FILM
In het futuristische Chicago is het, na de gebeurtenissen in Insurgent, bijltjesdag. Het terreurregime van Jeanine is voorbij, maar het is gewoon vervangen door een ander terreurregime, dat van Fours moeder Evelyn (Naomi Watts). De Facties zijn afgeschaft, en om het niveau van het brood en spelen op peil te houden, krijgen er elke dag een paar medestanders van Jeanine een proces. Nu ja, 'proces' is veel gezegd, want het verdict is eigenlijk al op voorhand bekend: één voor één krijgen de veroordeelden de dood met de kogel. Ondanks het feit dat hij zijn zus Tris (Shailene Woodley) heeft trachten te vermoorden, is het eerlang de beurt aan Caleb (Ansel Elgort). Tris kan echter de nakende executie niet verkroppen en samen met haar vrienden Four (Theo James), Christina (Zoë Kravitz), Tori (Maggie Q) en de zichzelf ertussen gewurmde Peter (Miles Teller) ontsnapt het zestal na de gewaagde ontsnapping van Caleb naar het éne gebied waar ze hopen de achtervolgers af te schudden: de Fringe, het verboden land achter de met hoogspanning bewaakte muur die de ruïnes van Chicago omringt. Naast een nucleair kerkhof vinden Tris en haar vrienden echter ook een technologisch geavanceerde beschaving, die de nieuwkomers ontvangt als helden. Vooral 'directeur' David (Jeff Daniels) van het Bureau voor Genetisch Welzijn, ziet Tris als een triomf voor zijn beleid, namelijk dat het 'regeneratieprogramma' werkt. Chicago is namelijk voor het Bureau een soort van genetische speeltuin, waarin het probeert om via rasveredeling de imperfecties van het menselijk genoom weg te werken. Aan het feit dat het elitaire programma in de eerste plaats de reden voor de nucleaire oorlog was, wordt gemakkelijkheidshalve even voorbijgegaan, en dat het Bureau in geval van het mislukken van het experiment met stellig gemak bereid is om de bevolking van Chicago weg te spoelen als laboratoriumratten, al evenzeer.

 

Tris is door haar status van Divergent bovendien voor de volle 100% 'puur' geworden. Four heeft evenwel dat geluk niet; hij is 'beschadigd'. Caleb is mogelijk nog meer beschadigd, en alhoewel David zijn best doet om de Raad van Bestuur van het bureau te overtuigen van het feit dat Tris de culminatie van het rasveredelingsprogramma is, hebben ze geen oren naar zijn argumenten. Four ontdekt bovendien dat de raids die worden gepleegd op de Fringers niet zozeer ingegeven worden door een terechte bekommernis om de veiligheid van de kinderen, maar door de behoefte van het Bureau om nieuw genetisch materiaal voor hun kweekprogramma te oogsten. Door toepassing van één of ander zenuwgas verliezen de jonge rekruten alle herinneringen aan hun verleden. In Chicago is het intussen tot een aanvaring gekomen tussen Evelyn en Johanna (Octavia Spencer), die beseft dat de nieuwe dictatuur geen haar beter is dan de vorige. Directeur David stelt daarom aan Peter voor om in Chicago te infiltreren en Evelyn toegang te verschaffen tot het gas, uiteraard met als verborgen agenda om het gas los te laten op de volledige bevolking, zodat het geneticaprogramma opnieuw met een schone lei kan beginnen. Als u echter dacht dat Tris en Four het Bureau zijn gang lieten gaan, gelooft u allicht nog in sprookjes.

 

Ik geef toe dat ik een boontje heb voor de Divergent-serie. Alhoewel elke young adult-reeks wel érgens een rammeltje in het scenario heeft - voor de overlevenden van een nucleaire holocaust zien de leden van het Bureau er merkwaardig doorvoed uit - zit de boodschap in deze film op de juiste plaats: net als bij het laatste deel van The Hunger Games is die boodschap dat het niet mogelijk is om het éne corrupte regime te onthoofden zonder dat er een tweede, mogelijk nog erger regime, zijn plaats inneemt. Waar The Hunger Games soms een beetje op een natte droom van een roedel mode-ontwerpers begon te lijken, is Allegiant een stuk minder gepolijst. De digitale effecten van het dystopische Chicago zien er bovendien een stuk prijziger uit, en omdat al dat geld toch op de één of andere manier moet worden terugverdiend, is ook het laatste boek van de Divergent-reeks in twee delen verdeeld. Om het een beetje minder hard te laten opvallen krijgen we niet zoals bij The Hunger Games een Mockingjay deel 1 en een Mockingjay deel 2 opgelepeld, maar zal het vierde deel na Divergent, Insurgent en Allegiant een andere naam hebben - vermoedelijk Ascendant.

