Aflevering 1: The Kimerley
The Kimberley is één van de negen Australische regio’s. Het gebied ligt in het noordwesten, is qua oppervlakte drie keer zo groot als Groot-Brittannië en er wonen 40.000 (!) mensen. Misschien wel de bekendste plek in de landstreek is James Price Point, ook wel de Dinosaur Coast genoemd, want onder de waterlijn zijn er duizenden sporen bewaard van wel 15 dinosauriërsoorten (o.a. Stegosaurus en Branchiosaurus). Verderop, in Botany Bay, heeft men rotstekeningen van vissen en dolfijnen ontdekt. Ze zouden meer dan 20.000 jaar oud zijn. 80 Mile Beach – in zuidelijke richting – is een natuurgebied waar elk jaar zo’n 500.000 kanoeten neerstrijken om te broeden na een reis van meer dan 8000 km en Fresh Water Cove doet nog beter dan Botany Bay, want daar heeft men een 50.000 jaar oude kunstgalerij ontdekt.

Aflevering 2 : Sidney
Sidney ligt in het zuid-oosten van Australië (New South Wales). Het is een wereldstad met 5 miljoen inwoners. Meest bekende monument is het Sydney Opera House, maar lange tijd was de Sydney Bridge het pronkstuk, een constructie waarvan de bouw in 1923 werd aangevat en die vanaf 1932 beide oevers van de diepe baai met elkaar verbindt. Berucht is vooral het North Head Quarantine Station aan de noordkant van Sydney, waar in de 19^de eeuw nieuwkomers werden ondergebracht die ervan verdacht werden drager te zijn van een besmettelijke ziekte. Nu is de plek een museum.

Aflevering 3 : Great Barrier Reef
Het Great Barrier Reef is wellicht één van de grootste wonderen op deze planeet, het strekt zich uit over een oppervlakte van 10.000 hectare (tot 250 km in zee) en het is naar schatting 6000 jaar oud. Volgens specialisten groeien er minstens 600 soorten koralen en de oudste daarvan zijn meer dan 500 jaar oud. Toen kapitein James Cook in 1770 de zuidelijke westkust ven Australië bereikte, raakte hij verstrikt tussen de rotsen van het rif en inclusief de reparatie van de Endeavour, deed hij er twee maanden over om aan het voor schepen gevaarlijke gebied te ontsnappen. Nu, 250 jaar later, wordt de zeebodem door een hydrografisch team in kaart gebracht om schepen een veilige doorvaart de garanderen, want de handel via de zeeweg is goed voor 300 miljard Australische dollar.

Eén van de eerste settlements in het gebied was Townsville, waar in de loop van de 19^de eeuw suikerplantages verschenen. De werkkrachten werden gerekruteerd (gekocht van stamhoofden of gewoon ontvoerd) op de Solomon Eilanden en het naburige Vanuatu. De mannen en vrouwen – tussen 10 en dertig jaar – werden er 3 jaar lang als slaven behandeld en nadien uitgewezen.

Op Lizard Island vestigde zich in 1879 de familie Watson om er zeekomkommers te kweken, maar wat de nieuwkomers niet beseften was dat het eiland een heilige plaats was voor de plaatselijke Dingaal-stam. Na een confrontatie met de Aboriginals moesten de settlers het eiland verlaten. Mevrouw Watson, haar baby en een bediende overleden op een naburig eiland aan de gevolgen van uitdroging. De plaatselijke krant schreef evenwel dat het gezelschap was vermoord, in stukken gesneden en in zee geworpen, wat andere blanken ertoe aanzette om de Dingaal-stam te mishandelen en uit te moorden. Ja, ook Australië heeft z’n zwarte bladzijde.

Aflevering 4 : Tasmanië
Tasmanië en ruim 300 kleinere eilanden liggen 250 ten zuiden van Australië. In 1642 zette de Nederlandse zeeman Tasman er als eerste voet aan wal, in 1803 kwam het in handen van de Britten die het aanvankelijk Van Diemen’s Land noemden. De archipel is ruim 90.000 km2 groot (3 keer de oppervlakte van België), waarvan een kwart bestaat uit water. Er wonen 500.000 mensen. Het hoofdeiland deed aanvankelijk dienst als strafkolonie voor wie zich had misdragen in de Britse gebieden en de restanten van de bijna 200 jaar oude gebouwen in Port Arthur worden bewaard als gerestaureerde ruïnes.

Hobart is een centrum voor expedities naar de Zuidpool en het schiereiland Freycinet is sinds 1916 een natuurreservaat waar het natuurlijk evenwicht wordt verstoord door de snelle toename van de populatie zee-egels die er als watersprinkhanen de algen van de rotsen vreten en op die manier grote schade toebrengen aan de flora. Hun natuurlijke vijand is de Tasmaanse zeekreeft, maar die blijkt niet in staat om de toename van de zee-egels een halt toe te roepen. Gelukkig is er heel veel vraag naar zee-egelsteur vanuit Japan. De industrie boomt, want driekwartton zee-egel levert 80 kg steur op waarvoor de Japanners graag 400 Australische dollar het kilo betalen.

