvd-release is zeer goed van kwaliteit. De bonussectie is jammer genoeg leeg.