Een film waarin een leraar zijn leerling tot in het extreme afblaft en hem psychologisch kapotmaakt, is natuurlijk allesbehalve nieuw. We zagen het al in Full Metal Jacket, of in An Officer And A Gentleman. Feit is dat het nog altijd blijkt te werken als je de juiste acteurs kiest (zoals in bovengenoemde voorbeelden). Toen producer Jason Reitman met zijn muze J.K. Simmons kwam aandraven, bleek men meteen de geschikte bullebak voor dit project (dat niet meer dan een kortfilm was) te hebben gevonden. Wie zegt u, J.K. Simmons? Indien je geen verslaafde cinefiel bent zal zijn naam je waarschijnlijk niks zeggen, desalniettemin heb je deze karakterkop ongetwijfeld al meerdere malen aan het werk gezien, van Juno tot Spiderman. Damien Chazelle, die eerder het script voor de flauwe bibberprent The Last Exorcism: Part II schreef, overtuigde iedereen zo sterk met zijn kortfilm dat het uiteindelijk ook een langspeelfilm werd. De festivalfavoriet werd een publiekslieveling, en J.K. kreeg zelfs een Oscar als Beste Mannelijke Bijrol.

Chazelle baseerde zich op een gebeurtenis die hij zelf heeft meegemaakt, en als je de promopraatjes moet geloven is dat ook de reden waarom hij uiteindelijk jazz links liet liggen en zich met film bezighoudt. De jonge kerel Andrew Neiman (Miles Teller) heeft maar één doel in zijn leven: de allerbeste drummer ter wereld worden. Liever op je 35e sterven en door iedereen herinnerd worden als een genie, dan doodgaan op je 90e zonder dat er achteraf nog iemand over je spreekt, is zijn motto. Neiman is bereid om alles voor die droom te doen. Het worden letterlijk bloed, zweet en tranen als hij wordt opgepikt door de verschrikkelijke Terence Fletcher (J. K. Simmons). Deze man is een begrip in de jazzwereld waar iedereen voor buigt, zijn extreme manier van les geven daarentegen is zelfs bij de politie bekend. Volgens hem is het toegelaten om een leerling de huid vol te schelden, je mag hem zelfs slaan. Fletcher verweert zich door te stellen dat Charlie Parker nooit Bird zou zijn geworden indien één van zijn collega’s geen cymbaal naar zijn kop smeet. Als je de wereld een genie kan schenken door het gebruik van geweld, dan is dat maar zo, aldus de muziekleraar. Neiman stapt in het vreemde wereldje van vernederingen, maar breekt uiteindelijk.

Het enige minpunt is misschien de geloofwaardigheid van enkele scènes. Vooral het gedeelte waarin Andrew met zijn auto door een vrachtwagen wordt geramd en nadien volledig bebloed naar het repetitielokaal stapt, zal meerdere wenkbrauwen doen fronzen. Maar dat zijn slechts details, elementen die je er graag bijneemt omdat je zelden zo’n chemie tussen twee acteurs zag. J.K. Simmons gaat nooit over de top en vanaf de eerste beelden is het duidelijk dat zijn vertolking om een Oscarbeeldje schreeuwt. Het is al eerder gedaan, maar zelden zo goed. Ook de opmerkelijke montage is een vermelding waard en toont duidelijk aan dat Damien Chazelle een naam is waarmee in de toekomst rekening moet worden gehouden. Een van de beste releases van deze zomer!

BEELD EN GELUID
Whiplash is wel geen echte blockbuster, maar komt toch uit de grote Sony-stal en dat merk je aan de kwaliteit van deze release. De regisseur koos voor een kleurenpalet dat overwegend geel is (vooral in de repetitieruimte zie je dat) waardoor je zou denken dat deze transfer niet al te scherp is. Eens de camera naar buiten trekt zie je dat dat wel het geval is. Een Blu-ray is uiterst geschikt voor de details, let dan ook eens goed op de gelaatsuitdrukkingen of de zweetparels van de personages. De DTS-HD Master Audio 5.1-geluidsband is ideaal geschikt voor deze muziekfilm. De opwindende jazznummers komen wel grotendeels uit de centrale speaker, maar klinken overweldigend. De zijspeakers worden optimaal gebruikt voor kleine details zoals bijv. het omdraaien van een muziekpartituur. Ook de dialogen klinken zeer zuiver op deze must. Kortom, dit is een uitgave die dit meesterwerk verdient.

Eerlijkheidshalve richt de bonussectie zich meer op de muziek- dan op de filmliefhebber. Whiplash gaat over drummen en dus vond men het een goed idee om daar een documentaire over in te lassen. In de 40 minuten durende special Timekeepers vertellen wereldberoemde drummers (van Red Hot Chili Peppers tot Jethro Tull) waarom ze hun hart aan dit instrument hebben verpand. Leuk, maar wij willen vooral iets over de film weten. Er is wel een boeiend audiocommentaar, toch zijn de extra filmpjes eerder mager. Het leukste item is ongetwijfeld de originele kortfilm die Whiplash aanvankelijk was. Het verhaal is wel grotendeels hetzelfde, maar je kan duidelijk zien wat Damien Chazelle toen al in gedachten had. Er is ook een zeer korte Q&A die plaatsvond tijdens het Filmfestival van Toronto. Zoals zo vaak wordt er flink wat gelachen, maar nauwelijks iets informatiefs verteld. Ten slotte is er nog één weggelaten scène (Fletcher At Home). Of om het allemaal in één zin samen te vallen: eigenlijk verdient Whiplash meer dan dat.

Als je je afvraagt waarom die onbekende J.K. Simmons (ook al ken je hem) dit jaar een Oscar kreeg, neem dan Whiplash mee. Het wordt letterlijk bloed, zweet en tranen. Een sadistisch spel tussen leerling en leraar en dit allemaal verpakt in een cinematografische parel. Zien is de boodschap.