Brunny Island was ooit het centrum van de walvisvangst, want grote scholen walvissen kwamen er overwinteren en hun jongen ter wereld brengen. Tussen 1826 en 1850 werden er naar schatting 12.000 geharpoeneerd, want walvisolie was zeer gegeerd in Engeland, o.a. voor olielampen. Sinds een paar jaar worden er opnieuw walvissen gesignaleerd in de buurt, 8 stuks om precies te zijn, maar er is hoop dat hun aantal groeit en dat de beesten na meer dan 175 jaar terugkeren om er te overwinteren en te baren.

Aflevering 5: Gold to Sunshine Coast
Het gebied ten zuiden van Sidney is een wereld van zon, strand en golven. Tussen de twee oorlogen werden er in Surfers Paradise kanalen aangelegd waardoor de beschikbare waterlijn met 400 km toenam. Nadat ook de bouwvoorschriften waren versoepeld, kon de plek uitgroeien tot één van de belangrijkste toeristische plekken in Queensland en zelfs in heel Australië. ‘Gold’ slaat op het kleur van het zand en dat is overvloedig aanwezig op Fraser Island, zowaar één van de oudste zandeilanden ter wereld. Op het nabijgelegen Peel Island werd in 1855 een kamp opgericht voor leprozen en naar de gewoonten van de tijd heerste er een strikte scheiding tussen blanken en inboorlingen. Die werden er trouwens slecht gehuisvest en slecht behandeld. In 1959 werd de kolonie gesloten en omgetoverd tot een nationaal park. De houten optrekjes van de blanken zijn gerestaureerd, van de krotten van de Aboriginals blijven alleen fragmenten over.

De luxebadplaats Mooloolaba is het centrum van de garnaalvisserij, of beter was, want sinds de hoogdagen (jaren 70, 80 en 90) is de opbrengst teruggelopen tot de helft terwijl voor een kilo garnalen precies dezelfde prijs wordt betaald als 25 jaar geleden. Een stervende industrie, dus.

Zeekoeien of doejongs, zoals ze in Australië genoemd worden, zijn wereldwijd beschermd. In Australië leven ze in de ondiepe wateren in de buurt van Noosa Beach. Hun aantal wordt geschat op 1000, maar ooit waren er dat veel meer. In de 19^de eeuw werd er op de beesten gejaagd, want met zeekoevet werden longaandoeningen en reuma behandeld, en volgens sommige bronnen zelfs kaalheid. Nu worden de dieren voortdurend gemonitord en doet men er alles aan om te voorkomen dat ze uitsterven.

Aflevering 6: Victoria
Wie in Australië Victoria zegt, die denkt meteen aan de hoofdstad Melbourne (Zuid-Australië), maar die moderne miljoenenstad, laten Neil Oliver en z’n team links liggen op hun ontdekkingsreis. In een buitenwijk tonen ze de kijker de 83 strandhuisjes die er als historisch monument worden bewaard. Ze zijn het restant van huisjes die vanaf het midden van de 19^de eeuw langs het strand verschenen naar Engels model. Een deel is ondertussen door de oceaan weggespoeld, de rest wordt met zorg bewaard, én ze zijn onwaarschijnlijk duur: 260.000 Australische dollar voor een oppervlak van 2 op 3 m.

De tocht gaat langs Shipwreck Coast (in de 19^de eeuw een zeer gevaarlijke plek voor zeeschepen op weg naar Melbourne), de Great Ocean Road, een kustweg van 243 km die na W.O.I is aangelegd en waarvoor teruggekeerde soldaten werden gerekruteerd, en Matthew Flinders, een eiland voor de kust en de enige plek waar men seadragons (wiervissen) in hun natuurlijke omgeving kan zien in de buurt van de pier. 12 Apostles, het klinkt als een fragment uit de Bijbel, maar het gaat om vrijstaande rotsen in zee, overblijfselen van een door de oceaan uitgespoeld zandplateau. Eigenlijk waren ze nog maar met negen toen ze begin deze eeuw die naam kregen, en ondertussen zijn ze met zeven, want twee zijn er in de loop van de 20^ste eeuw ingestort. Maar ze nemen beslist weer in aantal toe, al behoeft de oceaan daarvoor wellicht een paar honderd of zelfs duizend jaar…

Aflevering 7 : Darwin & Beyond
Op New Holland, zoals de Nederlanders het noemden, zetten onze noorderburen voor het eerst voet in 1606, maar hun kolonisatiepoging mislukte net zoals die van de Britten. Die slaagden er pas bij de vierde poging in om een kleine nederzetting te vestigen op het schiereiland Coburg in het uiterste noordwesten van Australië. Maar de zgn. Victoria settlement was geen lang leven beschoren, want de nieuwkomers hadden er af te rekenen met tropische ziekten, o.a. malaria (ingevoerd via de handel met Makkasaren-stammen uit de Indonesische archipel) en dan was er nog de extreme hitte waartegen de Europese nieuwkomers amper waren gewapend. Na elf jaar hielden de settlers het voor bekeken en trokken naar het lager gelegen Darwin (genoemd naar de beroemde passagier van de HMS Beagle die de streek in 1839 bezocht en verslag uitgebracht over de weinig hoopgevende levensomstandigheden).

