FILM
Zijn fans zeiden het al jaren, maar Dark Shadows zou dit jaar de bevestiging worden van een wijdverspreid vermoeden: de ooit zo sprankelende verbeelding van Tim Burton heeft plaats gemaakt voor tenenkrommende gemakzucht. De prent, een adaptatie van een cultsoap die eind jaren zestig, begin jaren zeventig op de Amerikaanse buis liep, vertoont weliswaar nog steeds momenten van opmerkelijke visualiteit, maar die situeren zich haast uitsluitend op het vlak van art direction, niet op het niveau van verhaal, personages of sfeer. Dark Shadows is voor Burton-fans van het eerste uur dan ook een gigantische teleurstelling: zijn slechtste film sinds Pee-Wee's Big Adventure, ondanks een cast en een premisse die veel deden verhopen.

Dat die hoop niet ijdel hoefde te zijn, bewijst het eerste kwartier. Hierin herkennen we - ondanks een al te drammerige voice-over en een enerverende haast in het afvinken van een aantal belangrijke plotpunten - de passie van Burton voor het project. Barnabas Collins en zijn familie laten eind 18de eeuw Liverpool achter zich om een visimperium op te bouwen in de Nieuwe Wereld, in een stadje dat naar de familie genoemd zal worden: Collinsport. Maar wanneer hij een jonge vrouw afwijst, behekst ze de familie, jaagt ze zijn verloofde de dood in en verandert ze Barnabas in een vampier, alvorens hem geketend in een doodskist te begraven. De opening roept herinneringen op aan Sleepy Hollow, met zijn gotische sensibiliteit en een geloofwaardig evenwicht tussen romantiek en horror: een milieu waarin Burton zich als een vis in het water voelt.

Zodra Barnabas in de grond zit, springen we 200 jaar vooruit in de tijd, naar 1972, waar een trein zich op de tonen van Nights in White Satin door de herfstige bossen van Maine baant. Aan boord zit de jonge gouvernante Victoria Winters, die zich in Collinsport over de jongste telg van de familie, David, moet ontfermen. De Collins-clan heeft inmiddels lang niet meer het succes van twee eeuwen geleden: ze zijn een dysfunctionele familie met een inwonende psychiater, terend op de vergane glorie die hun imposante huis Collinwood uitstraalt. Bovendien waren er (letterlijk) spoken door het huis, die alleen Victoria en David kunnen zien. Tot hie rtoe is Dark Shadows best amusant kijkvoer omdat de prent de belofte inhoudt van een zwarte komedie met een vleugje horror. Helaas wordt die belofte bruusk verbroken zodra Barnabas Collins weer opduikt.

Dat is immers het sein voor een schier eindeloze reeks 'grappen' die in de verf moeten zetten hoe zeer de wereld veranderd is op 200 jaar tijd en hoe bizar de jaren zeventig wel zijn. Van een intrigerende familiekroniek wordt de film - haast van het ene moment op het andere - een brede komedie. Alsof dat nog niet genoeg is, steekt het script tjokvol verwijzingen naar de oorspronkelijke reeks. Het lijkt wel alsof elke (neven)plot die in de tv-serie voorkwam verplicht in deze film moest zitten, wat de geloofwaardigheid niet ten goede komt, vooral in een climactische slotsequentie waarin één personage letterlijk zegt: "oh ja, ik ben een weerwolf. Woef!" Debuterend scenarist Seth Grahame-Smith, bekend van novelles die Jane Austen kruisen met zombies, krijgt maar geen duidelijke lijn in zijn vertelling, waardoor je van de ene saaie scène naar de andere gesleept wordt. Misschien is het allemaal prachtig voor de liefhebbers van de cultreeks, maar de leek kan zich nauwelijks met dit ratjetoe van een verhaal vereenzelvigen.

Dat de cast op een wisselvallig niveau acteert, helpt de zaak evenmin vooruit. Hoofdrolspeler Johnny Depp zet een komische Barnabas Collins neer, die te weinig échte dreiging als bloeddorstige vampier uitstraalt, hoewel zijn tanden zich in meer dan één nek vastbijten. Een te weinig gebruikte Michelle Pfeiffer slaapwandelt door haar rol als de matriarch van de familie en Jonny Lee Miller en Jackie Earle Haley krijgen zo'n flinterdunne karakters aangemeten door de scenarist dat ze onmogelijk een beklijvende prestatie kunnen neerzetten. Choë Grace Moretz verrast dan weer niet als de typische tienerdochter. Wél goed is Helena Bonham Carter als de altijd dronken psychiater: niet alleen de vuurrode kleur van haar haardos, maar ook haar uitmuntende komische timing brengt kleur in deze monochromatische bedoening. Minstens even goed is het jong Australisch talent Bella Heathcote, die als gouvernante de enige is die oprechte en geloofwaardige emotie weet te brengen. Maar dé ster van de show is zonder meer Eva Green in een zinderend leuke performance als heks/zakenvrouw Angelique Bouchard, die ook 200 jaar na haar vervloeking van Barnabas Collins hem en zijn familie het leven zuur maakt. De vonk die Dark Shadows als geheel mist is bij haar wel aanwezig.

