FILM
Voor kapitein Richard Phillips (Tom Hanks) is het varen met het containerschip Alabama Maersk van Oman naar Kenia een routineklus. Bij aankomst in Oman staat de kapitein er echter op dat de veiligheidsprocedures strikter worden opgevolgd dan het geval is, want onder meer de deuren staan open zodat iedereen er zonder meer binnen kan. Op volle zee voert de kapitein dan ook een veiligheidsoefening uit, die uitdraait op een real life situation wanneer de bemanning merkt dat twee piratensloepjes het containerschip volgen. De piraten worden geleid door Muse (Barkhad Arbi), een piraat die zelf onder druk staat van een krijgsheer om zo snel mogelijk buit binnen te brengen. Bij de tweede poging is het prijs, en vier piraten weten het schip te enteren. De kapitein kan zijn bemanning veilig onderbrengen in de machinekamers, maar moet met de bloeddorstige piraten een dodelijk kat-en-muisspel spelen om deze nachtmerrie te overleven. De bemanning doet er intussen alles aan om het schip zo goed mogelijk te saboteren, zoals het uitschakelen van de elektriciteit, zodat het voor de piraten een staal zonder waarde wordt.




Eerst biedt de kapitein Muse de dertigduizend dollar aan die in de kluis van het schip ligt. De man is echter hebzuchtiger, en gaat er uiteindelijk met een reddingssloep vandoor met de kapitein als gijzelaar, waar hij honderdduizenden, zo niet een miljoen dollar voor hoopt te vangen. De marine is intussen ter plaatse, en het wordt een kwestie om de gijzelaar te ontzetten zonder dat er doden vallen. Bij dit laatste de kant van de piraten uiteraard niet meegerekend.

Paul Greengrass (The Bourne Supremacy) heeft van dit waargebeurde verhaal een actiethriller gemaakt in zijn typische steadycam-stijl. De film volgt nogal redelijk waarheidsgetrouw de feiten die zich van 8 tot 12 april 2009 in de Hoorn van Afrika afspeelden. De zaak veroorzaakte eertijds behoorlijk wat deining in de actualiteit, en zorgde er onder meer voor dat het probleem van piraterij voor de Somalische kust ernstiger werd genomen. De piratenleider in kwestie, Abduwali Muse, werd inderdaad als enige levend gevangengenomen, en pleitte eertijds in de rechtbank dat hij op het moment van de feiten minderjarig zou geweest zijn, wat later een leugen bleek. De Amerikaanse justitie kon er in elk geval niet mee lachen, en veroordeelde de man tot 33 jaar en 9 maanden cel. Het geval van de Alabama Maersk is dan nog één van de gijzelingen die goed is afgelopen, want naarmate de beveiliging van dergelijke schepen met de tijd werd opgevoerd, gingen piraten ook alsmaar driester te werk, met alle gevolgen vandien.




Het compleet van het van elke vorm van wettelijk gezag verstoken Somalië is een ingewikkeld kluwen. Illegale visvangst buiten de territoriale wateren door Somaliërs die op hun tandvlees zitten, is dan nog het minste probleem, want naast piraterij laten de Somalische piraten hun wateren ook maar al te graag gebruiken als nucleair stort, wat dan weer tot gevolg heeft dat er abnormaal veel kinderen geboren worden met kanker. Paul Greengrass is in zijn oordeel echter onverbiddellijk hard voor de Somaliërs, die worden afgeschilderd als een bende incompetente geweldenaars. Hij balanceert in deze film tussen emotionele dilemma's en pure, adrenalineverhogende actie, rauw en compromisloos, en voor een film waarvan je de afloop al op voorhand kent - als je de actualiteit tenminste eertijds hebt gevolgd - weet hij de spanning goed op te bouwen. Verder zie je ook dat, hoe meer de piraten fouten beginnen te maken, de angst van kamp verandert en elk vonkje genoeg is om het kruitvat de lucht in te laten vliegen. Klasseacteur Tom Hanks belichaamt op serene wijze de kapitein die mee afglijdt in de waanzin, en vooral is op het einde van de film zijn posttraumatische stress bijzonder realistisch. Zijn tegenspeler Barkhad Abdi is nieuw in het vak, maar overtuigt door zijn naturel en door de intensiteit van zijn rol. Voor die laatste was Captain Phillips alleszins een verdiend ticket voor Hollywood, waar hij sindsdien onder meer te zien was in Eye In The Sky, Blade Runner 2049 en Castle Rock.

Leuk weetje is dat onder meer Kevin Spacey tekende voor uitvoerend producent. Voor hij in Hollywoods ongenade was gevallen, natuurlijk.

BEELD EN GELUID
Het 2.40:1-formaat is uiteraard uitermate geschikt om een containerschip als de Alabama Maersk in al zijn glorie te tonen, met veel details bij de bonte verzameling containers, en een natuurlijk gekleurde zee op de achtergrond. Ook in gelaatsuitdrukkingen en dergelijke zijn de detailleringen en de textuur voortreffelijk, van de baardharen van Tom Hanks tot de zweetdruppels op de zwarte huid van de gijzelnemers. Ook de imperfecties van het kennelijk toch al wat zeemijlen op de teller hebbende cruiseschip zijn fijn weergegeven met oog voor detail. Wanneer in het ruim de lichten worden gedoofd, verdwijnen uiteraard de details, maar dat is in dit geval een pivotaal element in de plot van de film, dus we zullen hier mild voor zijn. Alleen werkt het steadycam-filmen op de duur enerverend. De DTS-HD MA 5.1-track is zeer levendig maar ook tegelijk genuanceerd. Het klotsen van de golven tegen de boeg van het schip klinkt natuurlijk, en bijvoorbeeld de waterkanonnen waarmee de bemanning de piraten op afstand tracht te houden, hebben zeer gevoel van richting. Het monotone gezoem van de motor, de gebrekkige bandbreedte van de communicatielijnen, het afvuren van de aftandse wapens van de piraten, alles heeft zo zijn plekje in dit zeer mooi samengesteld geluidslandschap.




EXTRA'S
De bonussectie bevat slechts twee extra's, maar ze zijn de moeite. Eerst en vooral levert regisseur Paul Greengrass een alomvattend audiocommentaar af, waarin hij dieper ingaat op zijn motivatie om het waargebeurde verhaal te verfilmen, maar ook op de technische zaken zoals het zoeken naar goede locaties, de dramatische opzet en zijn acteurs. Daarnaast is er één in drie delen verdeelde documentaire Capturing Captain Phillips (58:16). In Embarkation (20:23) wordt de context van piraterij in de Hoorn van Afrika geschetst, alsook de voorbereidende werken voor de film zoals het zoeken naar geschikte locaties, en dan in het bijzonder een schip. In Full Ahead (24:42) volgen we een draaidag op het schip, met alles erop en eraan, en Stand Fast (13:35) daat over de scènes die in het reddingsbootje worden geschoten, waarbij er ook wordt uitgeweid over de rol van de mariniers in het beëindigen van het conflict.

CONCLUSIE
Voor zover waargebeurde verhalen al dan niet boeiende stof opleveren voor een film, kan Captain Phillips goeie kaarten voorleggen, vooral door de strakke hand van Paul Greengrass en het intense spel van Tom Hanks.