FILM
Cleveland Heep (Paul Giamatti), de sjofele en stotterende conciërge van het appartementsgebouw The Cove, heeft ondervonden dat er iemand 's nachts aan het skinny dippen is in het gemeenschappelijk zwembad. Op een avond kan hij de indringster betrappen: ze blijkt een Narf te zijn, een soort waternimf, die Story (Bryce Dallas Howard) heet, en die afgevaardigd is om de mensheid deelachtig te maken aan een belangrijk stuk informatie dat voor de toekomst van het hele mensenras belangrijk kan zijn. Meer bepaald is ze op zoek naar een schrijver: Cleveland gaat tussen de kleurrijke bewoners van het appartement op zoek naar wie er allemaal ooit in zijn leven iets heeft geschreven. De filmcriticus? De rechtenstudente? De bodybuilder die maar één arm aan het trainen is? De vrouw die vlinders aantrekt? Of misschien wel het clubje zéér diepzinnige wietrokers die elke avond zitten te filosoferen over hoe groot hun handen wel niet zijn? Intussen loert het gevaar in de struiken, want Story wordt belaagd door een Scrunt, een soort van wilde hond die zich in gras nagenoeg perfect kan camoufleren. In tweede instantie wil Story maar wat graag naar haar volk terugkeren, maar de Scrunt is erop uit om haar in stukken te scheuren als ze ook maar één voet buiten durft zetten. De enige aanwijzing die Cleveland heeft, is een oud Chinees volkssprookje dat de moeder van één van de appartementsbewoners, Young-Soon Choi (Cindy Cheung), waarin wordt verhaald hoe de gecombineerde inspanning van onder meer een Heler, een Lezer, een Wachter en een Raad van Wijzen de Narf terug in veiligheid kan laten brengen. Maar vooraleer iedereen zijn rol in deze sage kan vervullen, zal er nog heel wat water door het zwembad moeten stromen...



Na The Village trapte Buena Vista regisseur M. Night Shyamalan buiten omdat ze zijn nieuw project, Lady In The Water een pompeus stuk pretentie en zelfverheerlijking vonden. Niet dat dat helemaal onwaar is, maar Freddy Got Fingered is dat óók, en Lady In The Water is zeker en vast een stuk minder ranzige troep waarbij - oh, horror! - van de kijker wordt verwacht dat 'ie ook nog een beetje nadenkt. Maar Buena Vista, en meer bepaald het Miramax-productiehuis, zag het project niet zitten. Shyamalan zocht daarop en vond een ander nest waar hij zijn ding zonder veel bemoeienissen van de studio mocht doen, en dat werd dus Warner Bros, dat na de onverwachte successen van onder meer The Sixth Sense, Unbreakable wel een gokje wilde wagen. De "creatieve verschillen" waarop Buena Vista was afgeknapt bleken echter nogal aan de grote kant. Zo was het scenario van Shyamalan's nieuwste troeteldier gebaseerd op een - hou U vast! - zelfverzonnen sprookje dat hij altijd placht te vertellen aan zijn kindjes voor het slapengaan (waarna, Shyamalans reputatie indachtig, de kindjes waarschijnlijk naar de psychiater zullen mogen gaan zijn voor een acute insomnia-behandeling), in tegenstelling tot de vorige films waarin hij altijd een kleine cameo vertolkte schreef Shyamalan een niet onbelangrijke hoofdrol in de film op zijn eigen naam, en het lijstje van acteurs die in eerste instantie wel aan de film wilden meewerken, maar uiteindelijk toch afhaakten, werd verdacht lang.



