FILM
Toen enkele maanden geleden het sciencefictionicoon Ray Bradbury stierf, stipte met name de filmpers aan dat een van zijn beste schrijfsels het scenario voor de film Something Wicked This Way Comes was, dat Bradbury adapteerde uit zijn eigen roman. Ik had de naam al eerder gehoord, meestal in zeer positieve zin, als een van de vergeten klassiekers uit de Disney-stal. Dat is enigszins verrassend, want de combinatie tussen de eclectische schrijver en de de veilige thuishaven van Mickey is op het eerste gezicht bizar. Het blijkt echter dat de pers het bij het rechte eind had om Something Wicked This Way Comes prominent te vernoemen bij het overlijden van de auteur. De prent combineert de duistere humor van Bradbury met alle ingrediënten die je van een avontuurlijke jeugdfilm mag verwachten. En hoewel de film qua ritme wat verouderd is, blijft de charme ervan ook dertig jaar na de eerste release moeiteloos overeind.

De plot speelt zich af binnen een periode van enkele herfstdagen in een idyllisch stadje in noordoostelijk Amerika. Jonge tieners Will Holloway en Jim Nightshade zijn al jaren de beste vrienden en maken het stadje bij tijd en wijlen onveilig met hun fratsen. Wills vader is de al relatief oude en plaatselijke bibliothecaris, terwijl de vader van Jim al lang niet meer in het stadje woont. De routine van de slaperige gemeenschap wordt bruusk overhoop gegooid door de komst van een reizend circus. Een bezoekje aan het carnaval leidt tot de verdwijning van meerdere inwoners. Will en Jim ontdekken al snel dat circuseigenaar Mr. Dark duistere plannen heeft: hij voedt de kracht van zijn circus met de angsten van de inwoners, met als geanticipeerde climax de grootse storm in decennia.

Als onderwerp klinkt die plot behoorlijk duister voor een Disney-film en toegegeven, voor de allerkleinsten is de prent zeker niet aan te raden. Een scène waarin de slaapkamers van de twee protagonisten zich vullen met angstaanjagende spinnen is niet voor angsthazen en ook de sfeer van doem die door de film waart (van de openingbeelden van een omineus naderende nachttrein tot de climactische storm) levert suspense op die de jongsten waarschijnlijk niet kunnen verdragen. Ook van antagonist Mr. Dark gaat veel dreiging uit: acteur Jonathan Pryce speelt het personage met veel Brits flegma, zodat zijn charme zijn kwade daden nog meer kracht geeft. Dergelijk contrasten vinden we wel meer terug in Something Wicked This Way Comes: de slaperigheid van het stadje tegenover de extravagantie van het circus, de jeugdigheid van Will tegenover de ouderdom van zijn vader, de stilte van de omgeving tegenover het lawaai van de naderende storm. Het is duidelijk dat Ray Bradbury niet enkel de titel ontleende aan Shakespeares Macbeth: ook voor de sfeer en de focus op contrasten speelde hij blijkbaar leentjebuur.

Ondanks al die duistere connecties is Something Wicked This Way Comes toch ook een archetypsche Disney-film. Zo zijn de fratsen van het jongensduo wel erg onschuldig en naïef (ze krijgen strafstudie voor iets simpels als fluisteren) en lijkt het centrale stadje zo weggelopen uit een commercial voor goede Amerikaanse waarden, inclusief respect voor ouderen en mensen met een handicap. Zelfs de wijze waarop het verhaal in beeld gebracht wordt, heeft iets heerlijk ouderwets. Achter de camera stond immers Jack Clayton, de man die met de magnifieke geestenfilm The Innocents (een van mijn absolute favorieten) al bewees een perfect evenwicht te kunnen vinden tussen het klassieke en het subversieve en angstaanjagende. De regisseur trekt zich prima uit de slag in de meest onschuldige scènes van de prent, maar excelleert in een meer dan tien minuten durende sequentie in de bibliotheek: de ultieme confrontatie tussen goed (de jongens en Wills vader) en kwaad (Mr. Dark). De onderhuidse spanning druipt van het scherm in deze scène en doet je al snel vergeten dat andere delen van de prent vooral op veilig spelen, ook al doet de prima muziek van James Horner er alles aan om de duisternis zelfs in de meest luchtige scènes op de achtergrond voelbaar te maken.

Een miskend meesterwerk kan je Something Wicked This Way Comes niet echt noemen. Daarvoor ligt het tempo te laag, zit er te weinig verrassing en variatie in de plot en bieden de acteurs (op de fabuleuze Jonathan Pryce na) te weinig meerwaarde, zeker voor een cast die grote namen als Jason Robards en Pam Grier bevat. Maar de film is wel een toonbeeld van hoe films gemaakt moeten worden. Met respect voor het bronmateriaal. Met vakmensen achter de camera. Met de focus op de vertelling en niet op hoe de speciale effecten het beste in beeld gebracht worden. Met een liefde voor de ouderwetse charme van het medium die in elk frame van het scherm spat. En zonder de behoefte te voelen om moeilijk thema's, te duistere kantjes of sterren met weinig boxofficepotentieel te weren of af te zwakken. Something Wicked This Way Comes is geen grootse film. Maar het is een prent die je kan bekijken en herbekijken, alleen, met je (groot)ouders, (klein)kinderen of vrienden, nu morgen of over vijftig jaar. Dat kan je over het merendeel van de films die anno 2012 gemaakt worden helaas niet zeggen.

BEELD EN GELUID
De films staat in twee versies op de schijf. De pan-en-scan liet ik uiteraard links liggen, maar de breedbeeldversie verrast regelmatig door de goede kwaliteit. Somme scènes zijn haarscherp, kunnen pochen met uitstekende contrasten en geven de kleuren schitterend weer. Grain is voortdurend aanwezig, maar stoort nooit omdat het bijdraagt tot de ouderwetse charme van de film. Daar staat tegenover dat andere scènes dan weer minder goed scoren op vlak van beeldkwaliteit. Met name de sequenties met speciale effecten zijn geregeld enerverend onscherp. Door de bank genomen scoort de beeldtransfer echter prima. De soundtrack wordt weergegeven als een 5.1-spoor dat nooit de kijker volledig kan engageren, maar genoeg toeters en bellen bevat om dynamiek in het soundscape te brengen; De achterste boxen worden vooral gebruikt om subtiel de suspense op te voeren.

EXTRA'S
De enige extra is een Trailer voor de film.

CONCLUSIE
Something Wicked This Way Comes geniet terecht een cultreputatie als een van de beste Disney-films die niemand kent. Het vakmanschap van cast en crew zorgt voor aangenaam vertier, maar het zijn vooral de duistere toetsen en thematische ondertonen die de prent boven het gemiddelde niveau uittillen. Dat en een beklijvende performance van Jonathan Pryce als Mr. Dark. Beeld en geluid scoren verrassend goed voor een obscure film uit het begin van de jaren tachtig. De bonussectie blijft helaas beperkt tot een trailer.