Het zal evenmin verbazen dat de film op technisch vlak zich in het hoogste echelon van de Hollywood-producties bevindt. Art director Rick Heinrichs bouwde nagenoeg een volledig vissersdorp na: een indrukwekkende prestatie die de fratsen van de Collins-familie alsnog in de realiteit grondt. Ook het design van Collinwood is om te likkebaarden. Burtons vaste costumière Colleen Atwood kleedt de cast in de meest prachtige retro-kostuums en hoewel de beelden vaak te grijs en grauw ogen, zet cameraman Bruno Delbonnel de scènes meer dan adequaat in beeld om. Door een overdaad van seventiessongs op de soundtrack krijgt de muziek van Danny Elfman weinig kans om te schijnen, maar zodra zijn melodieën luid uit de boxen schallen, schakelt de prent meteen een niveau hoger.

Dark Shadows is een project dat met veel affectie is gemaakt door Burton en Depp, beiden opgegroeid met de tv-soap, maar het is vooral een film die ze voor zichzelf hebben gemaakt en niet voor een publiek. Dat verklaart waarom de film flopte aan de bioscoopkassa en waarom de kans klein is dat Dark Shadows ooit de hogere regionen van 'best of Burton'-lijstjes zal halen. Als een minder komisch duistere horrorkroniek maakte de prent nog een kans, maar in zijn huidige vorm bevat de film veel te weinig pluspunten. Gelukkig bleek Dark Shadows niet, zoals ook ik vreesde bij de bioscooprelease, de definitieve creatieve doodsteek voor Tim Burton. Want in het najaar van 2012 bewees hij met het charmante en bijwijlen innovatieve Frankenweenie nog steeds als geen ander emotie en verbeelding aan elkaar te kunnen koppelen.

BEELD EN GELUID
Een recente beeldtransfer van een grote studiorelease: dat kan niet anders dan een nagenoeg perfecte kwaliteit opleveren op Blu-ray. Op vlak van beeld oogt de prent helaas iets te vaak grauw en grijs, wat de helderheid van de print niet ten goede komt, maar dat is het enige minpunt in een transfer die kan pochen met uitstekende contrasten, uitmuntende zwartlevels en een bewonderenswaardige weergave van de kleuren. De soundtrack krijgt door de nadruk op dialogen en seventiesdeuntjes niet altijd veel kans om alle mogelijkheden van de DTS-HD MA-track te benutten, maar hij bevat een meer dan degelijke audiomix.

EXTRA'S
Een overdaad van extra's bevat de schijf helaas niet. De hoofdmoot is voor een negental featurettes die verschillende aspecten van het filmproces belichten. De filmpjes duren zelden langer dan 5 minuten en blijven iets te oppervlakkig, maar je krijgt wel een beter inzicht in de passie waarmee alle betrokkenen zich op deze interessante mislukking hebben gegooid. Jammer is wel dat dé hamvraag - de keuze voor een brede komedie in plaats van een gitzwarte horrorkroniek - onbeantwoord blijft. De featurettes kan je ook bekijken tijdens de film zelf, dankzij de Maximum Movie Mode. De enige andere extra is een reeks van vijf Deleted Scenes, die samen 6 minuten duren. Opvallend is hier dat drie van de vier scènes een toon bevatten die veel minder komisch is dan de rest van de film, met de focus op de relaties tussen enkele leden van de Collins-clan. De scènes geven kortom een fascinerend inzicht in hoe goed de film had kunnen zijn indien er meer was nagedacht over welke toon men zou aanslaan in Dark Shadows. Ten slotte vind je ook een digitale kopie van deze release.

CONCLUSIE
Dark Shadows is zonder meer een fiasco van een film wegens een ongemakkelijke mix tusse horror en humor, tussen camp en realisme, maar het is tenminste een interessante mislukking. Dit had een kroonjuweel kunnen zijn in de filmografie van Tim Burton, maar een tenenkrommende oppervlakkigheid, met flashes van onkunde, ruïneert die belofte. Op de beeld- en geluidskwaliteit is amper iets aan te merken, maar de bonussectie is niet erg uitgebreid.