Van je ex-collega's moet je het overigens hebben, want nog voor iemand één beeld van Lady In The Water had bekeken, werden er talloze geruchten de wereld ingestuurd dat na vier successen Shyamalan nu eindelijk met dit stuk zelfverheerlijking eens flink op zijn bek zou gaan, en een belangrijk aandeel van die geruchten vond zijn oorsprong in de Miramax-studio's, waar Shyamalan juist met slaande deuren was vertrokken. Als dat al enig gevolg had, was het wel dat de regisseur zich nóg minder aantrok van wat er over hem verteld werd, en hij werkte zijn magisch-realistisch werkstuk rustig af zonder externe bemoeienissen - welke regisseur kan dat vandaag de dag nog zeggen?. Wat hij over de critici dacht die al als hongerige hyena's klaar stonden om hem van bij de eerste vertoning af te slachten, maakt Shyamalan op een niet verkeerd te interpreteren wijze duidelijk wanneer één van zijn personages, een filmcriticus, in de film op een niet al te prettige wijze komt te gaan. En inderdaad, het eindresultaat is zeer gemakkelijk onderuit te halen met simpele argumenten: het verhaal heeft zeer weinig cohesie, Shyamalan's complex waarbij hij van zichzelf denkt dat hij de nieuwe Hitchcock is - en op iedereen spuwt die die mening niet deel - wordt nog maar eens uitvergroot, en zijn cast bestaat voor 99 % uit raciale stereotypen en voor de resterende procent uit nog maar eens, net als Mel Gibson in Signs een hoofdpersonage dat in de knoop met zichzelf ligt omwille van het verlies van één of meerdere dierbare(n). En inderdaad: Narfs? Scrunts? Tartutic? Een sprookjesfiguur dat Story heet - waarom niet ineens Dag Allemaal? Meer dan één kijker zal de zaal verlaten hebben met een what the fuck-gevoel, ook al omdat iedereen net als in Shyamalan's vorige films op het einde weer een plot twist verwacht waardoor het verhaal in een heel ander perspectief komt te staan. Helaas als U daar zat op te wachten, Lady In The Water wordt redelijk lineair en zonder al te veel bochtwerk afgewerkt.



Maar toch. Op zo'n moment moeten we toch even een paar argumenten aanhalen ter verdediging van de veelgeplaagde regisseur, en voor alle duidelijkheid, hij staat ons hier niet af te dreigen met een Scrunt of zoiets gelijkaardigs. Eerst en vooral trekt Shyamalan zich geen bal aan van de gangbare conventies, en doet hij blijkbaar dezer dagen alleen nog maar wat hem zelf pleziert, of hij daar nu lovende kritieken voor krijgt of rotte tomaten, het kan hem zo te zien geen barst meer schelen. Het eindresultaat is niet zo dadelijk in één hokje te categorizeren - het is geen drama, ondanks een paar leuke schrikmomenten is het geen horror - maar is het bij wijlen absurde scenario mogelijk wel een beetje egotripperij van de regisseur, het is toch een origineel werkstukje waarbij Shyamalan tenminste de verdienste op zijn mouw kan spelden dat hij niet zomaar klakkeloos andermans werk kopieert, maar toch een poging doet met iets origineels op de proppen te komen. Wat al voldoende is om respect te verdienen, ongeacht het eindresultaat. Lady In The Water is zeker geen film geworden die een breed publiek zal aanspreken, en al zeker niet het soort publiek dat zijn aandacht laat varen als er niet om de vijf minuten iets op het scherm ontploft, maar als interessant unicum van een onafhankelijke film gefinancierd door een "groter" label, kan het zeker als experiment in rekening gebracht worden. En hoe je het draait of keert, Shyamalan is een regisseur die de kunst van het regisseren verstaat, en die met zijn beelden en een minimum aan speciale effecten én budget (Cindy Cheungs agent vroeg voor haar rol 1 miljoen dollar toen hij de naam Shyamalan hoorde, maar moest uiteindelijk vrede nemen met een tiende daarvan, en dat was dan nog de helft meer meer dan de regisseur wilde betalen) toch weer voor de vijfde maal op rij zijn suspense-atmosfeer weet op te wekken.



Wat Shyamalan dan in godsnaam bezield heeft om met zijn vertolking in zijn eigen de film zichzelf af te schilderen als de Grote Redder, de Verlosser of wat dan ook, is dan ook een compleet raadsel. Ofwel heeft hij ze inderdaad niet meer alle vijf op een rijtje, ofwel is dit zijn manier om een lange neus te trekken naar diegenen die hem al te serieus willen nemen. Met de zesde film van de regisseur in het vooruitzicht hopen we op het laatste. Lady In The Water is vergezocht en extreem onwerkelijk, maar het is fantasy in een eigentijds kleedje, en wie dat alleen een reden vindt om de film tot op de grond af te breken, kan dezelfde argumentatie aanvoeren om bijvoorbeeld ook een klassieker als Peter Pan naar de prullenbak te verwijzen. De oplettende kijker zal er ongetwijfeld ook een morele fabel in kunnen terugvinden over sociale cohesie, en tegengif voor wat tegenwoordig met een modewoord de "verzuring" van de maatschappij wordt genoemd. Het is pas door samen te werken dat de marginale typetjes die Shyamalan opvoert, uiteindelijk hun doelstelling kunnen bereiken, daarbij rekening houdend met elkaars eigenaardigheden en tics. Het is echt niet moeilijk om met de personages te sympathiseren, en al zeker niet met de zachtmoedige stotteraar die Paul Giamatti neerzet. Shyamalan's fetisj-actrice, Bryce Dallas Howard, zet een mooie kwetsbare rol neer als de nimf Story, nog eens geaccentueerd door de actrice's breekbare fysiek, die redelijk wat verschilt met de blinde maar toch goed van zich af bijtende tante die ze in The Village vertolkte. En zijn het misschien wat ééndimensionale karakters - alhoewel Giamatti's personage naar het einde toe wat uit zijn rol breekt - bedenk dan dat het hier essentieel om een sprookje gaat, waarin er alleen zwart en wit is en geen schakeringen van grijs.



