FILM
Vraag aan een horrorliefhebber bij welke film hij zich het meeste heeft geamuseerd en de kans is groot dat hij The Evil Dead als antwoord geeft. En daar valt wat voor te zeggen. Sam Raimi's debuut mag dan met een erg laag budget gedraaid zijn, de film is een achtbaan van jewelste: nu eens grappig, dan weer griezelig of campy, maar steeds entertainment van de bovenste plank. Bijna 35 jaar nadat Raimi met een paar vrienden naar de bossen van Tennessee trok om met weinig geld maar veel fantasie The Evil Dead op te nemen, kan een nieuwe generatie horrorfans de film nu op Blu-ray ontdekken. En zij zullen constateren dat de film niet alleen een gigantische invloed heeft gehad op de horrorproducties van vandaag, maar dat die ook stukken beter is dan al de dure flauwe afkooksels die we de voorbije decennia te zien kregen.

Voor de plot verzon Sam Raimi een soort bizarre mix tussen The Exorcist en Last House On The Left. Vijf vrienden trekken voor een weekendje naar een huisje in het bos. Al snel ontdekken ze een kelder onder het huis, waar ze de bezittingen aantreffen van de vorige bewoner, een professor die het demonische 'Boek van de Doden' onderzocht. Als het vijftal een audio-opname van de professor afspeelt waarin hij een passage uit het boek citeert, wekken ze de oude demonische geesten die in de buurt rondwaren. De demonen nemen één voor één bezit van de jongeren. En de enige remedie om de geesten het zwijgen op te leggen is de bezetenen letterlijk aan stukken te hakken.

Het mag duidelijk zijn: in The Evil Dead wordt niet op een bloedspetter meer of minder gekeken. De speciale effecten en make-up die Raimi en zijn team daarvoor bricoleerden zijn niet altijd even realistisch (met name een stop-motionscène in de laatste tien minuten is hopeloos gedateerd), maar het plezier spat wel van het scherm. En dat is in een notendop ook waarom de film vandaag de dag nog steeds werkt. De prent mag dan al een debuut zijn, dat weerhoudt Raimi er niet van om volop te experimenteren met zijn camera. De shots waarin hij de camera laag bij de grond houdt en snel voortbeweegt, zijn bijzonder efficiënt en ook de andere trucs die hij uit zijn mouw schudt - waarvan er een heel deel ontleend zijn aan klassieke horrorprenten - tonen aan dat de cineast al bij zijn eerste stapjes een groot 'storyteller' is. Nergens wordt dat meer duidelijk dan tidjens een gedurfd moment van romantiek in de film, als Raimi de verliefdheid tussen twee jongeren toont door niets meer dan enkele close-ups van hun open dan wel gesloten ogen.

Ook indrukwekkend is de geloofwaardigheid waarmee de spannendste momenten in beeld gebracht worden. De beste van deze scènes is ook de meest controversiële: een meisje rent het woudhuisje uit de donkere nacht in en wordt daar verkracht door het bos zelf. Takken strengelen zich rond haar armen en voeten en dwingen haar op de grond. Langzaam trekken de twijgen haar benen open en waar de meeste cineasten daar zouden stoppen, plant Raimi vervolgens een dikke tak bruut op een 'strategische plaats'. De scène is emblematische voor het gedementeerde plezier waarmee de makers de dunne lijn tussen terreur en humor opzoeken en die ook terugkomt in de legendarische scène waarin held Ash met een kettingzaag zijn bezeten vriendin aan stukken wil zagen (maar het niet over zijn hart krijgt). Bruce Campbell werd overigens een ware cult-held dankzij zijn vertolking. Hij is ook de enige van de cast die als acteur overtuigt. De overige vertolkers genieten van hun rol, maar kunnen nooit een achterliggende diepgang suggereren, waar Campbell wel in slaagt.

Al maakt dat al bij al niet veel uit, want het plezier van The Evil Dead zit vooral in de fan-tastische manier waarop Sam Raimi het genre nieuw leven inblaast. Waar in de jaren vijftig en zestig humor belangrijk was in horrorfilms en in de jaren zeventig de realistische angst regeerde, mengt Raimi in The Evil Dead deze twee invalshoeken tot een verrassend coherent resultaat. Bovendien is dit een zeldzame prent waarvan ook de sequels dik te pruimen zijn. Dezer dagen speelt trouwens een succesvolle remake in de bioscoopzalen, al is de humor daaruit grotendeels verdwenen. Maar niet getreurd voor fans van Ash en co! Naar verluidt werkt Sam Raimi momenteel aan het scenario van een vierde én vijfde Evil Dead-film. Als die ook maar half zoveel entertainen als de eerste uit de rij, dan staan ons nog mooie tijden te wachten.

BEELD EN GELUID
Ik zei het al: The Evil Dead is met budgettair beperkte middelen gedraaid en dat is te merken aan de beeldtransfer. Die is weliswaar vakkundig opgeveegd waardoor grain en printbeschadigingen tot een minimuml herleid zijn, maar het bijwijlen gebrekkige contrast, de mindere zwartlevels en wisselvallige scherpte krijg je nooit volledig weggewerkt. Toch zag de film er waarschijnlijk nooit beter uit dan op deze beeldtransfer. Het audiospoor kreeg een upgrade naar een 5.1-spoor, maar die is niet volledig geslaagd. De geluidseffecten komen er niet altijd even goed door en een gebrek aan dynamiek speelt de sfeer van de film parten.

EXTRA'S
De voornaamste extra is de retrospectieve documentaire One By One We Will Take You: The Untold Saga of The Evil Dead (53 min.). Zowel de cast en crew als enkele hedendaagse filmmakers laten daarin hun licht schijnen over het maken van de film en de invloed die de prent nog steeds heeft op beginnende cineasten. Opvallend in de docu is de afwezigheid van Sam Raimi en Bruce Campbell. Maar gelukkig duiken beiden op in een entertainend Audiocommentaar, samen met producent Rob Taper. Treasures from the Cutting Room Floor (59 min.) laat zich bekijken als een lange, fascinerende B-roll met zowel verwijderde scènes, alternatieve shots en achtergrondmateriaal. At the Drive-in (12 min.) is heel wat minder interessant: cast en crew komen samen voor een reünie en delen dvd's uit aan de fans. Discovering Evil Dead (13 min.) laat zien hoe enkele producenten en distributeurs de prent ontdekten en ze een publiek gaven en een Make-up Test (1 min.) toont een proefopname van de desintegratie van het gezicht van een van de ondoden. In de picture-in-picture-featurette Join Us! The Undying Legacy of The Evil Dead ten slotte geven filmmakers van vandaag aan wat The Evil Dead voor hun carrière betekende.

CONCLUSIE
The Evil Dead is gedraaid voor een schijntje maar bevat meer waarachtige horror dan films met een budget dat 100 keer hoger ligt. De liefde van regisseur Raimi voor de conventies van het genre is ironisch genoeg wat de film zo baanbrekend maakt. Beeld en geluid zijn zeker geen referentiemateriaal, maar de prent oogt en klinkt vermoedelijk zo goed als het kan als je de lowbudgetorigine in het achterhoofd houdt. In de bonussectie zitten bovendien tal van interessante en inzichtelijke extra's.