FILM
(voor de inhoudelijke bespreking zijn we leentjebuur gaan spelen bij collega Didier, waarvoor oprechte dank)

Acht jaar na het tumultueuze Apocalypse Now waagde Francis Ford Coppola zich met Gardens Of Stone nog maar eens aan een Viëtnamfilm. Het contrast kon niet groter zijn, want deze film is eerder ingetogen en ligt mijlenver af van het extravagante Apocalypse Now. Wel is het ook deze keer weer een keiharde schop in de ballen van de Amerikaanse overheid die met hun strijd in Viëtnam één van de meest nutteloze oorlogen uit de moderne geschiedenis begon. In Gardens Of Stone (wat dus als symbool staat voor een kerkhof) krijg je geen in scène gezette gevechtsscènes te zien, wel doet Coppola dat deze keer met alleszeggende archiefbeelden uit het nieuws.




Sergeant First Class Clell Hazard (James Caan) blinkt nog wel elke dag zijn laarzen op, maar voor hem is het leger na het Viëtnam-débâcle één grote desillusie geworden. Hij droomt ervan om in Fort Benning soldaten te trainen voor de oorlog, maar hij moet zich tevreden stellen met een plaatsje bij The Old Guard, de erewacht van het Amerikaanse leger die aanwezig is op de begrafenissen van gesneuvelde soldaten. Hij bewaakt de nationale begraafplaats van Arlington en noemt zichzelf al smalend een speelgoedsoldaat omdat er niet eens een geladen geweer op zijn schouder rust. Op een dag komt de jonge Willow (D.B. Sweeney) bij hem terecht, die de zoon is van een medesoldaat waarmee Hazard ooit nog tijdens de Korea-oorlog diende. Hazard probeert Willow te waarschuwen van de gevaren om mee te gaan naar Viëtnam, maar de jongeman ziet het als zijn plicht om als soldaat voor zijn land te vechten, welke oorlog het ook is.




Dit drama werd gedraaid in een periode waarin Francis Ford Coppola het zeer moeilijk had. Het was in mei 1986 dat zijn zoon Gian-Carlo Coppola omkwam bij een speedbootongeval. Achter het stuur zat acteur Griffin O'Neal, die op dat moment drugs gebruikte. O'Neal werd later beschuldigd van doodslag en verloor daarmee ook de rol in Gardens Of Stone die Coppola hem had beloofd. De latere films van Coppola worden doorgaans maar lauw onthaald, maar schijn bedriegt, want dit is een klein vergeten meesterwerkje, hoewel het nooit een Coppola grand cru wordt. Dat de film zo goed werkt is te danken aan James Caan, die de rol wegkaapte van Burt Reynolds. Het was een belangrijke uitdaging voor Caan, want na een zware drugperiode en depressies nadat zijn zus aan leukemie overleed, haalde Caan alles uit de kast om opnieuw door Hollywood omarmd te worden. Dat lukte hem later met Alien Nation, maar niet met deze geflopte Viëtnam-film waarin ook Laurence Fishburne en Sam Bottoms zaten, die als Viënamveteraan ook al van de partij in Apocalypse Now waren.




In Gardens Of Stone is er naast het soms pathetische machogedrag ook nog wat plaats voor romantiek, en dat wordt geleverd door de altijd fijne Mary Stuart Masterson, wiens moeder en vader gespeeld worden door haar echte ouders, alsook Anjelica Huston als de love interest van Caan, die als linkse journaliste helemaal niet gediend is met de oorlog. Gardens Of Stone is een film die nog nauwelijks genoemd wordt als men het over het oeuvre van Coppola heeft, en dat is best wel jammer. Die schade inhalen is dan ook de boodschap...

BEELD EN GELUID
Didier vergastte ons al op de bespreking van de dvd, die serviceable is. Wie een Blu-ray wil, kan bijvoorbeeld uitwijken naar deze versie van het label Indicator / Powerhouse, een label dat doorgaans garant staat voor degelijke kwaliteit. Deze hogedefinitietransfer ziet er zeer naturel uit, wat ook betekent dat er redelijk wat (en dan druk ik me voorzichtig uit) grain aanwezig is om het filmische karakter van de prent te bewaren. Daarnaast bevat deze vooral ten opzichte van de dvd een rijker en warmer kleurenpalet. Scherpte stond daarentegen niet hoog op de prioriteitenlijst, want het geheel doet wat soft aan, maar we zijn zeker tevreden. De enige geluidstrack is een Engelse LPCM 2.0-track, en aangezien Coppola eens voor de verandering een Viëtnamfilm heeft afgeleverd waar de kogels eens niét rond je oren vliegen, maar dialogen centraal staan, krijg je hier nog het meeste uit de zijkanalen door de muziek van de blaaskapel en de eresalvo's telkens er weer een nieuwe lijkzak arriveert in de Stenen Tuin.




EXTRA'S
De Indicator / Powerhouse-release komt met een aardige hoeveelheid extra's. Dat is in de eerste plaats een audiocommentaartrack door filmcriticus Jim Hemphill, die zich goed heeft ingelezen in de materie en vooral de persoonlijke trauma's van zowel Francis Ford Coppola als James Caan en hun weerslag op deze film goed kent. Coppola was overigens zodanig emotioneel in de war in die periode dat hij zich amper nog iets herinnert van het filmen van Gardens Of Stone, hetgeen hij openhartig toelicht in het interview "War at Home" (16:15). Er is ook nog een audio-interview met Anjelica Huston (1:04:24) afgenomen door Guardian-journalist Adrian Wootton in het National Film Theatre in Londen. De audiotrack speelt tijdens de film zelf af, en duurt niet lang genoeg om de hele speelduur te vullen. U krijgt nog een galerij en een trailer (2:39).

CONCLUSIE
Gardens Of Stone is een ingetogen, anti-militaristisch pamflet dat vooral moet dienen om Amerikanen te overtuigen om vooral niét te tekenen voor legerdienst. De Indicator / Powerhouse-release biedt vooral beter beeld en geluid dan de dvd, en enkele extra's.