Lady In The Water is misschien niet de diepgravende auteurscinema die de fans van M. Night Shyamalan aspireerden, maar het is en blijft een hoogst amusante film. Akkoord, alleszins minder geniaal dan hij zelf graag wil geloven, maar niet minder amusant. Voor dergelijke moderne sprookjes worden regisseurs als Tim Burton en Terry Gilliam door de critici op handen gedragen. Omdat Shyamalan nu toevallig één van de hoofdrollen naar zichzelf heeft toegetrokken, wordt hij door diezelfde critici uitgespuwd. En dat terwijl, als je zijn naam niet op de aftiteling zou hebben zien staan, negen van de tien bioscoopgangers de man hoogstwaarschijnlijk niet uit een line-up zou kunnen herkennen.

BEELD EN GELUID
De kleuren van deze prent zijn bewust somber en modderachtig gehouden, maar het raffinement van het beeld straalt toch door in onder meer de scène waarin het tijdens het feestje buiten begint te regenen. De anamorfische beeldweergave, gecombineerd met een niet al te overdreven lengte van de film, zorgen voor een goeie, quasi ruisvrije presentatie zonder veel compressie-artefacts, wellicht iets minder presterend op het vlak van contrast, maar bij een suspense-film als deze wil je natuurlijk niet té duidelijk zien hoe de trucages zijn gebeurd. De Dolby Digital 5.1-audiotrack klinkt enerzijds wat aan de vlakke kant, maar in de schaarse scènes waarin Shyamalan de kijker eens goed wil laten schrikken, worden de surrounds netjes immersief gebruikt met diverse uithalen. Vooral het laatste half uur van de film presteert meer dan behoorlijk. Verder moeten we toch opmerken dat Lady In The Water zonder twijfel de beste van de vijf Shyamalan-films is op gebied van de muzikale score van James Newton Howard.



EXTRA'S
De extra's stellen wat teleur in verhouding tot de inhoudelijke grandeur van de film zelf, waarin nog zoveel onopgeloste losse eindjes uitrafelen die verdere aandacht hadden kunnen gebruiken. De eerste documentaire "Lady In The Water: A bedtime story" (5 min.), is in feite bijna een reclamespot voor Shyamalan, na regisseur, cameraman, auteur en acteur nu ook schrijver van kinderboeken, en draagt aan de inhoud van de film niks bij. Onze hoop was dan ook gesteld op de zesdelige documentaire "Reflections of Lady In The Water" (de zes delen samen 35 min.). Ook daar krijgen we de voornaamste prietpraat die elke film van deze soort vergezeld, maar ditmaal nóg een klein beetje meer het ego van Shyamalan aanscherpend: concept, casting, filmen, postproductie... de twee onderwerpen waar wijselijk over gezwegen worden zijn de eventuele diepere betekenissen van de film, en uiteraard het onfrisse echtscheidingszaakje met Buena Vista. Al de rest vcan het bonusmateriaal is filler material: een montage van de audities (2 minuten), een compleet overbodige gag reel (3 minuten), en dan toch nog een handvol verwijderde scènes (5 minuten), niet echt in publiceerbare staat. Tot slot staan er nog twee trailers op, en wat DVD Rom-content, waarvan ik enkel kan zeggen dat mijn computer er door gecrasht is, en deze misschien toch nu wel eens stilletjes bij dergelijke releases over boord zouden mogen worden gekieperd.

CONCLUSIE
You'll either love or hate it. Oordeelt U vooral zelf. Lady In The Water is een bitterzoet, modern sprookje met een paar behoorlijk angstaanjagende momenten maar geen echte gore taferelen, een redelijk surrealistisch maar toch begrijpelijk verhaal eens je bereid bent in de logica van Shyamalan mee te stappen, en vooral op filmgebied een mooie verzorgde prent die de dvd-transfer heeft gekregen die deze verdiende. Bij mij kwamen eerder de woorden "ontroerend" en "medeleven" op. Alleen de extra's zijn wat schimmig, een audiocommentaartrack zou handig geweest zijn. Herspeelbaarheid is echter een grote factor in mijn eindoordeel, en dat zit wel snor.