 

Niet-kenners van het boek zullen zich allicht af en toe in de haren krabben bij de sprongetjes die in het scenario gemaakt worden. Vooral het feit dat verschillende protagonisten zich in een vingerknip van de buitengebieden naar het centrum van Chicago kunnen verplaatsen, terwijl dit bij de eerste doortocht door het nucleair kerkhof een hele opgave blijkt, komt niet geloofwaardig over. Omdat Kate Winslet in het tweede deel het loodje heeft gelegd, heeft de franchise nood aan een nieuwe tegenstander, een rol die door Jeff Daniels wordt ingevuld als de directeur van het Bureau, David. Daniels is redelijk creepy omdat hij zich aanvankelijk vriendelijk opstelt, maar naarmate zijn plannen duidelijk worden, blijkt hij een nog groter monster te zijn dan alle andere antagonisten opgeteld. Tris en Four moeten bovendien vechten op drie fronten tegelijk, want naast het feit dat Fours moeder dol is gedraaid, speelt Miles Teller alweer zijn typische verradersrol; je kan je afvragen of de andere personages na twee films niets geleerd hebben, maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat Tellers Peter de anderen gewoon heeft gechanteerd om deel te mogen uitmaken van het gezelschap, en op metaniveau is het gewoon niet denkbaar om de Judas van het gezelschap nu al uit de reeks te schrijven. In de schaarse momenten waarop de scenaristen menen grappig te moeten zijn, vallen ze frontaal op hun bek, maar de rijke decors en de gelikte speciale effecten maken van Allegiant ideaal popcornvertier.

 

Veel nieuwe elementen worden nochtans niet aangereikt; de nevenplot waarin zowel Evelyn als het bureau hun volgelingen verbieden om hun territorium te verlaten, lijkt erg op dat uit de Maze Runner-franchise, en je moet al heel erg bijziend zijn om niet te merken dat Shailene Woodley's personage alleen in naam (én in geprefereerd wapen) verschilt van dat van Jennifer Lawrence uit de Hunger Games. Na het meer van hetzelfde-Insurgent wordt in deze film echter het universum opengebroken, en komen we toch al iets te weten over de ramp die de dystopische toekomst vooraf is gegaan. Schwentke weet bovendien de dode momenten te vermijden, waardoor de stapel clichés beter verteerbaar wordt. En per slot van rekening kan u in het young adult-genre véél slechter tegenkomen *kuch* Twilight *kuch*.

 

BEELD EN GELUID
Allegiant heeft opnieuw een mooie transfer waarin de CGI-effecten en de 'gewone' filmsets naadloos in elkaar overgaan. De textuur van het Bureau en van het stadje Providence zijn zeer aangenaam, en de door radioactiviteit besmette Fringe waar het bloed regent, komt zeer onsmakelijk over. Er wordt in de film voortdurend geëxperimenteerd met virtuele realiteit; in een scène waarin Caleb een soort van sfeer aanstuurt waardoor hij mensen op afstand kan bespieden, wordt het beeld opgebouwd uit kleinere rechthoekjes, waar af en toe imperfecties in zitten die je bij een dergelijke simulatie inderdaad zou verwachten. Het beeld is scherp genoeg om onder meer de huidimperfecties van Shailene Woodley te tonen in de scène waarin ze zich moet uitkleden vooraleer ze ontsmet wordt, en de kleuren zijn welgedefinieerd, zoals de oranje smurrie waaruit in de finale zenuwgas wordt gewonnen. Oranje en rode roestkleuren zijn prominent aanwezig, wat de film toch weer een andere look meegeeft dan zijn twee voorgangers. De zwarttinten zijn zeer scherp, en de stabiliteit van het beeld wordt mooi gedemonstreerd in één van de laatste scènes, waarin Tris door een gangenstelsel doolt waarin de lichten bijna stroboscopisch aan- en uitflikkeren. Waar ik bij andere besprekingen al eens op zoek moet naar deugdelijke screenshots, heb ik ze hier maar voor het uitkiezen.

