VOOR WAT DE FILM BETREFT
Voor de onderdanen van het Britse koninkrijk ziet de toekomst er binnen een dikke twintig jaar allesbehalve schitterend uit. Veiligheid is een nationaal belang geworden nadat de Verenigde Staten tenonder zijn gegaan aan een burgeroorlog, het Midden-Oosten verwoest is, en ook diverse terroristische acties op Engelse bodem hebben plaatsgegrepen, waartegen echter met harde hand represailles zijn tegen genomen. Virusaanvallen - drie om precies te zijn - met nieuwe biologische wapens, hebben op een cruciaal moment de politieke barometer doen omslaan, en een ultra-conservatieve partij, Norsefire, is daardoor aan de macht gekomen. Volgens de nieuwe regering ligt de schuld voor de terreur integraal bij extremistische moslimgroeperingen, en met harde hand zijn de schuldigen gearresteerd en terechtgesteld, maar de bevolking heeft een hoge prijs moeten betalen. Vrijheid van meningsuiting is een kostbaar goed geworden in de door kanselier Adam Sutler (John Hurt) ingestelde dictatuur, waaruit alle "storende elementen", zoals moslims, homoseksuelen, politieke tegenstanders maar ook mogelijk aanstootgevende kunstwerken op niet al te subtiele wijze zijn verwijderd. Veruit het ergste is echter dat de bevolking de veranderingen geleidelijkaan gewoon is geworden, en zich dagelijks door opruiende taal op televisie laat intimideren. Vrees is inderdaad een machtig wapen.



Voor Evey Hammond (Natalie Portman) wordt een nachtelijke confrontatie met de Fingermen, de veiligheidspolitie, bijna fataal omdat ze de avondklok niet heeft gerespecteerd. Vanuit het niets verschijnt echter V (Hugo Weaving) ten tonele, die haar niet alleen van de op seks beluste agenten verlost, maar haar ook getuige laat zijn van zijn vernietiging van het Britse justitiepaleis. V, die een lichte affectie heeft voor theatrale optredens, stuurt daarop tijdens een spectaculaire gijzelingsactie in de televisietoren een boodschap de wereld in waarin hij de aanslagen opeist en de schuld voor de huidige wantoestanden bij de regering legt. Verminkt als hij is draagt V voortdurend een masker van Guy Fawkes, een bekende 17-de eeuwse Engelse terrorist. Vijf november, de dag waarop Guy Fawkes het Britse parlement in de as probeerde te leggen tijdens de gun powder plot, wordt door V gekozen als nieuwe symbolische datum voor zijn nieuwe vorm van verzet. Volgende afspraak met de autoriteiten plant V één jaar later, wanneer hij belooft opnieuw het parlement, wat onder de dictatuur een waardeloos symbool is geworden, op te blazen. Volgzame inspecteurs Eric Finch (Stephen Rea) en Dascomb (Ben Miles) krijgen de opdracht om met alle mogelijkheden V op te sporen. Voor de autoriteiten op de loop is V verplicht om Evey, die hem bij de ontsnapping uit de televisietoren heeft geholpen, mee te nemen naar zijn geheime schuilplaats, The Shadow Gallery. V licht haar in over de ware feiten achter de machtsgreep van kanselier Sutlers partij, en welke dubieuze rol diverse huidige machthebbers hebben gespeeld in het voorspel naar de fatale staatsgreep. Vanuit zijn schuilhol organiseert hij nog enkele spectaculaire moordpartijen op alle actoren die betrokken waren bij een menselijk experiment waarbij zelfs de nazi's het schaamrood op de wangen zouden krijgen, en die V als enige heeft overleefd. Voice of London - politiek commentator Lewis Prothero (Roger Allam), plantkundige Delia Surridge (Sinéad Cusack), de pedofiele bisschop Lilliman (John Standing), V werkt minutieus zijn lijstje af. Voor de politie laat hij enkel vage raadsels achter in plaats van bruikbare sporen; enkel Finch heeft het min of meer bij het juiste eind wanneer hij een daderprofiel van V wil opstellen, maar door de koppigheid van Sutler wordt hij in feite aan handen en voeten gebonden in het onderzoek.