Mede als gevolg van de nauwe economische contacten met de nabijgelegen eilanden, is Darwin vandaag een stad waar 50 verschillende culturen vreedzaam naast elkaar leven. Maar ook Darwin betaalde een hoge tol, want tijdens W.O.II werd het door de Japanners gebombardeerd. Die zagen een diepzeehaven aan de zuidkant van hun veroverde gebieden niet zitten. De schade was enorm: een verwoeste haven, honderden doden en een erg beschadigde infrastructuur. Maar Darwin herrees, zij het niet voor lang, want op kerstavond 1974 werd de stad getroffen door orkaan Tracy die 70 procent van de huizen vernielde. 49 inwoners lieten het leven en een veelvoud op zee. Vandaag is Darwin opnieuw een bruisende stad, maar het gevaar is uiteraard niet geweken.

In het noordoosten van Darwin, langs de oevers van de Adelaïde-rivier begon men na W.O.II met de aanleg van immense rijstvelden. De groeiende bevolking in Azië had voedsel nodig, en rijst leek de Australiërs én de Amerikanen een probaat middel tegen het oprukkende communisme. 200.000 ha wilde natuur werd vernietigd voor het project, maar dat geld niet volstaat om een succesvol project uit de grond te stampen bleek al na enige jaren. De moessonregens herschiepen de slechte wegen in modderpoelen waardoor de rijst niet kon worden afgevoerd naar Darwin, de oogstmachines stonden weken lang stil omdat ze wegzonken in de drassige bodem en het water van de Adelaïde-rivier, waarmee de velden werden geïrrigeerd, bevatte te veel zout waardoor de rijst afstierf. Na vijf jaar werd het project gestaakt. Misschien hadden die Europese en Amerikaanse wijsneuzen hun licht een keer moeten opsteken bij de Aboriginals, want die verbouwden langs dezelfde Adelaïde-rivier al sinds duizenden jaren rijst…

Wegens de nabijheid van Zuid-Azië heeft dit deel van Australië af te rekenen met afval dat met de golfstroom wordt aangevoerd. Ghost nets – achtergelaten vissersnetten - vormen er een groot probleem voor het leven in de oceaan. Als je beseft dat een netje van 40x40 cm al gevaarlijk kan zijn voor nieuwsgierige schildpadden en vissen, dan kan je je voorstellen wat netten van 5 à tien ton aan kunnen richten. De Australische kustwacht spoort ze op en laat ze verwijderen door een gespecialiseerde dienst, maar daar hebben de dode haaien en zeeschildpadden uiteraard niet veel meer aan…

Aflevering 8: Coral Coast of Australia
In het uiterste westen van Australië ligt de zgn. Coral Coast, een maagdelijk en ongeschonden gebied van bossen, duinen en uitgestrekte zandstranden met voor de kust een verzameling van kleine eilandjes. Ze worden de Abrolhos of Houtman Islands genoemd, naar de Nederlandse zeevaarder die er als eerste voet aan wal zette. In 1628 leed een VOC-schip er schipbreuk na een muiterij aan boord en de meer dan 200 opvarenden kwam op een piepklein eilandje zonder water terecht. Kapitein Pelsaert vertrok met een klein zeilschip en 48 passagiers naar het 1700 km verderop gelegen Java op zoek naar water, een helse tocht van 30 dagen zonder enige vorm van privacy. Ondertussen organiseerde muiter Jeronimus Corneliusz een schrikbewind en liet meer dan 115 passagiers vermoorden. Hij werd later opgehangen en kapitein Pelsaert bracht de overlevenden naar Java.

Shark Bay is een heel bijzondere plaats, want daar vindt men nog Stromatolieten in het brakke zoutwater langs de kust. Als gevolg van een natuurlijke barrière en de felle hitte (verdamping) is het zeewater in de baai twee keer zo zout als in de oceaan en dat is een perfect milieu voor deze koraalachtige structuren die eruitzien als een kruising tussen een bloemkool en een steen. Ze ontstonden zo’n 3,5 miljard jaar geleden en produceerden de eerste zuurstof op aarde. Een eindje daarvandaan, in Yardie Creek, ligt een versteend koraalrif dat zo’n 100.000 jaar geleden is ontstaan en in het belendende Nigaloo Marine Park langs de kust ligt het tegenwoordige koraalrif dat zich 300 km naar het zuiden uitstrekt. Het is ook de plek waar de walvishaaien zich elk jaar opnieuw verzamelen, zwarte vissen met een streep- en strippenpatroon op de huid en ongevaarlijk, want ze eten alleen plankton. In Australië zijn ze beschermd, maar in Azië worden ze Tofoevissen genoemd wegens de structuur van hun vlees en ze staan er op het menu als haaienvinnensoep. En in Exmouth wordt de band met Vlaanderen gelegd, want daar staat de Vlamingh-vuurtoren, genoemd naar de Vlaamse zeevaarder die er ooit voet aan wal zette.