 

Wat het geluid betreft, moeten we eens te meer slaan en zalven. De DTS-HD MA 5.1-track is van uitstekende kwaliteit en ondersteunt de vele actiescènes nadrukkelijk, met als hoogtepunt één waarbij Four een gekaapte bullfrog laat neerstorten. De soundtrack is van de hand van Joseph Trapanese, en het veelvuldig gebruik van synthesizers doen onwillekeurig denken aan Tangerine Dream; de soundtrack past enorm goed bij de stijl van de film. Evenwel is in zowat elk ander land behalve het onze een Dolby Atmos-track voorhanden, dus als u over een dergelijke installatie beschikt, kan deze disk misschien een afknapper zijn. Voor de eerste keer in deze franchise is overigens de Vlaams-Nederlandse van de Waals-Franse versie afgesplitst: u zal tevergeefs zoeken naar een Franse dub of ondertiteling.

 

EXTRA'S
De release van Insurgent was een zooitje: een 2D-versie met veel extra's en een 3D-versie met nog meer extra's joegen fans op kosten. Ditmaal is de 1-diskversie van de eerste keer voorzien van al het materiaal, en bevat de 2-diskversie alleen nog een dvd-kopie. Naast het feit dat we al het bonusmateriaal van de Amerikaanse versie krijgen, krijgen we ook weer een viertal extra featurettes die waarschijnlijk weerhouden werden als exclusiviteit voor ketens als Target en Best Buy. Wat dat betreft, scoort Belga Home Video bij zowat alle releases van delen uit young adult-franchises goede punten. Alleen is het bonusmateriaal iets te versnipperd naar mijn zin in kleinere featurettes, waar ik eerder voorstander ben van één allesomvattende documentaire (ik geef het toe, ik ben gewoon te lui om op de knopjes van de afstandsbediening te drukken!). De audiocommentaartrack door producenten Doug Wick en Lucy Fisher is evenwel niet Nederlands ondertiteld. In Allegiant: Book to film (4:51) krijgen we wat toelichting bij de ietwat voor discussie vatbare keuze om het laatste boek van Veronica Roth in twee te splitsen; er wordt nét niet toegegeven dat dat vooral uit commerciële overwegingen was. De Battle in the Bullfrog (3:56) is één van de meest spectaculaire scènes uit de film, waarin Four het tegen meerdere tegenstanders tegelijkertijd moet opnemen in een neerstortende hovercraft. Finding the future: Effects and technology (10:33) behandelt de redelijk organische speciale effecten en het ontwerp van rekwisieten, Characters in conflict (6:00) lijst de diverse persoonlijke vendetta's uit de film op, zoals die tussen Evelyn en Joanna, en Tris en David. The next chapter: Cast and characters (7:37) somt op een drafje de personges op de film op: zowel de nieuwelingen als de ouwe getrouwen, alsook de personages die er in deze film beslist voor de laatste keer bij zijn. In Building the Bureau (11:57) zien we hoe de luchthaven van O'Hare werd omgevormd tot het futuristische hoofdkwartier van het Bureau voor Genetisch Welzijn.

 

De vier laatste featurettes zijn exclusiviteiten. In Into the Fringe (11:27) zien we de transformatie van een verlaten stuk land tot een nucleair maanlandschap, met een gezonde mix van merkwaardig veel organische elementen enerzijds, en kleurfilters en toegevoegde CGI-effecten anderzijds, zodat het geheel eruitziet als de kruising tussen een Aziatisch stort en een verlaten kopermijn. Navenant werd er meer computerwizardry gebruikt in The escape: Over the wall (9:58), waarin zes uit Chicago ontsnapte Factieleden nogal halsbrekende toeren moeten uithalen om de stad te ontsnappen (en ééntje het einde niet haalt). Unlocking a new look (7:49) onderstreept nog maar eens de duidelijk verschillende look van de film, nu in het derde deel de actie niet meer beperkt blijft tot de ruïnes van Chicago, maar er wordt ook stilgestaan bij de transformatie van personages als Evelyn naar de dark side of the force. Composing Allegiant (4:51) ten slotte belicht het werk van Joseph Trapanese, die onder meer zijn orkest in een Londense kerk liet opnemen. Aan een reeks cross-promotionele trailers kan u traditioneel nog minder makkelijk ontsnappen dan Tris en Four uit Chicago.

CONCLUSIE
De young adult-oververzadiging heeft Allegiant aan de kassa van de bioscoop parten gespeeld; zeker het feit dat nog maar eens twee films uit één boek worden gepuurd, is voor sommigen een afknapper. Jammer genoeg leidt dat de aandacht af van het feit dat Allegiant vooral een visueel zeer gestileerde film is die lekker wegkijkt. De technische specificaties van deze Belga Home Video-release zijn zeer goed, het toevoegen van veel bonusmateriaal voelt royaal aan, maar wellicht maakt u voorbehoud bij het ontbreken van de Dolby Atmos-track.