Voor zijn poging om de bisschop te vermoorden doet V een beroep op Evey, maar ze staat nog altijd op twijfel of ze de vreemde man nu juist moet vertrouwen of voor gek verklaren. Van pure armoede neemt ze haar toevlucht in het huis van haar baas, televisieproducent Gordon Deitrich (Stephen Fry), tegen wie ze haar geheimen opbiecht. Van de weeromstuit bekent Gordon dat hij eigenlijk een verdoken homoseksueel is, en onder meer verboden boeken zoals een veertiendeeeuws exemplaar van de Koran bezit. Voorlopig kan Evey zich in Gordons huis schuilhouden, maar wanneer Gordon het door de staat gedicteerde gezever beu is en in zijn programma de kanselier beledigt, komt de politie voor hem, en wordt Evey gearresteerd door de geheime dienst. Verraad en medewerking met een terrorist wordt bestraft met de doodstraf, maar Evey krijgt de kans om haar leven te redden... als ze V wil overdragen aan de autoriteiten. Verslagen houdt ze echter haar gelofte aan V stand... wat misschien net haar redding is. Valt ze voor de charmes van de anonieme anarchist, naarmate ze meer en meer te weten komt over het duistere complot waarin de huidige politieke kaste de macht naar zich toe heeft getrokken? V speelt intussen handig de rivaliteit tussen kanselier Sutler en partijvoorzitter Creedy (Tim Pigott-Smith) tegen elkaar uit. Vijf november nadert immers weer met rasse schreden, en Sutler heeft beloofd dat als Creedy tegen dan niet met tastbare resultaten in de oorlog tegen de terreur komt, hij zijn ontslagbrief wil zien.



Verwacht bij deze film, geschreven door de Matrix-broertjes Larry en Andy Wachowski niet opnieuw een sci-fi spektakel met bullet time-effecten, gigantische aanvallen van golven sentinels of esotherisch gekwezel over uitverkoren Messiassen. Voor de regie van deze film lieten ze de eer over aan James McTeigue, die als first assistant director voor de Matrix-films gecrediteerd werd. V for Vendetta is hele andere koek, en biedt ons een soms griezelig toekomstperspectief, waarbij we al dadelijk wel moeten opmerken dat het idee dat alle grote terreuraanslagen van de laatste jaren deel uitmaken van een master plan van bepaalde politieke groeperingen eerder iets is voor liefhebbers van samenzweringstheorieën, en al het extremisme in één hoekje van het politieke spectrum bij elkaar veegt. Voor éénzijdigheid van politieke boodschap gaat V For Vendetta een paar keer lelijk uit de bocht door duidelijk voor één kamp te kiezen, wat de interpretatiemogelijkheid van een dergelijke film al op voorhand belemmert. Vertrekkend echter vanuit deze mogelijke toekomstvisie bevat de film een boeiende reeks filosofische overpeinzingen over in hoeverre geweld gerechtvaardigd is in de strijd tegen een door en door corrupt regime. Verder zou een iets gedetailleerder in beeld gebrachte voorgeschiedenis dan de fragmentarische aanpak nu de film een beetje meer drive hebben kunnen gegeven. V is een romanticus, verliefdheid is uiteindelijk hetgeen hem de das omdoet en hem laat twijfelen aan zijn idealen als vrijheidsstrijder. Visies van een post-apocalyptisch Engeland? Vergelijkingen met films als 28 Days Later dringen zich alleszins op. Vrij sobere decors zorgen ervoor dat je aandacht als kijker meer op de plot gefocust wordt. Volgestouwd met hopen verboden kunst ziet V's schuilhol er spectaculair barok uit, terwijl de straten van Londen meer dan eens makkelijk ontmaskerd kunnen worden als een maquette waarin nauwelijks volk rondloopt. Visueel is V For Vendetta nochtans een spectaculair werkstukje, waarbij de nadruk gelukkig eens níét ligt op de martial arts-scènes, die weliswaar aanwezig zijn, maar met mate gebruikt worden.



