Het scenario van Rendition is niet gemakkelijk in een paar lijntjes op papier te zetten. Alles gebeurt zowat gelijktijdig in minder dan vier dagen, maar om het overzichtelijk te maken begint Gavin Hood met de eindscène: een bomaanslag op een openbaar plein ergens in Egypte waarbij een CIA-medewerker om het leven komt. Toevallig zo blijkt, want het doelwit was Abasi Fawal (Igal Naor), de baas van de Egyptische inlichtingendienst, een man van wie bekend is dat hij moslimterroristen foltert en zo nodig vermoordt en dat alles in nauwe samenwerking met de Amerikanen. De dader is uiteraard het jongere broertje van één van Fawals slachtoffers, maar de kogel die voor hem is bestemd komt uit een andere richting en mist de chef van de Egyptische Inlichtingendienst. De ober die z’n bestelling opneemt is op slag dood.

In Washington blijkt men een idee te hebben van wie achter de aanslag zit, want op de luchthaven van New York wordt de jonge chemicus Anwar El-Abrahimi, Egyptisch onderdaan in het bezit van een Greencard, door de CIA gevangengenomen en worden z’n gegevens uit de computer van de luchtvaartmaatschappij verwijderd. Z’n jonge en zwangere vrouw zal achteraf vanuit Chicago verwoede pogingen doen om te weten te komen wat er met haar echtgenoot gebeurd is en zij weet zeker dat hij op het vliegtuig zat: met z’n creditcard heeft hij tijdens de vlucht 70 dollar betaald. Anwar wordt in eerste instantie in New York verhoord, maar als dat geen bekentenis oplevert, wordt hij in het geheim naar Egypte gevlogen en aan Abasi Fawal toevertrouwd. Die gebruikt uiteraard andere middelen om verdachten aan de praat te krijgen: water boarding en elektrische schokken. Maar Anwar zwijgt, tot grote frustratie van Corinne Whitman (Meryl Streep), de verantwoordelijke CIA-ambtenaar in Washington. Haar mannetje ter plaatse, Douglas Freeman, deelt die frustratie, maar om een heel andere reden: hij ziet hoe een misschien wel onschuldige Amerikaanse burger op brutale wijze gefolterd en vernederd wordt…

Rendition is een film over keuzes die in de V.S zijn gemaakt na de catastrofe met de Twin Towers. Plots stond de strijd tegen het internationale terrorisme centraal, maar omdat de Amerikaanse grondwet beperkingen oplegt als het gaat om de behandeling van Amerikaanse burgers en mensen in het algemeen, werd de CIA belast met het zoeken naar alternatieve oplossingen om het gestelde doel – bestraffen en zo nodig elimineren van terroristen – te bereiken. Wegens de Amerikaanse betrokkenheid bij conflicten in Irak en Afghanistan, bleken die landen zeer geschikt te zijn om van terrorisme verdachte individuen op te vangen en tot medewerking te dwingen. Sinds de gelekte foto’s uit de Abu Ghraib-gevangenis in Irak kent zo wat iedereen de plek waar islamitische terroristen o.a. met waterboarding (gesimuleerde verdrinking) worden gefolterd, maar ook landen die Amerikaanse financiële en militaire steun kunnen gebruiken, bijv. Marokko, Egypte en sommige Oost-Europese landen, hebben zich schuldig gemaakt aan foltering en mishandeling in dienst van de Amerikaanse geheime dienst. Rendition is minstens gedeeltelijk gebaseerd op getuigenissen van mensen die zijn ontvoerd, maanden of zelfs jaren lang zijn ondervraagd en gefolterd, gedrogeerd en seksueel misbruikt en die men uiteindelijk moest laten gaan bij gebrek aan bruikbaar bewijsmateriaal. In de detentiecentra van Guantánamo (Cuba) en Baghram Collection Point (Afghanistan) werden gevangen voorzien van hoofdtelefoon met harde rock- en rapmuziek die 24 uur per dag en weken na elkaar elke vorm van een normaal slaapgedrag onmogelijk maakten en vooral in Baghram sloot men vermeende terroristen soms wekenlang in het complete donker op. Van de gevangenen in de Guantánamo-gevangenis is een kleine minderheid veroordeeld voor terrorisme. De rest heeft men noodgedwongen in vrijheid gesteld, maar sommigen zitten er nog altijd (men schat zo’n 29), want van de door president Barack Obama in 2009 beloofde sluiting van Guantánamo binnen een periode van 12 maanden is tot nu toe niets in huis gekomen.

Rendition is met andere woorden een politieke thriller die een minimale voorkennis veronderstelt, want de techniek om drie à vier verhaallijnen met elkaar te vermengen, maakt het er niet gemakkelijker op, ook al zijn alle personages op de een of andere manier belangrijk voor de finale van de film. Hoe de puzzelstukjes in elkaar passen vertellen we u liever niet, want dat zou het verrassingseffect tenietdoen, maar het scenario is wel zeer ingenieus gecomponeerd zonder overbodige uitwijdingen. De personages behoren uiteraard (grotendeels) tot het domein van de fictie, maar dat er sprake is van een op feiten berustende reconstructie, dat zal duidelijk zijn voor wie de Amerikaanse politiek ter zake een beetje heeft gevolgd. Het is ondenkbaar dat een dergelijke film in Rusland, China of bijv. Iran zou worden gemaakt, maar het stemt wel tot nadenken dat een zgn. democratische staat op het terrein ter eigen bescherming methodes gebruikt die we fascistische en dictatoriale regimes toedichten. Of zijn we als westerse publieke opinie misschien toch te ver van de realiteit in de wereld afgedwaald?

In een film met meerdere gelijktijdige verhalen, heb je uiteraard ook te maken met een aantal acteurs die min of meer in gelijke mate aan bod komen, maar we zijn geneigd om de hoofdrol aan Jake Gyllenhaal toe te kennen omdat hij in de hoofdverhaallijn een belangrijke zo niet de belangrijkste rol speelt, al mogen we het belang van Omar Metwally geenszins onderschatten, want hij is degene die op een zeer geloofwaardige manier de gefolterde Egyptische onderdaan Anwar El-Ibrahimi ten tonele voert, terwijl Meryl Streep zich in dezelfde verhaallijn niet onbetuigd laat als de meedogenloze Corrine Whitman, de grote baas die vanuit Washington de hele onderneming dirigeert. Zij is de ultieme antagonist in Rendition, veel meer dan het hoofd van de Egyptenaar geheime dienst Abasi Fawal, die alleen maar z’n opdracht uitvoert, nl. de gevangene tot bekentenissen dwingen, en het is Douglas Freeman (Jake Gyllenhaal) die fungeert als het geweten van de kijker. Hij heeft het moeilijk met wat er in de Egyptische gevangenis gebeurt, want voor hem is de Amerikaanse grondwet heilig en bovendien gelooft hij niet in de waarde van afgedwongen bekentenissen. Na wat speurwerk op internet bewijst hij z’n gelijk en zet vervolgens z’n carrière op het spel om de gefolterde landgenoot uit z’n hachelijke situatie te redden. In een kleine rol ziet u een uitstekende Reese Witherspoon als Isabella Fields, de echtgenote van Anwar El-Ibrahimi, een jonge vrouw die alle middelen gebruikt om haar zoekgeraakte echtgenoot terug te vinden.