FILM 
Onlangs werd Schindler’s List terug in de bioscoop vertoond wegens de 25e verjaardag van de film. Misschien wel het beste wat Steven Spielberg ooit heeft gemaakt, en ook al gaat ook Diamonds Of The Night over de gruwelen van de jodenvervolging kan het contrast toch niet groter. Met een regisseur aan boord als Jan Němec hoeft dat je nauwelijks te verwonderen. Němec is één van de boegbeelden van de Tsjechische new wave, een lichting waarin vooral Milos Forman uitblonk en die later met Amadeus en One Flew Over The Cuckoo’s Nest één van de grootste Amerikaanse regisseurs zou worden. Ook Němec trok naar West-Europa en Amerika, maar het enfant terrible viel daar nauwelijks op. Hij maakte vooral B-films en ook heel wat trouwvideo’s, de regisseur beschouwt zichzelf trouwens als één van de pioniers hiervan!

Het zwaartepunt van deze regisseur ligt sowieso in zijn Tsjechische periode met A Report On The Party And The Guests als zijn bekendste, een satire overigens op het communistische regime. Een film die ook vaak (terecht) naar voren geschoven wordt als een Jan Němec-klassieker eerste klas is deze Diamonds Of The Night. Kort door de bocht kun je zeggen dat dit debuut voortkwam uit de allereerste kortfilm die Němec maakte: A Loaf Of Bread, die je ook op deze blu-ray kan vinden. De twee films zijn gebaseerd op de boeken van Arnošt Lustig die in verschillende concentratiekampen zat en in 1945 kon ontsnappen tijdens een transport naar Dachau. Het verhaal doet de ronde dat Arnošt Lustig aanvankelijk niet zo tevreden was met de film die zeer experimenteel is en nauwelijks dialogen bevat, maar dat gedacht veranderde nadien. 

Hoe aangrijpend en triest ook, toch is het verhaal samen te vatten in twee woorden. De Tweede Wereldoorlog loopt op zijn einde en de Duitsers hebben het al lang door dat ze het onderspit moeten delven, maar dat weerhoudt hun er niet van om de joden als opgejaagd wild te zien dat zonder genade de kogel kan krijgen. Twee Joodse jongens zonder naam (de nazi’s gaven hun gewoon nummers) zitten op een trein naar de hel van Dachau. Ze slagen erin om te ontsnappen, maar eenvoudig is dat niet. 

Een perfect verhaal voor een Hollywood-tearjerker, maar Němec pakt het helemaal anders aan. Meer zelfs, deze zwart-witfilm die bijna geen dialogen heeft (wel hoor je bijv. wel luide voetstappen) en naar het werk van Robert Bresson neigt is zeer experimenteel. Een film met flashbacks die de onderdelen van een puzzel zijn. Soms confronterend zoals de laatste minuten waarin de twee jongens opgepakt worden door een bende dronken Duitsers die hun willen overleveren aan de Gestapo. Het contrast tussen rijkelijke overvloed en honger lijden, de uitzichtloosheid versus de hoop. Bijna zijn het neutrale nieuwsbeelden die door hun brutaliteit geen uitleg nodig hebben. 

Diamonds Of The Night is zeker geen gemakkelijke film, maar dat maakt de genialiteit er niet minder om.

BEELD EN GELUID
De film is op en top gerestaureerd, toch was het de bedoeling om het ook niet al te perfect te maken. Men wilde dat de kijker van nu dezelfde kijkervaring kreeg van toen. Het komt er dus op neer dat men alle foutjes die tot stand zijn gekomen door slijtage uit de film heeft gehaald. Voor de rest bleef alles hetzelfde, ook bijv. het 1.37:1 beeldformaat. Een quotering aan het geluid geven is moeilijk omdat Němec een zeer minimalistische film heeft gemaakt, maar van enig ruis of zo is geen sprake. 

EXTRA'S
De Second Run-releases neem je ook altijd in huis voor de extra’s waar je iets aan hebt. Het allermooiste (nou ja, niet bepaald het verhaal) is de kortfilm (Sousto) uit 1960 waarmee Němec zijn debuut maakte en hij op onthutsende wijze toont hoe een jonge jood zijn leven riskeert voor een oudbakken brood. Naast het informatieve boekje dat bij de release zit is er ook een introductie van filmkenner Peter Hames die op een half uurtje tijd je alles vertelt over Jan Němec. Ook is er een praatje met Eva Lustigova, de dochter Arnošt op wiens boeken deze film is gebaseerd. 

CONCLUSIE
Diamonds Of The Night van Jan Němec gaat over de terreurdaden van de nazi’s, en hoewel geen hapklare brok (zelfs niet na tien keer herkauwen) wel één van de meest originele, zeg maar eigenzinnige, films uit het genre.