Verbazing alom toen actrice Natalie Portman zo kaal als een knikker verscheen op de première van Star Wars Episode III. Van method acting gesproken: ongeveer het enige wat in deze film absoluut niet getruceerd is, is de scène waarin Portman haar verrukkelijke bruine haarlokken met de tondeuse laat afscheren vooraleer ze in de gevangenis gestopt wordt. Veel van de traumatische emotie die hiermee gepaard gaat is duidelijk niet gespeeld maar echt; het toont alleen nog maar eens aan dat Portman niet alleen zeer selectief op haar rollen is, maar dat ze ook nog eens geen risico schuwt. Verzettsstrijdster Evey Hammond is een personage dat ongeveer zo ver van de tot op het vervelende toe lieflijke prinses Padmé Amidala ligt als mogelijk. Vooral echter de acteerprestatie van Hugo Weaving, agent Smith uit de voornoemde Matrix-films, is bepaald indrukwekkend, omdat die alleen bij gratie van zijn stem zijn personage V een enorme emotionele diepgang mee kan geven, zonder dat we in de film ook maar éénmaal zijn gezicht te zien krijgen. Voor de rol van V hadden de makers oorspronkelijk acteur James Purefoy in gedachten, maar die kon amper ademen onder het zware V-masker. Valt verder nog op: de twee hoofdacteurs van deze door en door Britse film, Portman en Weaving, zijn respectievelijk Joods-Amerikaans en Australisch, maar door hun rijke acteer-ervaring kunnen ze hun accent behoorlijk wegmoffelen. V's monologen hebben zelfs méér dan iets lyrisch over zich, de manier waarop hij de woorden aan elkaar breit. Verzen met vijf klemtonen waar V zich graag van bedient heten jambische pentameters.



Voor striptekenaar David Lloyd en scenarist Alan Moore, die na From Hell en The League Of Extraordinary Gentlemen zijn derde werk op korte tijd verfilmd ziet, een waardige adaptatie van hun graphic novel. Verschijnen deed die oorspronkelijke strip al in 1982, en was - gezien de tijdsgeest - uiteraard een felle aanklacht tegen het asociale conservatieve beleid van Margaret Thatcher. Veractualiseerd is het natuurlijk de war on terrorism van Bush die over de hekel wordt gehaald, alhoewel dit aspect maar heel even belicht wordt. Veel van de grafische details, zoals de scène waarin V een hoop dominostenen laat omvallen die zijn monogram onthullen, zijn zó uit de strip gelicht. Verder wordt ook getrouw aan het boek nergens in de film de ware identiteit van V onthuld; Moore was nochtans niet echt opgezet met de verfilming die uiteraard uit de bijna 300 pagina's tellende strip bepaalde details niet bevat; zo is de manier waarop Prothero, Lilliman en Surridge aan hun einde komen ietwat anders, maar het feit dat deze bonte verzameling karakters überhaupt de film al heeft gehaald, is al lovenswaardig op zich. Verdwenen zijn de personages van Derek en Rose Almond uit de strip, en bepaalde personages zoals Roger Dascombe hebben andere rollen toebedeeld gekregen of een lichtjes andere naam; Adam Sutler heet in de strip bijvoorbeeld Adam James Susan. Voortdurend zit de film, net als de strip, doorspekt met referenties naar het cijfer vijf: de pentameters, het nummer van zijn cel... zelfs de naam Evey is een samentrekking van E - de vijfde letter van het alfabet - en de Engels-fonetische uitspraak van de letter V. Volgestouwd met dit soort symboliek is V For Vendetta een intelligente puzzel die uitdaagt, provoceert en de kijker dwingt een kant te kiezen, want zoals de hoestekst zo nadrukkelijk declameert: "In de wereld van V bestaat er geen gulden middenweg."



VISIE EN GELUID
Van gebrekkige beeld-en geluidskwaliteit hebben Warner-releases zelden of nooit last, en V For Vendetta is daar geen uitzondering op. Vele donkere scènes laten toch rijke detaillering zien; de kleuren zien er bewust wat soft uit, maar contrasteren daarmee des te meer met de schaarse hoeveelheid van uitgemergelde mensen die in een massagraf gedumpt worden. Van beeldfouten of compressieproblemen is er geen sprake. Veel actie is meestal synoniem voor een uitgebreid gebruik van de surroundkanalen, en we worden daarin allerminst teleurgesteld. Verhoudingsgewijs is de dialoog daarentegen wat aan de stille kant, het verschil in volume tussen de opeenvolgende scènes is soms nogal groot. Voorts zijn de spitante dialogen, eigenlijk de monologen van V, zelfs voldoende om de adempauzes en het schrapen van de keel duidelijk te kunnen onderscheiden. Voorwaar wederom een aanprijzenswaardige release.

VERDER MATERIAAL (EXTRA'S)
Voor V for Vendetta is Warner nog maar eens langs de steelbookfabrieken getogen. Vrij opgezet met die aanpak zijn we niet, want de discs zitten half over elkaar en komen nogal moeilijk los uit hun verpakking.
Voor de eerste documentaire "Designing The Near Future" (17 min.) krijgen we een uitgebreide kijk achter de schermen van het art design voor de film, voor een prent als deze in het algemeen en voor stripverfilmingen in het bijzonder uiteraard een cruciaal element. Voor wie nog nooit gehoord heeft over Guy Fawkes en het Buskruitverraad is er een tien minuten durende korte featurette "Remember, Remember: Guy Fawkes And The Gunpowder Plot", altijd goed voor een kleine educatieve noot voor wie tijdens de geschiedenislessen heeft liggen slapen. Vergeleken met andere Amerikaanse strips is V For Vendetta wat een toonaangevend voorbeeld wat betreft de veranderingen in de Amerikaanse stripindustrie van de jaren '80. Vandaar de toevoeging van de 15 minuten durende documentaire "England Prevails: V For Vendetta And The New Wave In Comics", waarin verschillende Amerikaanse stripkenners alsook de auteurs en uitgevers hun werk komen duiden in de geest van de tijd. "Verder" klikken levert ons een tweede pagina met extra's op, beginnend met de documentaire "Freedom! Forever!: Making V For Vendetta", een 16 minuten durende promotionele documentaire die vooral opvalt door Natalie Portman's extreem goede doorzicht in het politieke weefsel van de film. Vier documentaires dus, die misschien beter tot hun recht waren gekomen in één overkoepelend geheel, en omdat Natalie Portman toch duidelijk één van de meer intellectueel begaafde actrices van deze tijd is, is het jammer dat er geen commentaartrack van haar terug te vinden is. Videoclips beschouwen we niet als echte documentaires, en voor de twee minuten durende montage op het nummer I Found A Reason van Cat Power kunnen we daar geen uitzondering voor maken, hoe mooi het nummer ook is. Vervolgens krijgen we, bijna onvermijdelijk, een statische pagina met reclame voor de soundtrack-cd. Vervolledigen doen we deze sectie met de bioscooptrailer. Vermeldenswaardig is tenslotte dat alle extra's van Nederlandse ondertiteling voorzien zijn. Verdwenen ten opzichte van de regio 1-release is het easter egg. Voor een hoop onnozele anti-piraterijfilmpjes op disc 1 was er daarentegen wél plaats genoeg - vooral het Duitse filmpje ("papa zit in de gevangenis voor illegaal kopiëren") is te belachelijk voor woorden én nog eens afgekeken van een anti-alcoholcampagne in onze contreien enkele jaren geleden.



VOORUIT DAN, DE CONCLUSIE
Verfilmingen van strips zijn altijd een dubbeltje op hun kant, maar qua respect voor het origineel kan V For Vendetta wat ons betreft bepaald geslaagd worden genoemd. Verdiende een goede transfer en heeft die ook gekregen. Voor een 2 disc-editie is de spoeling aan extra's echter wat mager, en alles had waarschijnlijk ook op één schijfje gekund in plaats van op een double layer en een single layer zoals nu het geval is. Vooral omdat een audiocommentaar ontbreekt. Voer voor liefhebbers van de betere graphic novel.